Galaktore (Memeden Süt Gelmesi) Nedir? Nedenleri, Tedavisi
Galaktore (galactorrhea), gebelik ve emzirme dönemi dışında memeden süt veya süt benzeri bir akıntı gelmesi durumudur. Hamilelik sırasında ve sonrasında meydana gelen düzenli süt salgılanmasından farklıdır.
Galaktore genellikle süt üretimini uyaran hormon olan artan prolaktin düzeylerinden kaynaklanır. Bununla birlikte, aşırı meme uyarımı, ilaç yan etkileri veya hipofiz bezinin bozuklukları galaktoreye neden olabilir.
Bu yazıda: Göğüsten süt gelmesi (galaktore) nedir? Galaktorenin belirtileri nelerdir? Galaktorenin nedenleri nelerdir? Nasıl tedavi edilir? gibi soruların ayrıntılı yanıtlarını bulabilirsiniz.
Galaktore Nedir?
Galaktore, anne sütü veya hamilelik ve emzirme ile ilişkili olmayan süt benzeri bir maddeden oluşan bir meme başı akıntısıdır.
Galaktore genellikle 20-35 yaş arası kadınlarda görülür, ancak erkeklerde ve yenidoğanlarda da gelişebilir.
Bu tip meme başı akıntısı sadece bir meme ucundan gelebilir, ancak tipik olarak her ikisinden de gelir. Kendiliğinden akabilir (spontan) ya da sadece meme ucunuzun etrafındaki alanı baskı uygularsanız fark edilebilir.
Her iki cinsiyette de galaktorenin en yaygın nedeni, hipofiz bezindeki prolaktin salgılayan bir tümördür (prolaktinoma). Prolaktin, memeleri süt üretmek için uyaran bir hormondur. Ayrıca, bu duruma neden olabilecek başka faktörler de bulunmaktadır.
Beklenmedik bir şekilde memeden süt gelmesi endişe verici olsa da, genellikle endişelenecek bir şey yoktur. Ancak nadir durumlarda, tedavi gerektiren altta yatan bir durumun işareti olabilir. Bu yüzden memeden süt gelmesi durumunda bir doktora başvurulması önerilir.
Galaktore Neden Olur?
Göğüsten süt gelmesi (galaktore) nedenleri arasında şunlar yer alır:
Hipofiz Tümörü (Prolaktinomlar)
Galaktore, genellikle bir prolaktinomadan kaynaklanır. Bu hipofiz bezinde oluşan bir tümördür.
Hipofiz bezi beyninizin tabanında bulunur, vücudunuzun nöroendokrin sisteminin bir parçasıdır. Emziren kadınlarda süt üretiminden sorumlu hormon olan prolaktin üretir.
Hipofiz bezinde ortaya çıkan tümörler, hiperprolaktinemi olarak bilinen yüksek prolaktin seviyelerine neden olur. Hipofiz tümörüne bağlı olarak yükselmiş prolaktin seviyeleri galaktore ile birlikte kadınlarda âdet düzensizliği veya adet görememeye (amenore), düşük libidoya, doğurganlık sorunlarına ve aşırı kıllanmaya neden olabilir.
Erkeklerde de düşük libido (cinsel dürtü) ve erektil disfonksiyona (erkekte sertleşme sorununa) neden olabilir. Ayrıca hipofiz bezinin yeri nedeniyle, tümör yeterince büyükse baş ağrısına ve görmeyle ilgili sorunlara da neden olabilir.
Her iki cinsiyette diğer nedenler:
Diğer birçok koşul da yüksek prolaktin seviyelerine neden olabilir. Bunlar şunları içerir:
- Hamile olmak
- Bazı yatıştırıcılar, antidepresanlar, antipsikotikler ve yüksek tansiyon ilaçları gibi ilaçlar
- Rezene, anason ve çemen tohumu dahil olmak üzere bazı bitkisel takviyeleri almak
- Doğum kontrol hapları
- Uzun vadeli (kronik) böbrek koşulları
- Siroz gibi karaciğer bozuklukları
- Bazı akciğer kanseri türleri
- Tiroid hastalıkları
- Kokain ya da esrar kullanma
- Opioid kullanımı
- Omurilik ameliyatı, yaralanma veya tümörler
- Cinsel aktivite ile ilişkili olabilecek aşırı meme uyarımı
- Stres
Bazen doktorlar galaktore için bir neden bulamazlar. Buna idiyopatik galaktore denir ve bu, meme dokunuzun süt üreten hormona özellikle duyarlı olduğu anlamına gelebilir. Prolaktin duyarlılığınız artarsa, normal prolaktin seviyeleri bile galaktoreye yol açabilir.
Kadınlarda Galaktore
Doğum kontrol hapları almak, bazı kadınlarda galaktoreye neden olabilecek farklı hormon seviyelerini etkiler.
Erkeklerde Galaktore
Erkek hipogonadizmi, testosteronun düşük olması anlamına gelir. Bu, erkeklerde galaktorenin en yaygın nedenlerinden biridir. Ayrıca erkeklerde meme büyümesine (jinekomasti) de neden olabilir.
