Menenjiom Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Tedavisi

Menenjiom (meningioma), beyin ve omuriliği kaplayan koruyucu zarlar olan meninkslerden büyüyen bir tümördür. Çoğu menenjiom iyi huyludur (kanser değildir) ve yavaş büyür; ancak bazıları kötü huylu olabilir.

Teknik olarak, bir beyin tümörü değildir, çünkü beyin dokusundan kaynaklanmamaktadır. Ancak, beyni, sinirleri ve damarları sıkıştırabildiği için bu kategoriye dahil edilir.

Meninksler dura mater (en dış tabaka), araknoid mater (orta tabaka) ve pia mater (en iç tabaka) olarak adlandırılan üç koruyucu tabakadan oluşur. Daha spesifik olarak, menenjiomlar orta tabakayı oluşturan araknoid hücrelerden büyür ve duraya sıkıca bağlanır.

Bazı menenjiomlar kistler veya kireçlenmiş mineral birikintileri içerirken diğerleri yüzlerce küçük kan damarı içerir. Menenjiomlar içe doğru büyüme eğiliminde olduklarından, genellikle beyin veya omurilik üzerinde baskıya neden olurlar. Ayrıca dışarı doğru büyüyerek kafatasının kalınlaşmasına (hiperostoz) neden olabilirler.

Çoğu menenjiom, semptomlara neden olmadan, genellikle yıllar içinde çok yavaş büyür. Ancak bazen yakın beyin dokusu, sinirler veya damarlar üzerindeki etkileri ciddi sorunlara neden olabilir. Semptomlar tipik olarak kademeli olarak ortaya çıkar ve tümörün konumuna bağlı olarak değişir.

Yavaş büyümeleri nedeniyle tüm menenjiomların hemen tedavi edilmesi gerekmez. Tedavi seçenekleri, tümörü çıkarmaya ve beyindeki baskıyı hafifletmeye odaklanır.

Menenjiomlar 40 ila 70 yaşları arasındaki kadın ve erkekleri etkileme eğilimindedirler; çocuklarda oldukça nadirdir. Kadınları erkeklerden daha sık etkiler.

Menenjiomlar Tehlikeli Midir?

Menenjiomların yaklaşık yüzde 90’ı kanserli değildir (iyi huyludur). Bu, kanserli tümörlerin aksine, vücudun uzak bölgelerine yayılma eğiliminde olmadıkları anlamına gelir.

Çoğu menenjiom, semptomlara neden olmadan uzun yıllar boyunca çok yavaş büyür. Ancak tümör büyüdükçe bitişik beyin dokusu, sinirler veya damarları sıkıştırabilir ve bu da ciddi semptomlara yol açabilir.

Menenjiomlar Ne Kadar Yaygındır?

Menenjiomlar en yaygın beyin tümörü türüdür ve tüm birincil beyin tümörlerinin % 37’sini oluşturur.

Menenjiom Tipleri

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) derecelendirme sistemine dayanarak, menenjiomlar yavaş büyüyen grade 1 (bening menenjioma), daha hızlı büyüyen grade 2 (atipik menenjioma) ve hızla büyüyen ve yayılan grade 3 (anaplastik/malign menenjioma) olarak sınıflandırılır.

Bununla birlikte bazen menenjiomlar, sinir sistemi içindeki konumlarına göre de tanımlanabilir.

Bening Menenjiom

Bening (iyi huylu) menenjiomlar, tüm menenjiomların % 90’ını oluşturan düşük dereceli (grade 1) tümörlerdir. Tümör semptomlara neden olmuyorsa, periyodik MRG taramaları ile zaman içinde büyümesini gözlemlemek en iyi seçenek olabilir. Tümörün yaşamınız boyunca semptomlara neden olacak kadar büyümesi ihtimali varsa, cerrahi olarak çıkarılması önerilebilir.

Grade 1 menenjiomun tamamen çıkarıldığı hastalar genellikle ek tedavi gerektirmez. Tamamen çıkarılmayan hastalar ameliyattan sonra radyasyona ihtiyaç duyabilir.

Atipik Menenjiom

Atipik veya invaziv menenjiomlar düşük dereceli (grade 2) tümörlerdir, ancak benign menenjiyomlardan daha hızlı büyürler ve yakındaki dokuya yayılabilirler. Genellikle tedaviden sonra geri gelme (nüks) oranı daha yüksektir.

Cerrahi tedavinin ilk basamağıdır. Bazıları ameliyattan sonra radyasyona ihtiyaç duyacaktır.

