Antiepileptik (Antikonvülsan) İlaçlar Nedir? Neden Kullanılır?

Antiepileptik ilaçlar (antiepileptic drugs), nöbetleri (konvülsiyonları) kontrol etmek (önlemek) için veya devam eden nöbetleri durdurmak için kullanılan ilaçlardır.

Antiepileptik ilaçlar kısaca AEİ veya antikonvülsanlar ve nöbet önleyici ilaçlar olarak da adlandırılmaktadır.

Antiepileptik ilaçlar (AEİ’lar) epilepsili çoğu insan için ana tedavi türüdür. İnsanların %70’ine kadar (10’da 7) doğru ilaçla nöbet geçirmeyi durdurabilir. Nöbet başladıktan sonra nöbeti durdurmaz ve epilepsiyi tedavi edemezler.

Bazı ilaçlar bir durumu iyileştirmek için bir “tedavi seyri” olarak alınır (örneğin, bir enfeksiyon için antibiyotik almak). Antiepileptikler farklıdır; nöbetlerin meydana gelmesini önlemek ve durdurmak için her gün alınan önleyici ilaçlardır.

Bunu beyindeki nöbetlere neden olan aşırı elektriksel aktiviteyi azaltarak yaparlar. Çalışma şekilleri tam olarak anlaşılamamıştır ve farklı antiepileptiklerin biraz farklı şekillerde çalışması muhtemeldir.

Antieplieptik ilaçlar epilepsiyi tedavi etmez, daha çok nöbetleri önlemeye çalışırlar. Antiepileptik ilaçlar, nöbetlere neden olan altta yatan sorunu değiştirmez.

Epilepsisi olan kişilere, nöbet sayısını, şiddetini ve / veya süresini azaltmak amacıyla antiepileptik ilaçlar verilir. Nöbetlerin durması tedavinin ideal sonucu olmakla birlikte, antiepileptik ilaç kullanırken nöbetler hâlâ devam edebilir.

Antiepileptik İlaçlar Nasıl Çalışır?

Beyin normal çalışırken, sinir hücreleri (nöronlar) birbirleriyle bir sinir hücresinden diğerine kontrollü elektrik sinyalleri kullanarak iletişim kurarlar. Bu, vücuda ihtiyaç duyduğu veya yapmak istediği her şeyi yapmasını söyler.

Nöbet sırasında sinir hücresi elektrik sinyallerinin düzeyinde normal seviyeden aşırı veya anormal miktarda sinir sinyallerinde bir değişiklik vardır. Bu artan sinir aktivitesi, nöbet belirtilerinden ve semptomlarından sorumludur.

Sinir uyarılarının değişimi, inme, beyin tümörü, genetik nedenler, metabolik problemler veya toksisite sorunlarından kaynaklanabilir.

Antiepileptikler (antikonvülsanlar) sinir hücresi uyarılarını normal bir seviyede tutar, böylece aşırı ve kontrolsüz hale gelmezler, bu nedenle nöbet bozuklukları ve epilepside kullanılırlar.

Antiepileptiklerin sinir uyarılarını kontrol etme şekli tam olarak anlaşılmamıştır, ancak GABA gibi nörotransmitterler üzerindeki etkileri veya glutamat gibi reseptörler üzerinde etkili oldukları veya sinir hücresindeki elektrik kanallarını değiştirdikleri düşünülmektedir.

Antiepileptik İlaçlar Hangi Durumlarda Kullanılır?

Antiepileptikler sinir hücresi impulslarının seviyesini stabilize eder ve aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli koşullar için kullanılır:

• Epilepsi
• Nöbet bozuklukları
• Sinir ağrısı (nöropatik ağrı)
• Bipolar bozukluk

Antiepileptikler İle Tedavinin Amacı Nedir?

Tedavinin amacı ‘optimal terapi’dir. Bu, mümkün olan en az yan etkiyle en iyi nöbet kontrolünü elde etmek için antiepileptik türünü, en düşük dozda almak anlamına gelir.

Belirli bir antiepileptik ile optimal tedavi bulunamazsa, genellikle tek başına veya kombinasyon halinde denenebilecek başka birkaç tedavi seçeneği vardır.

Tedavi Genellikle Ne Zaman Başlar?

Epilepsi (sara hastalığı), beyinde başlayan tekrarlanan nöbetlere sahip olma eğilimidir.

Tedavi genellikle sadece tekrarlayan nöbetlerden sonra ortaya çıkan bir epilepsi tanısı konulduktan sonra düşünülür. Tanı, tercihen epilepside uzman biri tarafından yapılmalıdır. Bu, NICE (Ulusal Sağlık ve Klinik Mükemmellik Enstitüsü) tarafından önerilmektedir.

Bazı nadir durumlarda tedavi sadece tek bir nöbet sonrası düşünülebilir. Bu genellikle sadece bir doktor daha fazla nöbet geçirmenizin çok muhtemel olduğunu düşündüğü zaman olur. Bu durumda, tedaviye hemen başlamayı önerebilirler.

Antiepileptik İlaçlar Nasıl Seçilir?

20’den fazla antiepileptik ilaç vardır ve her birinin çalıştığı belirli bir tip veya nöbet türü vardır. Antiepileptiklerin seçimi öncelikle sahip olduğunuz nöbet türüne ve bu nöbetlerde hangi antiepileptiğin çalıştığına bağlıdır.

