Bilgisayar Görme Sendromu Nedir? Belirtileri, Tedavisi

Bilgisayar görme sendromu (computer vision syndrome, CVS), ayrıca bilgisayarla ilgili göz yorgunluğu ve dijital göz yorgunluğu olarak da adlandırılmaktadır. Bilgisayar görme sendromu, bilgisayar, tablet, e-okuyucu ve cep telefonu kullanımından kaynaklanan bir dizi göz ve görme ile ilgili problemi tanımlamaktadır.

Birçok kişi uzun süre dijital ekranların karşısında vakit geçirirken göz rahatsızlığı ve görme problemleri yaşar. Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü, NIOSH (ABD), bilgisayarla ilgili göz yorgunluğu ve diğer rahatsız edici görsel belirtilerin bilgisayar başında günde üç saat veya daha fazla zaman geçirenlerin yaklaşık % 90’ını etkilediğini bildirmektedir.

Bilgisayar görme sendromu belirtileri, bulanık görme, odaklanma zorluğu, kuru ve tahriş olmuş gözler, baş ağrısı, boyun ve sırt ağrısını içerebilir. Dijital ekran kullanım miktarı ile rahatsızlık seviyesi artmaktadır. Dijital göz yorgunluğu, bilgisayarla ilgili bir numaralı şikayet olan karpal tünel sendromunu aşmış durumdadır.

Belirtiler kolayca tedavi edilir ve yönetilir. Sendromun uzun dönem görme sorunlarına neden olduğuna dair kanıt yoktur.

Dijital Göz Yorgunluğu Nedenleri

Dijital ekran teknolojisindeki gelişmeler yıllar içinde önemli ölçüde ilerlemiştir ve günümüzün elektronik cihazlarının çoğu ekran parlaklığını ve netliğini arttırmaya yardımcı olmak için LED arka ışık teknolojisini kullanır. Bu LED’ler çok güçlü mavi ışık dalgaları yayarlar.

Cep telefonları, bilgisayarlar, tabletler ve düz ekran televizyonlar bu teknolojiyi kullanan cihazlardan sadece birkaçıdır. Yaygın kullanımları ve artan popülaritesi nedeniyle, giderek daha fazla mavi ışığa maruz kalıyoruz.

Bilimsel araştırmalar, mavi ışığa iki saat gibi kısa bir sürede maruz kalmanın dijital göz yorgunluğunun başlangıcıyla ilişkilendirmiştir.

Bununla birlikte mavi ışık, katarakt, yaşa bağlı makula dejenerasyonu, retina ile ilgili sorunlar ve uyku bozukluklarına yol açabiliyor.

Ayrıca çeşitlik faktörler de dijital göz yorgunluğuna neden olabilir:

• Ekran parlaklığı
• Zayıf aydınlatma
• Bilgisayar kullanırken zayıf duruş
• Bilgisayarı yanlış mesafede ve açıda görüntüleme
• Düzeltilmemiş görme problemleri

Ayrıca göz kuruluğu da altta yatan probleminiz olabilir. Bu, dijital göz yorgunluğunu daha da kötüleştirebilir. Veya gerçekleşmesi daha muhtemel hale gelebilir. Göz kuruluğu kadınlarda erkeklere göre daha sık görülür. Aynı zamanda yaşla birlikte daha yaygın hale gelir.

Bazı ilaçlar ve sağlık sorunları göz kuruluğunu daha olası kılar. Örneğin, antihistaminikler kullanıyorsanız, göz kuruluğu riski daha yüksek olabilir. Tiroid hastalığınız veya bazı otoimmün hastalıklarınız varsa, göz kuruluğu riski de daha yüksektir.

Mavi Işık Nedir?

Mavi ışık, görünür ışık spektrumunda en yüksek miktarda enerji içeren bir ışık aralığıdır. Işık dalga boyları nanometre (nm) cinsinden ölçülür. Mavi ışık 400-500nm aralığında bulunur.

En büyük mavi ışık kaynağı güneş ışığıdır. Ayrıca florasan lamba, CFL (kompakt floresan lamba) ampulleri, kırmızı ışık, düz ekran LED televizyon, bilgisayar monitörleri, akıllı telefonlar ve tablet ekranları gibi birçok başka kaynak da bulunmaktadır.

Ekranlardan aldığınız mavi ışığa maruz kalma, güneşten maruz kalma miktarına kıyasla küçüktür. Yine de ekranların yakınlığı ve bunlara bakmak için harcanan süre nedeniyle ekran maruziyetinin uzun vadeli etkileri konusunda endişeler var.

Mavi ışık, gündüz saatlerinde ruh halinizi yükseltmenize ve farkındalığı artırmanıza yardımcı olabilir, ancak geceleri mavi ışığa maruz kalma, uyku düzenini düzenleyen melatonin üretimini azaltabilir ve sirkadiyen ritminizi (vücudun biyolojik saatini) bozabilir.