Malign veya Anaplastik Menenjiom

Anaplastik veya malign (kötü huylu) menenjiomlar yüksek dereceli (grade 3) tümörlerdir. En az görülen menenjiom türüdür, menenjiomların % 1’inden azını temsil eder. Genellikle yakındaki beyin ve kemik dokusuna yayılırlar ve vücudun diğer bölgelerine de yayılabilirler. (bkz: beyin metastazı, kemik metastazı)

İlk tedavi yöntemi cerrahidir, ardından radyasyon gelir. Tümör tekrarlarsa kemoterapi kullanılır.

Menenjiomun Nedenleri

Çoğu beyin tümöründe olduğu gibi, menenjiomların da nedeni bilinmemektedir. Radyasyona maruz kalmak, bilinen tek çevresel risk faktörüdür.

Az sayıda menenjiom beyin tümörü, nadir görülen genetik durumların bir sonucu olarak ortaya çıkar. Nadir görülen nörofibromatozis tip 2’nin menenjiom ve diğer beyin tümörleri riskini arttırdığı bilinmektedir.

Menenjiomların cep telefonu kullanımına bağlı olarak meydana geldiği iddiasını destekleyecek sağlam bir kanıt yoktur.

Risk Faktörleri

Radyasyona maruz kalma ve nörofibromatozis tip 2 risk faktörleri dışında menenjiomlar için diğer risk faktörleri şunları içerir:

• Kadın hormonları: Kadınlarda menenjiomun gelişme olasılığı erkeklerden daha fazladır. Bu, uzmanların belirli hormonların (östrojen, progesteron ve androjen gibi) bu tümörlerin gelişiminde rol oynayabileceğinden şüphelenmesine yol açmıştır. Bu tümörler aynı zamanda vücutları doğal olarak bu hormonları yüksek seviyede üreten hamile kadınlarda daha hızlı büyümeye meyillidir.

• Obezite: Yüksek vücut kitle indeksi birçok kanser türü için belirlenmiş bir risk faktörüdür ve birçok büyük çalışmada obez kişiler arasında menenjiom prevalansının yüksek olduğu gözlenmiştir. Ancak obezite ve menenjiomlar arasındaki ilişki net değildir.

Menenjiom Belirtileri

Bu tümörler genellikle yavaş büyür. Tümör büyüyene kadar herhangi bir belirtiniz olmayabilir. Tümör, nerede büyüdüğüne bağlı olarak farklı belirtilere neden olabilir. Belirtiler şunları içerebilir:

• Zamanla kötüleşen baş ağrıları
• Nöbetler
• Hafıza kaybı
• İşitme kaybı veya kulaklarda çınlama
• Kollarda ve bacaklarda zayıflık
• Koku alma duyusunun kaybı
• Mesane veya bağırsak kontrolü kaybı
• Mide bulantısı ve kusma
• Konuşma bozukluğu (bkz: afazi)
• Yürümede sorunlar
• Kişilik değişiklikleri

Nasıl Teşhis Edilir?

Menenjiomun teşhis edilmesi zor olabilir, çünkü tümör genellikle yavaş büyür. Menenjiomun semptomları da hafif olabilir ve diğer sağlık koşulları ile karıştırılabilir veya normal yaşlanma belirtileri olarak ele alınabilir.

Doktorunuz bir beyin tümöründen şüphelenirse, sizi nörolojik koşullar konusunda uzmanlaşmış bir doktora (nörolog) sevk edebilir.

Menenjiom teşhisi için, nörolog aşağıdaki görüntüleme testleri ile kapsamlı bir nörolojik muayene yapacaktır:

• Nörolojik muayene: Doktorunuz belirtilerinizi soracak ve motor ve duyusal işlev, görme, koordinasyon, denge, zihinsel durum ve ruh hali veya davranıştaki değişiklikleri aramak için nörolojik bir muayene yapabilir.

• Görüntüleme testleri: Doktorunuz, beyin ve yakındaki yapıların bir görüntüsünü oluşturmak için MRG veya BT taraması kullanarak bir menenjiomu teşhis edebilir.

• Biyopsi: Bazı durumlarda, diğer tümör tiplerini ekarte etmek ve menenjiomun teşhisini doğrulamak için tümör örneğinin incelenmesi (biyopsi) gerekebilir.

Birçok durumda, menenjiomlar gözle görülür herhangi bir belirtiye neden olmadığından, yalnızca kafa travması, felç veya baş ağrısı gibi tümörle ilgisi olmayan nedenlerle yapılan görüntüleme taramaları sonucunda keşfedilir.

Menenjiom Tedavisi

Menenjiomun tedavi edilip edilmeyeceği ve en iyi nasıl uygulanacağı kararı, tümörün büyüklüğü ve yeri, semptomlar, büyüme hızı ve hastanın yaşı gibi birçok faktöre dayanır. Genel olarak, üç temel seçenek vardır: gözlem (bekle ve gör yaklaşımı), cerrahi olarak çıkarılması ve radyasyon.

