Kraniektomi Nedir? Neden Yapılır? Nasıl Yapılır?

Kraniektomi (craniectomy), beyin şiştiğinde o bölgedeki basıncı hafifletmek için kafatasının bir kısmını çıkarmak için yapılan bir ameliyattır.

Kraniektomi ameliyatı tipik olarak, bir hastanın beyin çevresinde önemli miktarda kanama veya beynin aşırı şişmesini içeren çok ciddi bir beyin hasarı geçirdiği durumlarda yapılır. Ayrıca beynin şişmesine veya kanamasına neden olan koşulları tedavi etmek için yapılır.

Şişliği hafifletmek için yapıldığında buna dekompresif kraniektomi denir.

Kraniektomi Neden Yapılır?

Kraniektomi tipik olarak hayat kurtaran bir önlem olarak gerçekleştirilir. Yaşamı tehdit eden ciddi bir beyin hasarı yaşayan hastaların beyinlerinin etrafında kanama veya beyinlerinin şişmesi o kadar şiddetli olabilir ki bu beyin sıkışmasına ve beyin ölümüne yol açabilir.

Bu tür korkunç durumlarda, beyin cerrahları kafatasının bir bölümünü çıkarabilir, beyni sıkıştıran altta yatan pıhtıları tahliye edebilir ve beyindeki baskıyı hafifletebilir.

Dahası, beyin tipik olarak ciddi bir yaralanmadan sonra çok fazla şişlik yaşadığından, kemiğin çıkarılması, beynin beyin sapına yani aşağı doğru değil, yukarı doğru şişmesini sağlar. Bu, beyin ölümüne yol açan tüm temel hayati fonksiyonlar için kritik öneme sahiptir. Zamanla beyin şişmesi azalacak ve çıkarılan kemik yerine konulabilir veya değiştirilebilir.

Kraniektomi Nasıl Yapılır?

Kraniektomi ameliyatı yapılmadan önce, doktorunuz kafanızda basınç veya kanama olup olmadığını belirlemek için bir dizi test yapacaktır. Bu testler ayrıca cerrahınıza ameliyatın yapılacağı doğru konumun tespiti için yardımcı olacaktır.

Hastalar, anestezi personelinin hayati belirtilerini yakından takip etmeye devam edeceği ameliyathaneye alınır. Beyin cerrahı kafa derinizde kafatası parçasının çıkarılacağı yerde küçük bir kesi yapar. Kesi genellikle başınızın en fazla şişlik olduğu bölgenin yakınında yapılır.

Deri ve alttaki dokular kesilip kenara çekildikten sonra, kafatasında delikler açmak için bir matkap kullanılır. Deliklerin arası bir testere ile kesilir ve kemik çıkarılır.

Tipik olarak kemik, hastaların beyin şişmesi azaldığında ve durumları daha stabil hale geldiğinde kemiğin yerine geri konulabileceği umuduyla bir dondurucuda saklanır.

Kemik çıkarılırken, hastalara, daha fazla beyin hasarını önlemek için taktıkları özel bir kask verilir. Kemik çıkarıldıktan ve beyin çevresindeki herhangi bir kanama kontrol altına alındıktan sonra, beynin üzerindeki deri ve bağ dokusu dikişlerle kapatılır.

Hastanede Ne Kadar Kalacağım?

Kraniektomi ameliyatı geçiren hastaların durumu kritik durumda olduğundan, hastanede kalış süreleri, diğer yaralanmalarının yanı sıra sinir sistemlerine verilen hasarla belirlenir.

Tipik olarak, ciddi beyin hasarı olan hastaların, yaralanmanın boyutuna bağlı olarak, yaralanmalarından kurtulmaları için aylar hatta yıllar geçmesi gerekecektir.

Bu hastalar, mümkün olduğu kadar çok beyin fonksiyonunu yeniden kazanmak için genellikle yoğun rehabilitasyondan yararlanır. Kraniektomi sırasında çıkarılan kemiğin değiştirilmesi genellikle asıl yaralanmadan birkaç ay sonra yapılır. Kemik, bakteri varlığı açısından test edilir. Bakteri üremesi yoksa kemik kullanılabilir. Aksi takdirde bunun yerine sentetik bir kafatası replasmanı kullanılır.

Kraniektominin Riskleri Nelerdir?

Ameliyatın başlıca riskleri kanama, enfeksiyon ve daha fazla beyin hasarıdır. Daha önce de belirtildiği gibi, hayat kurtarıcı bir önlem olarak kraniektomiye ihtiyaç duyan hastalar genellikle çok kritik durumdadır ve büyük olasılıkla bir miktar beyin hasarı yaşamıştır.

Bununla birlikte, cerrahi ekip, başlamadan önce antibiyotik uygulayarak, ameliyat sırasında karşılaşılan tüm kanamaları kontrol ederek operasyonun risklerini sınırlamak için her türlü çabayı göstermektedir.

Kraniektomiler, özellikle bu işlemin yapılmasını gerektiren yaralanmaların ciddiyeti nedeniyle bazı riskler taşır. Olası komplikasyonlar şunları içerir:

• Kalıcı beyin hasarı
• Beyinde enfekte sıvının toplanması (apse)
• Beyin iltihabı (menenjit)
• Beyin ve kafa derisi arasında kanama (subdural hematom)
• Beyin veya omurga enfeksiyonu
• Konuşma yeteneği kaybı
• Kısmi veya tam vücut felci
• Bilinçli olduğunda bile farkındalık eksikliği (kalıcı vejetatif durum)
• Koma
• Beyin ölümü

İyi bir uzun süreli tedavi ve rehabilitasyon ile, neredeyse hiç komplikasyon olmadan tamamen iyileşebilir ve günlük yaşamınıza devam edebilirsiniz.

Kraniektomi ameliyatı, beyninizde kanama veya şişmenin neden olduğu hasarı önlemek için yeterince hızlı yapılırsa, beyin hasarı veya felçten sonra hayatınızı kurtarabilir.

---

Kaynaklar ve Referanslar:
1: What is a craniotomy?
2: About craniotomy