Bir ilaç seçildiğinde, doktorunuz sahip olduğunuz diğer koşulları veya aldığınız ilaçları dikkate alacaktır.

İlaç Benim İçin İşe Yaramıyorsa Ne Olur?

Çoğu insanın nöbetleri ilaçla kontrol edilir. Bu nedenle ilaç genellikle ilk denenen tedavi türüdür. Ancak ilaç tedavisi tüm nöbetlerinizi durdurmazsa veya sadece bazılarını durdurursa, düşünülebilecek başka tedavi türleri vardır. Bu, antiepileptiklerin yerine veya yanında olabilir.

Çok sayıda farklı antiepileptikleri deneyene kadar beklemek yerine, iki veya üç antiepileptik sizin için çalışmadıysa doktorunuz sizinle alternatifler hakkında konuşabilir.

Örneğin, bazıları için epilepsi cerrahisi, VNS (vagus sinir stimülasyonu) tedavisi, uzman tıbbi diyet tedavileri (özellikle çocuklar için olan ketojenik diyet gibi) veya derin beyin stimülasyonu düşünülebilir.

Bazı insanlar antiepileptiklerin yanında tamamlayıcı terapiler kullanmayı düşünür. Tamamlayıcı tedavilerin çoğu epilepsiyi tedavi etmek için kullanılmaz, ancak bazı insanlar stresleri yönetmek veya yaşamlarının kontrolünü daha iyi hissetmek için onları yararlı bulur.

Nöbetleriniz ilaçla kontrol edilmezse, doktorunuz doğru olup olmadığını kontrol etmek, sahip olduğunuz epilepsi veya nöbet tipini doğrulamak ve şimdiye kadar yaptığınız tedaviyi gözden geçirmek için teşhisini gözden geçirmek isteyebilir.

Antiepileptik İlaçların Yan Etkileri Nelerdir?

Tüm ilaçlarda olduğu gibi, antiepileptikler de yan etkilere neden olabilir. Yan etkilerin olup olmayacağı ilaca nasıl tepki verdiğinize bağlıdır (insanlar aynı ilaca farklı yanıt verebileceğinden). Yan etkilerin ne kadar önemli olduğu, sizin için ne kadar önemli hissettiğinize bağlıdır.

Her ilaç türü için yan etkiler değişir, ancak hastaların %10’undan daha azında ortaya çıkan en yaygın yan etkiler şunlardır:

• Uyuşukluk
• Ataksi
• Baş dönmesi
• Bulanık görme
• Baş ağrısı
• Mide bulantısı
• Kusma
• İshal
• Kabızlık

Hastaların % 1’inden daha azında ortaya çıkabilecek nadir ciddi yan etkilerden bazıları şunlardır:

• Eksfoliyatif dermatit
• Stevens-Johnson sendromu
• Sistemik lupus eritematozus
• Agranülositoz
• Psikolojik bozukluklar

Bu yan etkilerle hiçbir zaman karşılaşmayabilirsiniz, ancak herhangi bir endişeniz varsa doktorunuzla bunun hakkında konuşun.

Hamilelik ve Antiepileptikler

Antiepileptik ilaçlar hamilelikte doğum kusurlarına neden olabilir. Doktorunuz, karar vermek için kullandığınız ilaçların riskini ve yararını değerlendirecektir. Alınan antiepileptik ilaçların sayısı ile risk artar.

Birkaç antiepileptik ilaç ile yüz malformasyonları, kalp kusurları ve parmaklar ve tırnak deformiteleri oluşabilir. Ayrıca bu ilaçlardan bazıları ile spina bifida riski artar.

Doktorunuz riskleri ve faydaları değerlendirecek ve en iyi tedaviyi almanızı sağlayacaktır. İlacınızı en düşük etkili dozda kullanmanızı ve folik asit takviyesine 4 hafta önce başlayıp gebe kaldıktan sonra 12 hafta boyunca devam etmenizi önerebilir.

Hamileyseniz veya hamile kalmayı planlıyorsanız lütfen doktorunuza danışın.

Alkol İle Alındığında Etkileri

Alkol antiepileptik ilaç ile birlikte alınırsa, ekstra sedatif (sakinleştirici) etkiler oluşabilir. Ayrıca, alkol nöbet olasılığını artırır.

Diğer İlaçlarla Etkileşim

Sadece doktorunuz tarafından reçete edilen ilaçları alın. Asla başka bir kişinin ilacını denemeyin. Nöbet kontrolü sağlayan bazı ilaçlar başkası için uygun olmayabilir.

Birçok ilaç birbiriyle etkileşime girer, bu nedenle antiepileptik ilaçlarla başka herhangi bir ilaç almadan önce her zaman bir doktor veya eczacının tavsiyesine başvurmak çok önemlidir.

Ayrıca birçok “tamamlayıcı ilacın” antiepileptik ilaçlarla etkileşime girdiğine dikkat edilmelidir.

---

Kaynaklar ve Referanslar:
1: Anti-epileptic drugs (AEDs)
2: What are anticonvulsants?
3: Antiepileptic medications
4: What is antiepileptic drugs