Astrositom Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Tedavisi

Astrositom (astrocytoma), yaygın bir beyin tümörü türüdür. Astrositom beyin tümörü, sinir hücrelerini destekleyen astrositler adı verilen hücrelerde başlar.

Astrositom belirti ve semptomları, tümörünüzün konumuna bağlıdır. Beyinde meydana gelen astrositomlar nöbetlere, baş ağrısına ve mide bulantısına neden olabilir. Omurilikte meydana gelen astrositomlar, büyüyen tümörden etkilenen bölgede güçsüzlüğe ve fonksiyon kaybına neden olabilir.

Astrositom, yavaş büyüyen bir tümör olabilir veya hızla büyüyen agresif bir kanser olabilir. Astrositomunuzun saldırganlığı (derecesi) prognozunuzu ve tedavi seçeneklerinizi belirler.

Bu yazıda: Astrositom nedir? Astrositomun nedenleri nelerdir? Astrositom beyin tümörü belirtileri nelerdir? Tedavisi nasıl yapılır? gibi soruların ayrıntılı yanıtlarını bulabilirsiniz.

Astrositom (Astrositoma) Nedir?

Astrositom, beyindeki ve omurilikteki destekleyici hücreler olan “astrositlerden” kaynaklanan bir beyin tümörüdür.

Bu tümörler, serebral hemisferler, serebellum (beyincik) ve beyin sapı dahil olmak üzere sinir sistemi boyunca çeşitli yerlerde gelişebilir. Bazı astrositom alt tipleri beynin belirli bölgelerinde ortaya çıkma eğilimindedir.

Astrositler bir tür glial hücre olduğundan, astrositomlar spesifik bir gliom türüdür (glial hücrelerden kaynaklanan tümörler). Genel olarak glial hücreler, nöronlara destek sağlar ve sinir sistemi boyunca çeşitli işlevleri yerine getirir. Glioblastomalar dahil olmak üzere astrositomlar tüm gliomaların yaklaşık % 75,5’ini oluşturur.

Astrositomların çoğu beyin boyunca yayılır ve normal doku ile karışır, bu da tümörün ameliyatla çıkarılmasını zorlaştırabilir. Beyin omurilik sıvısı boyunca yayılabilirler ancak nadiren beyin ve omuriliğin dışına yayılırlar.

Bu tümörler, erkeklerde kadınlardan daha yaygındır ve çoğunlukla 45 yaşından sonra görülür, ancak çocuklarda da görülebilir. Çocuklarda astrositom tümörlerinin çoğu düşük derecelidir. Yetişkinlerde ise çoğunluk yüksek derecelidir.

Baş ağrısı, nöbetler, hafıza kaybı ve davranış değişiklikleri astrositomun en yaygın erken belirtileridir. Tümörün büyüklüğüne ve konumuna bağlı olarak başka semptomlar ortaya çıkabilir.

Astrositom Tipleri

Diğer tümörler gibi, astrositomalar da hücrelerin nasıl göründüklerine ve ne kadar hızlı büyüdüklerine bağlı olarak 1 ila 4 arasında derecelendirilir. Burada derece (grade) 1 en az ciddi tümör tipini derece (grade) 4 ise en ciddi olanı temsil eder. Bununla birlikte, basitçe “düşük dereceli” veya “yüksek dereceli” olarak da adlandırılır.

Astrositoma yavaş büyüyen bir tümör olabilir ya da hızla büyüyen agresif bir kanser olabilir. Astrositomunuzun saldırganlığı (derecesi), prognozunuzu ve tedavi seçeneklerinizi belirler.

Pilositik Astrositom (Grade 1)

Pilositik astrositom, çoğunlukla çocuklarda ve genç erişkinlerde görülen nadir görülen bir beyin tümörüdür. Pilositik astrositom en sık beyincik denilen beynin bir kısmında bulunur. Ayrıca beyin sapı yakınında, optik sinirin yakınında veya beynin hipotalamik bölgesinde de oluşabilirler.

Tümör tipik olarak yavaş büyüdüğü ve yayılmadığı için iyi huylu olarak kabul edilir. Bu nedenle, pilositik astrositomlar tipik olarak grade 1 olarak kategorize edilir.

Pilositik astrositom, sıvı dolu (kistik) bir tümördür, katı bir kitle değildir. Çoğu zaman ameliyatla mükemmel bir prognozla başarılı bir şekilde çıkarılır. Bu tümör tüm beyin tümörlerinin % 2’sini oluşturur.

Diffüz Astrositom (Grade 2)

Diffüz astrositomlar, düşük dereceli (derece 2) olarak kabul edilirler, fakat daha yüksek dereceli tümörlere dönüşebilirler. Genellikle yetişkinlerde 20 ila 40 yaşları arasında görülür. Diffüz astrositomlar, tüm astrositik beyin tümörlerinin % 10-15’ini oluşturur.

