Piridoksin Bağımlı Epilepsi Nedir? Belirtileri, Tedavisi

Piridoksin bağımlı epilepsi (pyridoxine-dependent epilepsy), doğum öncesi, yeni doğan ve doğum sonrası dönemde antiepileptik ilaçlara dirençli, ancak piridoksinin farmakolojik dozlarına (B6 vitamini) cevap veren tekrarlayan inatçı nöbetler ile karakterize nadir görülen nörometabolik bir hastalıktır.

Etkilenenler tipik olarak birkaç dakika süren uzun süreli nöbetler geçirir (status epileptikus). Bu nöbetler kas sertliği, konvülsiyonlar (havale) ve bilinç kaybı (tonik-klonik nöbetler) içerir.

Piridoksin bağımlı epilepsinin ek özellikleri arasında düşük vücut ısısı (hipotermi), doğumdan kısa bir süre sonra zayıf kas tonusu (distoni) ve nöbet atağından önce sinirlilik bulunur.

Nadir durumlarda, bu durumu olan çocuklar 1-3 yaşına kadar nöbet geçirmezler.

Genellikle nöbetleri kontrol etmek için verilen antiepileptik ilaçlar (antikonvülsan olarak da bilinir), piridoksin bağımlı epilepsili kişilerde etkisizdir. Bunun yerine, bu tür nöbetleri olan insanlar tıbbi olarak büyük günlük dozlarda piridoksin (B6 vitamini) ile tedavi edilir.

Tedavi edilmezse, bu duruma sahip insanlar ciddi beyin fonksiyon bozukluğu (ensefalopati) geliştirebilir. Nöbetler piridoksin ile kontrol altına alınabilse de, gelişimsel gecikme ve öğrenme bozuklukları gibi nörolojik problemler devam edebilir.

Piridoksin Bağımlı Epilepsi Ne Kadar Yaygındır?

PBE prevalansının 1/20.000 ila 1/783.000 canlı doğum arasında olduğu tahmin edilmektedir. Literatürde bugüne kadar 200’den fazla vaka bildirilmiştir.

Piridoksin Bağımlı Epilepsinin Nedenleri

Piridoksin bağımlı epilepsiye ALDH7A1 genindeki mutasyonlar neden olur.

ALDH7A1 geni, antiquitin olarak da bilinen a-aminoadipik semialdehit (a-AASA) dehidrogenaz adı verilen bir enzimin yapılması için talimatlar sağlar. Bu enzim beyindeki protein yapı taşı (amino asit) lizinin parçalanmasında rol oynar.

Antiquitin eksikliği olduğunda, B6 vitamini (piridoksin) fonksiyonuna müdahale eden bir molekül çeşitli dokularda birikir. Piridoksin, amino asitlerin parçalanması ve beyindeki sinyalleri (nörotransmitterler) ileten kimyasalların üretimi gibi vücuttaki birçok süreçte rol oynar. Piridoksin eksikliğinin bu durumun özelliği olan nöbetlere nasıl neden olduğu belirsizdir.

Piridoksin bağımlı epilepsili bazı bireylerde ALDH7A1 geninde mutasyonlar tanımlanmamıştır. Bu durumlarda, durumun nedeni bilinmemektedir.

Nasıl Kalıtılır?

Piridoksine bağımlı epilepsi otozomal resesif (çekinik) kalıtım gösterir. Bu, kişinin hastalığa sahip olması için sorumlu genin her iki kopyasında da bir değişikliğe (mutasyona) sahip olması gerektiği anlamına gelir.

Otozomal resesif durumu olan bir bireyin ebeveynlerinin her biri mutasyona uğramış genin bir kopyasını taşır, ancak tipik olarak durumun belirtilerini ve semptomlarını göstermezler.

Piridoksin Bağımlı Epilepsi Belirtileri

PBE genellikle doğumdan birkaç saat sonra başlar. Bununla birlikte, nöbetler doğumdan önce de başlayabilir. Nöbetler dışında aşağıdaki belirtiler de görülebilir.

• Sinirlilik
• Ağlama
• Zayıf beslenme
• Gastrointestinal semptomlar (kusma, abdominal distansiyon)
• Uykusuzluk
• Anormal göz hareketleri
• Düşük vücut ısısı (hipotermi)
• Zayıf kas tonusu (distoni)
• İnfantil spazmlar
• Yüz ekşitmesi
• Beyinde şişme
• Gelişim geriliği
• Zihinsel engellilik

Nasıl Teşhis Edilir?

Anormal gen ve biyokimyasal belirteçlerin keşfinden önce teşhis, hastanın piridoksin tedavisine verdiği yanıtın günler ila haftalar boyunca gözlemlenmesiyle klinik olarak yapılabilir.

Piridoksin bağımlı epilepsi, EEG kaydedilirken çocuğa oral olarak (ağızdan) veya intravenöz olarak (damar yoluyla) B6 vitamini veren doktor tarafından doğrulanabilir.

Nöbet durursa ve EEG paternleri düzelirse, bu nöbetlerin piridoksine bağımlı olduğunu gösterir. İntravenöz B6 vitamini enjeksiyonları nöbet aktivitesini hemen tersine çevirebilirken, EEG’nin normal hale gelmesi birkaç gün sürebilir.

Piridoksin Bağımlı Epilepsi Tedavisi

Standart tedavi, nöbetleri kontrol etmek için ömür boyu oral piridoksin takviyesini (bebeklerde 3 doza bölünmüş 15-30 mg/kg/gün; yenidoğanlarda 200 mg/gün ve yetişkinlerde 500 mg/gün) ve düzenli klinik izlemeyi içerir.

Çocuğunuzun PBE’si olduğu tespit edilirse, muhtemelen hayatlarının geri kalanı için aylarca veya yıllarca her gün fazladan B6 vitamini almaları gerekecektir. Doktorunuz bunu sizinle görüşecektir.

Piridoksin tedavisine ek olarak diyet lizin kısıtlaması da önerilir. Risk altındaki gebeliklerde, anneler gebeliğin son yarısında ek piridoksin (100 mg/gün) alabilir ve teşhis testleri tamamlanana kadar yenidoğanlara profilaktik piridoksin verilmelidir.

B6 Vitamini İle PBD Tedavisinin Yan Etkileri nelerdir?

B6 vitamininin yan etkileri bulantı, baş ağrısı ve uyuşukluktur.

Uzun vadede kullanıldığında, B6 vitamini, merkezi sinir sistemi ve vücut arasında bilgi taşıyan sinirlerin hasar gördüğü ve artık düzgün çalışmadığı bir durum olan periferik nöropatiye neden olabilir. Bu, ağrıya, uyuşukluğa veya kasları kontrol etmede zorluğa neden olabilir.

Bu Hastalık İçin Kullanılan Diğer İsimler

• AASA dehidrogenaz eksikliği
• EPD
• epilepsi, piridoksine bağımlı
• PDE
• Piridoksin bağımlılığı
• Nöbetlerle birlikte piridoksin bağımlılığı
• Piridoksine bağımlı nöbetler
• B6 vitaminine bağımlı nöbetler

---

Kaynaklar ve Referanslar:
1: Pyridoxine-dependent epilepsy
2: Pyridoxine-dependent seizures
3: What is pyridoxine-dependent epilepsy?