Triple A Sendromu Nedir? Belirtileri, Tedavisi

Triple A sendromu (triple A syndrome), üç spesifik özellik ile karakterize kalıtsal bir hastalıktır: akalazya, Addison hastalığı ve alakrima.

Yemek borusu (özofagus), boyundan karına kadar uzanan ve boğazı mideye bağlayan kaslı tüptür. Akalazya, yemek borusunun yiyecekleri mideye taşıyamadığı bir durumdur. Ciddi beslenme zorluklarına ve düşük kan şekerine (hipoglisemi) yol açabilir.

Addison hastalığı, her böbreğin üstündeki küçük hormon üreten bezlerin (adrenal bezler) anormal çalışmasından kaynaklanır. Addison hastalığının temel özellikleri arasında yorgunluk, iştahsızlık, kilo kaybı, düşük tansiyon ve cildin koyulaşması yer alır.

Triple (üçlü) A sendromunun üçüncü önemli özelliği, gözyaşı salgılama yeteneğinin azalması veya yokluğudur (alakrima). Triple A sendromlu çoğu insan, bazılarında sadece iki tane olmasına rağmen, bu özelliklerin üçüne de sahiptir.

Triple A sendromunun birçok özelliği, otonom sinir sisteminin işlev bozukluğundan kaynaklanır. Sinir sisteminin bu bölümü sindirim, kan basıncı ve vücut ısısı gibi istemsiz vücut süreçlerini kontrol eder. Triple A sendromu olan kişiler genellikle anormal terleme, kan basıncını düzenlemede zorluk, eşit olmayan göz bebekleri (anizokori) ve otonom sinir sistemi işlev bozukluğunun (disotonomi) diğer belirti ve semptomlarını yaşarlar.

Bu rahatsızlığı olan kişilerde gelişimsel gecikme, zihinsel engel, konuşma problemleri (dizartri) ve küçük bir kafa boyutu (mikrosefali) gibi başka nörolojik anormallikler olabilir. Ek olarak, etkilenen bireyler genellikle ekstremitelerinde kas güçsüzlüğü, hareket sorunları ve sinir anormallikleri (periferik nöropati) yaşarlar.

Bazıları, gözlerden beyne bilgi taşıyan sinirlerin dejenerasyonu (atrofisi) olan optik atrofi geliştirir. Triple A sendromunun nörolojik semptomlarının çoğu zamanla kötüleşir.

Triple A sendromlu kişiler genellikle ellerinin avuç içi ve ayak tabanlarında cildin dış tabakasının kalınlaşmasını (hiperkeratoz) geliştirir. Bu hastalığı olan kişilerde diğer cilt anormallikleri de mevcut olabilir.

Triple A Sendromu Ne Kadar Yaygındır?

Triple A sendromunun kesin prevalansı bilinmemekle birlikte nadir görülen bir durumdur.

Triple A Sendromunun Nedenleri

Triple A sendromuna AAAS genindeki mutasyonlar neden olur. Bu gen, işlevi tam olarak anlaşılamayan Aladin adlı bir proteinin yapımı için talimatlar sağlar.

Hücrelerin içinde, Aladin çekirdeği çevreleyen ve onu hücrenin geri kalanından ayıran yapı olan nükleer zarfta bulunur. Konumuna göre, Aladinin moleküllerin çekirdeğe girip çıkmasında rol aldığı düşünülmektedir.

AAAS genindeki mutasyonlar, Aladinin yapısını farklı şekillerde değiştirir; ancak hemen hemen tüm mutasyonlar, bu proteinin nükleer zarf içinde uygun konumuna ulaşmasını engeller.

Nükleer zarfta Aladinin yokluğu, muhtemelen bu zardaki moleküllerin hareketini bozar. Araştırmacılar, aladin nükleer zarfta eksikse DNA onarım proteinlerinin çekirdeğe giremeyebileceğinden şüpheleniyorlar. Onarılmayan DNA hasarı, hücrenin kararsız hale gelmesine ve hücre ölümüne neden olabilir.

Sinir sistemi DNA hasarına karşı özellikle savunmasız olmasına rağmen, AAAS genindeki mutasyonların triple A sendromunun belirti ve semptomlarına nasıl yol açtığı tam olarak bilinmemektedir.

Triple A sendromlu bazı bireylerin AAAS geninde tanımlanmış bir mutasyonu yoktur. Bu kişilerde bozukluğun genetik nedeni bilinmemektedir.

Triple A Sendromu Nasıl Kalıtılır?

Bu durum otozomal resesif bir şekilde kalıtsaldır. Bu, kişinin bu duruma sahip olması için sorumlu genin her iki kopyasında da (her bir ebeveynden değişmiş bir kopya) bir değişikliğe (mutasyona) sahip olması gerektiği anlamına gelir.