Anaplastik Astrositom (Grade 3)

Anaplastik astrositom, hızlı büyüyen ve yakın dokuya yayılan agresif derece 3 (malign) tümörlerdir. Anaplastik astrositomlar yetişkinlerde çocuklardan daha sık görülür. Yetişkinlerde anaplastik astrositomlar genellikle 30 ila 50 yaş arasında gelişir. Çocuklarda ise genellikle 5 ila 9 yaş arasında gelişir.

Glioblastom (Grade 4)

Glioblastoma multiforme ve GBM olarak da adlandırılan glioblastom, beynin destekleyici dokusu üzerinde oluşan hızlı büyüyen, agresif bir merkezi sinir sistemi tümörüdür. Glioblastoma, en yaygın derece (grade) 4 beyin kanseridir ve farklı kanser hücresi tiplerinin bir karışımı olduğu için hızlı büyürler ve tedavi edilmeleri zordur.

Glioblastomlar beynin herhangi bir lobunda görünebilir, ancak daha çok frontal ve temporal loblarda gelişir. GBM en sık 50 ila 80 yaş arası erişkinlerde görülür, erkeklerde daha sık görülür ve tüm beyin tümörlerinin yaklaşık % 23-30’unu oluşturur.

Astrositomun Nedenleri

Çoğu astrositomun nedeni bilinmemektedir. Araştırmacılar genetik ve immünolojik anormallikler, çevresel faktörler (örneğin, ultraviyole ışınlarına maruz kalma, bazı kimyasallar, iyonlaştırıcı radyasyon), diyet, stres ve/veya diğer faktörlerin belirli kanser türlerine katkıda bulunabileceğini düşünüyorlar.

Astrositomlar, Turcot sendromu, Nörofibromatozis tip 1, Tuberoskleroz (TS), Ollier hastalığı ve Li-Fraumeni sendromu gibi bazı genetik bozukluklarla daha sık görülür.

Astrositom Belirtileri

Astrositoma da diğer beyin tümörü tiplerine benzer semptomlara neden olur. Semptomlar astrositomun ne kadar hızlı büyüdüğüne ve beyinde nerede bulunduğuna bağlı olarak yavaş veya hızlı gelişebilir.

Astrositomların sık görülen semptomları arasında baş ağrıları ve nöbetler bulunur. Tümör, beynin hangi kısmının etkilendiğine bağlı olarak başka semptomlara neden olabilir. Bunlar şunları içerebilir:

• Ruh hali ve kişilik değişiklikleri
• Vücudun bir tarafının zayıflığı veya uyuşması
• Koordinasyon sorunları
• Hafıza ile ilgili sorunlar
• Konuşma, anlama ve yazma ile ilgili problemler (bkz: afazi)
• Mide bulantısı ve kusma
• Bulanık görüş

Astrositomun Teşhisi

Astrositoma tanısında kullanılan testler ve prosedürler şunlardır:

• Nörolojik muayene: Nörolojik muayenede doktorunuz size öncelikle belirtilerinizi sorar, ardından görme, duyma, denge, koordinasyon, güç ve reflekslerinizi kontrol edebilir. Bu alanlardan bir veya daha fazlasındaki sorunlar, beyninizin beyin tümörü tarafından etkilenebilecek kısmı hakkında ipuçları sağlayabilir.

• Görüntüleme testleri: Görüntüleme testleri, doktorunuzun beyin tümörünüzün yerini ve boyutunu belirlemesine yardımcı olabilir. MRG sıklıkla beyin tümörlerini teşhis etmek için kullanılır ve fonksiyonel MRG, perfüzyon MRG ve manyetik rezonans spektroskopisi gibi özel MRG görüntüleme ile birlikte kullanılabilir.

Diğer görüntüleme testleri CT ve pozitron emisyon tomografisini (PET) içerebilir.

• Doku örneğini çıkarma (biyopsi): Özel durumunuza ve tümörünüzün konumuna bağlı olarak, ameliyattan önce veya ameliyat sırasında astrositomunuzu çıkarmak için bir iğne ile biyopsi yapılabilir. Şüpheli dokunun numunesi, hücre tiplerini ve saldırganlık düzeylerini belirlemek için bir laboratuarda analiz edilir.

Astrositom Tedavisi

Astrositom için ana tedaviler cerrahi, radyoterapi ve kemoterapidir. Bu tedavilerden biri veya bir kombinasyonu olabilir. Bu tedaviler tümör geri gelirse de kullanılabilir.

Tümör düşük dereceli ise, doktorunuz tedaviye gerek duyuluncaya kadar izlemeyi (izle ve bekle) önerebilir. Derece 1 tümör için cerrahi gereken tek tedavi olabilir. Diğer tümörler genellikle ameliyat sonrası radyoterapi ve kemoterapi ile tedavi edilir. Bazen kemoterapi aynı zamanda cerrahi veya radyoterapi ile verilir.