Bekle ve Gör Yaklaşımı

Birçok insanda, menenjiyom semptomlara neden olmaz ve oldukça yavaş büyür. Bu nedenle uzmanlar bekle ve gör yaklaşımını önerebilir. Bu, yeni belirtileri doktorunuza bildireceğiniz anlamına gelir. Ayrıca tümördeki ufak değişiklikleri bile takip etmek için düzenli olarak taramalar düzenler.

Bekle ve gör yaklaşımı, semptom oluşturmayan küçük tümörleri yönetmek için, özellikle diğer tıbbi durumlar nedeniyle cerrahi veya radyasyon tedavisi göremeyen yaşlı erişkinlerde makul bir seçenek olabilir.

Ameliyat

Menenjiomunuz semptomlara neden oluyorsa veya büyümekte olduğuna dair belirtiler gösteriyorsa doktorunuz ameliyat önerebilir.

Cerrahlar menenjiomu tamamen kaldırmak için çalışır. Ancak menenjiomlar beyin veya omurilikte birçok hassas yapının yakınında meydana gelebileceği için, tümörü tamamen çıkarmak her zaman mümkün değildir.

Menenjiom ameliyatı sonrası enfeksiyon ve kanama gibi riskler olabilir. Ameliyatınızın spesifik riskleri, menenjiyomun bulunduğu yere bağlı olacaktır. Örneğin, optik sinir çevresinde oluşan bir menenjiomun çıkarılması ameliyatı görme kaybına neden olabilir. Cerrahınıza ameliyatınızın spesifik risklerini sorun.

Radyasyon Tedavisi

Cerrah tümörü çıkaramazsa veya sadece bir kısmını alabilirse radyasyon tedavisine ihtiyacınız olabilir. Beynin veya omuriliğin bulunduğu bölgelere bağlı olarak, radyasyon terapisi kalan tümörleri küçültmeye yardımcı olabilir ve ayrıca etrafındaki dokulara yayılmasını önleyebilir. Tümör ameliyat sırasında tamamen çıkarılsa bile, doktorunuz gelecekte başka bir menenjiomun gelişmesini önlemek için radyasyon tedavisi önerebilir. Menenjiomların ameliyat sonrası tekrar büyüme eğilimi vardır.

Kemoterapi

Kemoterapi sadece malign (kötü huylu) menenjiomların tedavisinde kullanılır. Farklı ilaçlar mevcuttur ve genellikle cerrahi ve radyasyon terapisi ile birlikte kullanılır.

İlaçlar

İlaç tedavisi (kemoterapi) nadiren menenjiyomları tedavi etmek için kullanılır, ancak ameliyat ve radyasyona yanıt vermeyen durumlarda kullanılabilir.

Nöbetler, aşırı kusma, zayıflık ve görme bozuklukları gibi menenjiomun neden olduğu semptomları tedavi etmek için de bazı ilaçlar kullanabilirsiniz.

Alternatif Tıp

Alternatif tıp tedavileri menenjiomları tedavi edemez, ancak bazıları tedavinin yan etkilerinden kurtulmaya yardımcı olabilir veya menenjiyomun stresi ile başa çıkmanıza yardımcı olabilir.

Yardımcı olabilecek alternatif tıp tedavileri şunları içerir:

• Akupunktur
• Hipnoz
• Masaj
• Meditasyon
• Müzik terapisi
• Gevşeme egzersizleri

Seçenekleri doktorunuzla tartışın.

Komplikasyonlar

Menenjioom ve tedavisi, tipik olarak ameliyat ve radyasyon tedavisi, aşağıdakiler dahil uzun vadeli komplikasyonlara neden olabilir:

• Konsantrasyon zorluğu
• Hafıza kaybı
• Kişilik değişiklikleri
• Nöbetler
• Zayıflık
• Duyusal değişiklikler
• Konuşma bozukluğu

Doktorunuz bazı komplikasyonları tedavi edebilir ve diğer komplikasyonlarla baş etmenize yardımcı olması için sizi uzmanlara yönlendirebilir.

Menenjiomlu Hastalar İçin Sonuçlar Nelerdir?

Genel olarak sonuçlar, hem tedaviye hem de prognoza rehberlik edebilecek tümör derecesine bağlıdır. Tümör cerrahi olarak tamamen çıkarılabilirse veya radyasyon tedavisi ile tedavi edilebilirse birçok hasta mükemmel sonuçlar elde eder.

Geride bir miktar tümör kalmış hastalarda (ve hatta tümörün tamamen çıkarıldığı bazılarında) tümörün nüksü mümkündür. Nüks için tedaviden sonra menenjiyomların izlenmesi önemlidir.

---

Kaynaklar ve Referanslar:
1: What is a meningioma?
2: Meningioma tumors
3: Meningioma