Yenidoğanlarda Galaktore
Galaktore, yenidoğanlarda da sıklıkla görülür. Bu, annenin hamilelik sırasında artan östrojen seviyesinin bir sonucu olabilir. Plasentaya girerse, doğumdan önce bebeğin kanına girebilir. Bu hem memelerde büyüme hem de meme başı akıntılarını beraberinde getirebilir.
Galaktorenin Belirtileri
Galaktore ile ilişkili belirtiler şunları içerebilir:
- Kalıcı veya aralıklı sütlü meme başı akıntısı
- Amenore (seyrek veya durmuş âdet dönemleri)
- Vajinal kuruluk
- Baş ağrısı
- Görme kayıpları
- Cinsel ilişki dürtüsünde azalma
- Çenede veya göğüste kıllanma artışı
- Akne
- Erkeklerde erektil disfonksiyon
Hissedebileceğiniz bir yumru ile ilişkili olan özellikle kanlı, sarı veya berrak spontan akıntı altta yatan bir meme kanseri belirtisi olabileceğinden derhal tıbbi müdahale gerektirir.
Nasıl Teşhis Edilir?
Galaktorenin altında yatan nedeni bulmak karmaşık bir iş olabilir, çünkü pek çok olasılık vardır. Doktorunuz tanıyı doğrulamak için aşağıdaki prosedürleri ve testleri yapabilir:
- Fiziksel muayene: Doktorunuz muhtemelen meme ucunuzun sıkılmaya nasıl tepki verdiğini ve bunun daha fazla akıntının ortaya çıkmasına neden olup olmadığını görmek için bir fiziki muayene yapacaktır. Ayrıca, herhangi bir tümör belirtisi için göğüslerinizi de inceleyebilirler.
- Kan testleri: Prolaktin ve tiroid uyarıcı hormon (TSH) seviyelerinizi test etmek, potansiyel nedenin daraltılmasına yardımcı olabilir.
- Memeden akan sıvının analizi: Sıvı içinde yağ damlacıkları olup olmadığını görmek için galaktore tanısını doğrulamaya yardımcı olabilir.
- Hamilelik testi: Hamile kalma ihtimaliniz varsa, doktorunuz emzirmeyi (laktasyonu) dışlamak için hamilelik testi kullanmak isteyebilir.
- Görüntüleme testleri: Bir MRG veya BT taraması, hipofiz bezinizin yakınındaki prolaktinomları veya diğer tümörleri kontrol etmeye veya olağandışı herhangi bir şey için meme dokunuzu kontrol etmeye yardımcı olabilir. Mamografi veya ultrason da olağandışı topaklar veya meme dokusunun tanımlanmasına yardımcı olabilir.
Doktorunuz, aldığınız bir ilacın galaktoreye neden olabileceğinden şüpheleniyorsa, bu olası nedeni değerlendirmek için ilacı kısa bir süre için bırakmanızı da isteyebilir.
Galaktore Tedavisi
Galaktore tedavisi altta yatan nedenin çözümüne odaklanır. Bazı insanlarda herhangi bir tedavi olmadan da durum kendiliğinden çözülebilir. Tedavi seçenekleri şunları içerebilir:
Akıntıya neden olabilecek ilaçları kullanmaktan kaçının: Aldığınız bir ilacın galaktoreye neden olabileceğinden şüpheleniyorsanız, ilacınızı almayı bırakın, dozu değiştirin veya başka bir ilaca geçin. İlaç değişikliklerini sadece doktorunuzun uygun olduğunu söylemesi durumunda yapın.
Prolaktin seviyesini azaltmak veya durdurmak için ilaçlar: Prolaktin seviyenizi düşürmek ve sütlü meme başı boşalmasını en aza indirmek veya durdurmak için bazı ilaçlar reçete edilebilir. Bu ilaçlar prolaktinomları ve diğer tümörleri küçültmeye yardımcı olabilir. Bu ilaçların yan etkileri genellikle bulantı, baş dönmesi ve baş ağrısıdır.
Hipotiroidizmin tedavi edilmesi: Tiroid bezinin yetersiz hormon üretimine karşı bazı ilaçlarlar verilebilir.
Hipofiz tümörünün (prolaktinoma) tedavisi: İlaçlar işe yaramadıysa veya tümör çok büyükse, çıkarmak için ameliyat gerekebilir.
Sebebini belirledikten sonra galaktore olan çoğu kişi tam olarak iyileşir. Hipofiz bezi tümörleri genellikle zararsızdır ve ilaçlar sıklıkla neden oldukları semptomların tedavisinde yardımcı olabilir. Bu arada, cinsel ilişki sırasında meme uçlarını uyarmak veya sıkı kıyafetler giymek gibi daha fazla meme başı akıntısı yaratacak herhangi bir faaliyetten kaçının.
Galaktore İle İlişkili Komplikasyonlar
Galaktore tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar kısırlık ve görme problemleri gibi komplikasyonları içerebilir.
Bazen bir hipofiz tümörü vücuttaki östrojen seviyelerinin azalmasına neden olur. Östrojen düzeyi düşük olan kadınların osteoporoz (kemik erimesi) geliştirme riski daha yüksektir. Doktorunuz bu riski azaltmak için östrojen içeren oral kontraseptifler önerebilir.
Kaynaklar ve Referanslar:
1: About galactorrhea
2: What causes nipple discharge (galactorrhea)?
3: What is galactorrhea?
4: Galactorrhea disease