Otozomal resesif hastalığı olan bir bireyin ebeveynlerinin her biri mutasyona uğramış genin bir kopyasını taşır ve taşıyıcı olarak adlandırılır. Taşıyıcılar tipik olarak durumun belirti ve semptomlarını göstermezler.

Aynı otozomal resesif durum için 2 taşıyıcı çocuk sahibi olduğunda, çocuğun bu duruma sahip olma ihtimali % 25 (4’te 1), ebeveynlerin her biri gibi çocuğun da taşıyıcı olma ihtimali % 50 (2’de 1) ve % 25 olasılıkla çocuk bu durumdan etkilenmeyecek ve bu durum için taşıyıcı olmayacaktır. Bu sonuçlar rastgele (şans eseri) meydana gelirler.

Triple A Sendromu Belirtileri

Alakrima genellikle triple A sendromunun ilk belirgin belirtisidir, çünkü yaşamın erken dönemlerinde etkilenen çocukların ağlarken çok az gözyaşı ürettikleri veya hiç gözyaşı üretmedikleri ortaya çıkar.

Çocukluk veya ergenlik döneminde Addison hastalığı ve akalazya geliştirirler ve triple A sendromunun nörolojik özelliklerinin çoğu yetişkinlik döneminde başlar. Bu durumun belirti ve semptomları, etkilenen bireyler arasında, hatta aynı ailenin üyeleri arasında bile farklılık gösterir.

Diğer belirtiler şunları içerebilir:

• Otonom disfonksiyon
• Avuç içi ve ayak tabanlarında kalınlaşmış cilt
• Kan basıncını düzenelemede zorluk
• Anormal baldır kasları
• Gelişimsel gerileme
• Hiperrefleksi (reflekslerde artış)
• İris kolobomu
• Anormal derecede küçük kafatası (mikrosefali)
• Düşük veya zayıf kas tonusu
• Kas güçsüzlüğü
• Optik atrofi
• Solunum yetmezliği
• Sensörinöral işitme bozukluğu
• Asimetrik gözbebeği boyutları (anizokori)
• Ortostatik hipotansiyon
• Düşük kan şekeri
• Yüksek kemerli ayak (pes kavus)
• Nöbetler
• Kısa boy
• Görme bozukluğu
• Konuşma bozukluğu (dizartri)
• Anormal terleme

Nasıl Teşhis Edilir?

Genetik veya nadir bir hastalık için teşhis koymak genellikle zor olabilir. Sağlık uzmanları, tanı koymak için tipik olarak kişinin tıbbi geçmişine, semptomlarına, fiziksel muayenesine ve laboratuvar test sonuçlarına bakar. Testler şunları içerebilir:

• Manometri, yemek borusunun ne kadar iyi çalıştığını ölçmek için bir test.
• EGD veya üst endoskopi, mide ve yemek borusunun iç yüzeyini incelemek için bir test. Esnek bir tüp ve kamera kullanır.
• Üst gastrointestinal röntgeni
• Genetik test

Triple A Sendromu Tedavisi

Şu anda triple A sendromunun tedavisi yoktur; tedavi tipik olarak, durumun bireysel belirti ve semptomlarının yönetilmesine odaklanır.

Bilinen adrenal yetmezliği olan bireylerde glukokortikoid eksikliği (Addison hastalığı ile birlikte bulunur) tipik olarak glukokortikoidlerin değiştirilmesi (replasmanı) ile tedavi edilir. Bu, adrenal krizden kaçınmak ve çocuklarda normal büyümeye olanak sağlamak için önemli olabilir.

Akalazya genellikle cerrahi düzeltme ile tedavi edilir. Bireyler pulmoner komplikasyonlar (reflü ve aspirasyon nedeniyle) için izlenebilir. Cerrahi müdahale sonrası reflü olan bireylerde gastrik asit redüksiyon tedavisi genellikle önerilir. Akalazili bireylerde semptomlar kısmen pnömatik dilatasyon (balon dilatasyonu olarak da adlandırılır) ile iyileştirilebilir. Bundan sonra semptomatik olanlar için başka ameliyatlar önerilebilir.

Alakrima tipik olarak topikal yağlayıcılar (yapay gözyaşı veya merhem gibi) ve punktal oklüzyon (gözdeki gözyaşlarını boşaltan gözyaşı kanallarını kapatmak için kullanılan bir prosedür) uygulanarak yönetilir. Alakrima semptomları tipik olarak punktal oklüzyon ile iyileşir. Bununla birlikte, bu prosedür genellikle sadece topikal yağlayıcılarla tedavi başarısız olduğunda yapılır.

Bu Hastalık İçin Kullanılan Diğer İsimler

• AAA
• AAA sendromu
• Allgrove sendromu
• Akalazya-addisonian sendromu
• Akalazya-Addisonianizm-Alakrima sendromu
• Akalazya-alakrima sendromu
• Alakrima-akalazya-adrenal yetmezlik nörolojik bozukluk

---

Kaynaklar ve Referanslar:
1: Triple A syndrome
2: Allgrove syndrome