Bilgicik: Araştırmalar, insanların % 60’ının dijital cihazlarla günde ortalama 6 saatten fazla harcadığını gösteriyor.

Bilgisayar Görme Sendromu Kimleri Etkiler?

Dijital göz yorgunluğu sadece yetişkinleri etkilemez. Giderek artan dijital cihaz kullanımı nedeniyle çocuklar da risk altındadır. Çocuklar bugün daha önce hiç olmadığı kadar daha fazla dijital cihazlara sahipler.

Kaiser Ailesi Vakfı’nın yaptığı bir araştırmaya göre, çocuk ve ergenler (8-18 yaş arası) günde ortalama 7 saatten fazla elektronik cihazlarla zaman geçiriyor. 10 yaşından önce çocukların gözleri henüz tam olarak gelişmemiş olabilir, bu yüzden çocukların mavi ışığa fazla maruz kalmaması için ebeveynler, çocuklarının bu alışkanlıklarını denetlemeli ve sınırlandırmalıdır.

Bilgisayar Görme Sendromu Belirtileri

Dijital göz torgunluğu ile ilişkili en yaygın semptomlar şunlardır:

• Gözlerde kuruluk ve tahriş
• Gözlerde yanma ve kızarıklık
• Baş ağrısı
• Yorgunluk
• Çift görme
• Boyun ve omuz ağrısı
• Ekrana odaklanma zorluğu
• Aşırı durumlarda, mide bulantısı, baş dönmesi ve genel olarak iyi hissetmeme

Görme ile ilgili bu problemler bilgisayar ekranının önünde ne kadar zaman harcadığınıza bağlı olarak ya hafif ya da şiddetli olabilir. Astigmatizma (bulanık görüş), presbiyopi (yakını görememe) ve zayıf göz koordinasyonu gibi düzeltilmemiş görsel problemler bilgisayar kullanımıyla ilişkili tahriş seviyesine katkıda bulunabilir.

Bilgisayar başından ayrıldığınızda CVS belirtilerinin çoğu azalacaktır. Yine de bazı insanlar, bilgisayarı terk ettikten sonra bile bulanık mesafe görüşü gibi problemleri rapor ediyorlar. Bu belirtiler göz ardı edilirse, genellikle vizyon sorunları devam eder ve devam eden bilgisayar kullanımı ile daha da kötüleşir.

Nasıl Teşhis Edilir?

Tam bir göz muayenesi bilgisayarlı görme sendromu bulgularını tespit edecektir. CVS için kapsamlı bir değerlendirme şunları içerir:

• Hasta geçmişi: Bu, genel sağlık durumunu, hastanın bildirdiği mevcut semptomları, görme ile ilgili sorunları etkileyen çevresel faktörleri ve kullandığı ilaçlar hakkında bilgi almayı içerir.

• Görme keskinliği testi: Görme keskinliği testi, belirli bir mesafeden bir harf veya sembolün ayrıntılarını ne kadar iyi gördüğünüzü kontrol eden bir göz muayenesidir. Bu test, vizyonunuzun nasıl etkilendiğini tam olarak incelemek için kullanılır.

• Gözlerin nasıl odaklandığını test etme: Bu test, gözlerin etkili bir şekilde odaklanıp odaklanmadığını tespit etmek için yapılır. Daha ayrıntılı bir inceleme için test öncesi göz damlası kullanılabilir.

Göz doktoru, bu testlerden elde edilen bilgileri kullanarak, dijital göz yorgunluğuna sahip olup olmadığınızı belirleyebilir ve size tedavi seçenekleri konusunda tavsiyede bulunabilir.

Bilgisayar Görme Sendromu Tedavisi

Genel olarak, göz yorgunluğu tedavisi günlük alışkanlıklarınızda veya çalışma ortamınızda değişiklikler yapmaktan ibarettir. Bazı insanlar için, bilgisayar veya okuma gibi belirli aktiviteler için reçete edilen gözlükler, göz yorgunluğunu azaltmaya yardımcı olur. Ayrıca herhangi bir göz kusuru varsa bu da doktorunuz tarafından tespit edilir ve uygun tedavi uygulanır.

Göz Yorgunluğu Nasıl Geçer?

Dijital göz yorgunluğu, bulanık görme, baş ağrıları, parlak ışığa karşı artan hassasiyet veya dikkati sürdürme zorluğu gibi belirtilerle karşılaşırsanız, aşağıdaki basit yöntemlerle bu belirtileri en aza indirebilirsiniz:

Kapsamlı Bir Göz Muayenesi Yaptırın

Rutin olarak kapsamlı bir göz muayenesine yaptırmak, bilgisayar görme sendromu sorunlarını önlemek veya tedavi etmek için yapabileceğiniz en önemli şeydir.