Ameliyat

Astrositom ameliyatı mümkünse ana tedavi olarak kullanılır. Amaç, beynin ya da omurganın yakın bölgelerine zarar vermeden mümkün olduğu kadar tümörün çıkarılmasıdır. Cerrahınız operasyonunuzun neleri içereceğini açıklayacak ve olası komplikasyonlar ve riskler hakkında size bilgi verecektir.

Tümörün büyüklüğüne, konumuna ve yayılmasına bağlı olarak, tamamen çıkarılması mümkün olmayabilir. Bu durumda, kalan tümör hücrelerini tedavi etmek için ameliyat sonrası radyoterapi ve bazen kemoterapi verilebilir.

Bazen ameliyat yapmak güvenli değildir çünkü tümörün pozisyonu ulaşılmasını zorlaştırır. Doktorunuz size radyoterapi ve kemoterapi gibi diğer tedaviler hakkında konuşabilir.

Tümör, beyin omurilik sıvısı (BOS) birikmesine neden olduysa, ekstra sıvıyı boşaltmak için küçük bir operasyona ihtiyacınız olabilir.

Bazı insanlar astrositom ameliyatı sonrası denge, yürüme veya gücü arttırmak için fizyoterapiye ihtiyaç duyabilir. İyileşme biraz zaman alabilir, bu yüzden kendinize iyi bakmanız önemlidir. Çok dinlenin, düzenli ve iyi beslenin ve cerrahını tarafından verilen tavsiyelere uyun.

Radyoterapi

Radyoterapi, kanser hücrelerini yok etmek için yüksek enerjili ışınlar kullanır. Ameliyat mümkün değilse, ana tedavi veya kemoterapi ile de kullanılabilir. Kanser doktorunuz (onkolog) tedavinizin ne kadar süreceği ve radyoterapi türü hakkında bilgi verecektir. Bazı yüksek dereceli astrositomların tedavisinde kemoterapi aynı zamanda radyoterapi ile de verilebilir.

Radyoterapi sizi çok yorgun hissettirebilir. Bu, tamamlandıktan sonra haftalar veya daha uzun süre devam edebilir. Bu yüzden bolca dinlenin, ancak kısa yürüyüşler gibi hafif bir aktivite ile dengelemeye çalışın. Bu daha az yorgun hissetmenize yardımcı olabilir. Ayrıca tedavi edilen bölgelerdeki deri kaşıntılı ve kırmızı veya koyu olabilir.

Kemoterapi

Kemoterapi, kanser hücrelerini yok etmek için anti-kanser (sitotoksik) ilaçların kullanılmasıdır. Kemoterapi ilaçları hap formunda veya kolunuzdaki bir damardan alınabilir. Ayrıca, kemoterapi içeren implantların beyne yerleştirilmesiyle de verilebilir.

Bu, tümörü çıkarmak veya küçültmek için bir işlem sırasında yapılır. Bu implantlara “Gliadel® implantları” denir. Bu tip kemoterapi bazı yüksek dereceli tümörlerin tedavisinde kullanılır. Düşük dereceli astrositom genellikle diğer tedavilerden sonra geri gelmedikçe kemoterapi ile tedavi edilmez.

Kemoterapinin de yorgunluk, saç kaybı, hasta hissetmek, ağızda ağrı ve daha fazla enfeksiyon riski altında olmak gibi yan etkileri olabilir.

Steroidler

Steroidler, tümör etrafındaki şişliği azaltan ilaçlardır. Ameliyattan önce, sonra veya radyoterapi sırasında verilebilir. Beyinde baskı oluşmuşsa, hemen steroid ile tedavi edileceksiniz. Steroidler daha iyi hissetmenize yardımcı olabilirler. Steroid alımı da kilo alma, hazımsızlık, huzursuzluk ve uyku bozkukluğu gibi yan etkilere neden olabilir.

Antikonvülsanlar

Eğer nöbetleriniz varsa, bunlara karşı korunmak için antikonvülsan olarak adlandırılan ilaçlar da verilebilir.

Destekleyici (Palyatif) Bakım

Palyatif bakım, ciddi bir hastalığın ağrı ve diğer semptomlarından kurtulmaya odaklanan özel tıbbi bakımdır. Palyatif bakım uzmanları, devam eden bakımınızı tamamlayan ekstra bir destek katmanı sağlamak için siz, aileniz ve diğer doktorlarınızla birlikte çalışır.

Palyatif bakım, cerrahi, kemoterapi veya radyasyon terapisi gibi diğer agresif tedavilere maruz kalırken kullanılabilir.

---

Kaynaklar ve Referanslar:
1: What is astrocytoma?
2: About astrocytoma
3: Childhood astrocytomas treatment
4: Astrocytoma tumors