Göz Kırpın

Bilgisayar başında zaman geçirdiğimizde normalden daha az göz kırparız, araştırmalar, normalde ortalama dakika başına 20 kez göz kırptığımızı göstermiştir, ancak bilgisayar başında zaman geçirenler dakikada ortalama sadece 6-7 kez göz kırpmaktadır. Bu da gözde kuruluğa, kızarıklığa ve tahrişe neden olmaktadır.

Bu yüzden gözleri nemli tutmak için sık sık göz kırpmak oldukça önemlidir. Bunu unutmamak ve alışkanlık haline getirmek için küçük bir not kağıdını, monitörünüzün köşesine “şimdi göz kırp” cümlesiyle bir hatırlatma olarak yerleştirebilirsiniz. Ayrıca EyeLeo gibi gözleriniz için kısa molalar vermenizi düzenli olarak hatırlatan kullanışlı PC uygulamaları da kullanılabilir.

Gözdeki kuruluğu önlemk için, bir “yapay gözyaşı” da kullanılabilir. Fakat bunun için önce bir göz doktoruna danışmalısınız.

Göz Egzersizleri Yapın

Her 20 dakikada bir 20 saniye boyunca en az 20 metre uzakta olan bir nesneye odaklanın. Bu egzersiz 20-20-20 kuralı olarak bilinir. Bu egzersizi ayrıca 10-10-10 olarak da yapabilirsiniz. Başka bir egzersiz ise 10-15 saniye uzaktaki bir nesneye odaklandıktan sonra 10-15 saniye de yakın bir nesneye odaklanarak yapılır. Bu göz egzersizinin en az 10 kere yapılması önerilir.

Bu egzersizlerin her ikisi de bilgisayarla ilgili göz yorgunluğu riskinizi azaltacaktır. Ayrıca, bilgisayarla ilgili kuru göz riskini azaltmak için egzersizler sırasında sık sık göz kırpmayı da unutmayın.

Gözlerinizi Avuç İçiyle Kapatın

Gözlerinizi günde birkaç kez 1 ila 3 dakika boyunca avuçlarınızla tamamen kapatın ve üst göz kapaklarınI hafifçe bastırın. Bu işlem gözün silier kaslarında biriken gerilimi azaltabilir ve gözün rahatlamasını sağlayabilir.

Ekran – Göz Uzaklığı

Ekranın üst kenarı, göz hizasında ya da biraz altında olmalıdır. Bilgisayar başında verimli bir çalışmanın sağlanabilmesi için, ekran-göz uzaklığı 45-60 santim olmalıdır.

Uygun Bir Oturma Pozisyonu Ayarlayın

Sandalyeler rahat, yastıklı ve vücuda uygun olmalıdır. Koltuk yüksekliği uygun bir şekilde ayarlanmalı, ayaklarınız yere tam olarak basmalıdır. Koltuğunuzun kolları varsa, yazarken kol desteği sağlamak için ayarlanmalıdır. Yazarken bilekler klavyede dinlenmemelidir.

Rahat bir koltuk, bilgisayar görme sendromuyla sıklıkla ilişkili olan boyun ve omuz ağrısından kaçınmanıza yardımcı olacaktır.

Parlamayı Azaltın

Cihazın kontrol ayarını kontrol ederek ekranınızın parlaklığını ayarlayın. Arka plan renginizi parlak beyazdan soğuk griye dönüştürmeyi düşünün. Ayrıca parlama önleyici ekran koruyucusu da kullanılabilir.

Kullandığınız Elektronik Cihazların Ekranlarını Temiz Tutun

Tozsuz, lekesiz bir ekran parlamayı azaltmaya yardımcı olabilir. Bu yüzden kullandığınız elektronik cihazların ekranlarını sürekli olarak temizleyin.

Doğru Aydınlatmayı Kullanın

Aşırı parlak iç ışık veya pencereden gelen güneş ışığıda göz yorgunluğuna neden olabilir. Dışarıdan gelen güneş ışığı, perdelik, gölgelik veya panjurları kapatarak azaltılmalıdır. Ancak, karanlık bir odada da çalışmaktan da kaçınılmalıdır. Bilgisayar monitörünü de tepe ışıklarından veya pencerelerden gelen yansımaları en aza indirilecek şekilde yerleştirin.

Ortam Havasını Kontrol Edin

Kuru, kirli ortamlar veya fan, ısıtma ve soğutma sistemlerinin sürekli çalıştığı kötü hava kalitesine sahip bir yerde çalışmak göz yorgunluğuna ve gözde kuruluğa neden olabilir. Bu yüzden çalıştığınız ortamı sürekli havalandırın ve sık sık yüzünüzü yıkayın.

Düzenli göz muayeneleri ve uygun görüntüleme alışkanlıkları, bilgisayar görme sendromu ile ilişkili semptomların gelişmesini önlemeye veya azaltmaya yardımcı olabilir.

---

Kaynaklar ve Referanslar:
1: What is digital eye strain?
2: About computer vision syndrome
3: Blue light and your eyes