İnterstisyel Sistit Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Tedavisi
İnterstisyel sistit (interstitial cystitis), mesane veya pelvik bölgede rahatsızlık ve / veya ağrıya neden olan kronik (uzun süreli) bir mesane hastalığıdır. Ağrı hafif rahatsızlıktan şiddetli ağrıya kadar değişir.
İnterstisyel sistit (İS) ayrıca ağrılı mesane sendromu ve mesane ağrısı sendromu olarak da adlandırılmaktadır.
Mesane, idrar depolayan içi boş, kaslı bir organdır. Mesane dolu olana kadar genişler ve sonra beyninize idrar yapma zamanının geldiğine dair bir sinyal gönderir. Bu çoğu insan için idrar yapma dürtüsü yaratır.
İnterstisyel sistit ile bu sinyaller karışır ve bu da çoğu insandan daha sık ve daha az idrarla idrar yapma ihtiyacı hissedilmesine neden olur.
İnterstisyel sistitin belirtileri kişiden kişiye değişebilir. Örneğin, bazı insanlar pelvik bölgede hafif rahatsızlık, baskı veya hassasiyet hissederler. Bazıları ise mesanede şiddetli ağrı hissedebilir veya ani idrar yapma ihtiyacı veya daha sık idrara çıkma sıklığı ile mücadele edebilirler.
İnterstisyel sistit semptomları birçok zorluk getirir. Hastalık sosyal yaşamınızı, egzersizinizi, uykunuzu ve hatta çalışma becerinizi etkileyebilir.
İnterstisyel sistit derneğine göre, bu durum ABD’de 4 ila 12 milyon insanı etkiliyor. İnterstisyel sistit en sık kadınları etkiler, ancak yaş, ırk, cinsiyet veya etnik kökene bakmaksızın herhangi bir bireyi etkileyebilir. İS tanısı alan kişilerin % 80’i kadındır.
İS için bir tedavi yoktur, ancak birçok tedavi tek başına veya kombinasyon halinde bir miktar rahatlama sağlayabilir.
İnterstisyel Sistitli Kişilerin Başka Hangi Sağlık Sorunları Var?
İS’li birçok kadının irritabl bağırsak sendromu, fibromiyalji ve kronik yorgunluk sendromu gibi başka koşullara sahip olma olasılığı daha yüksektir. Alerjiler, migren ve bazı otoimmün hastalıklar da interstisyel sistitle ilişkilidir.
Vulvada sıklıkla yanma veya batma hissine neden olan kronik ağrı olan vulvodini de İS ile ilişkilidir. Vulvodininin İS ile örtüşen belirtileri vardır.
İnterstisyel Sistitin Nedenleri
İnterstisyel sistitin kesin nedeni bilinmemektedir. Diğer sistit türlerinden farklı olarak, mesanede belirgin bir enfeksiyon yoktur ve bu nedenle antibiyotik tedavisine cevap vermez.
Araştırmacılar birkaç faktörün mesanenin iç kısmına zarar verebileceğini ve bu nedenle bozukluğu tetikleyebileceğini ileri sürmektedir. Bunlar şunları içerir:
- İdrar kesesinin astarında tahrişe neden olan kusurlar
- Mesane travması (örneğin cerrahi işlemlerden)
- Zayıflamış veya işlevsiz pelvik taban kasları
- Otoimmün hastalıklar
- Tekrarlanan bakteriyel enfeksiyonlar
- Omurilik travması
- Alerjik reaksiyon
İS’nin bir başka olası nedeni cinsel, fiziksel veya çocukluk istismarıdır. Bununla birlikte, bu alanda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Araştırmacılar aynı zamanda insanların İS’ye genetik bir yatkınlığı miras alabilme olasılığını araştırıyorlar. Her ne kadar yaygın olmasa da, kan akrabalarında İS bildirilmiştir. Olgular anne ve kızlarda olduğu gibi iki veya daha fazla kız kardeşte de görülmüştür.
İnterstisyel sistit hastalarının çoğu bazı gıdaların semptomlarını daha da kötüleştirdiğini fark eder. Bunlar şunları içerir:
- Turunçgiller
- Domates
- Çikolata
- Kahve
- Potasyum bakımından zengin yiyecekler
- Alkollü, kafeinli ve bazı gazlı içecekler
- Baharatlı yiyecekler
İnterstisyel Sistit Belirtileri
İnterstisyel sistitin belirtileri kişiden kişiye değişir. Eğer interstisyel sistitiniz varsa, semptomlarınız zamanla değişebilir. Menstruasyon, uzun süre oturmak, stres, egzersiz ve cinsel aktivite gibi ortak tetikleyicilere yanıt olarak periyodik olarak alevlenebilir.
İnterstisyel sistitin belirtileri şunları içerir:
- Mesaneden gelen ağrı, basınç ve / veya rahatsızlık
- Karın veya pelviste basınç
- Kronik pelvik ağrı
- Sık idrara çıkma, genellikle küçük miktarlarda, gündüz ve gece boyunca (günde 60 defaya kadar)
- Pelviste veya kadınlarda vajina ve anüs arasında ağrı
- Erkeklerde skrotum ve anüs arasındaki ağrı
- Mesane doldukça kötüleşen alt karın ağrısı
- Cinsel ilişki sırasında ağrı (disparoni)
Belirtilerin şiddeti herkes için farklıdır ve bazı insanlar belirtilerin olmadığı dönemler de geçirebilir.
İnterstisyel sistitin belirtileri kronik idrar yolu enfeksiyonu belirtilerine benzese de, genellikle enfeksiyon yoktur. Bununla birlikte, interstisyel sistitli bir kişi idrar yolu enfeksiyonu geçirirse belirtiler kötüleşebilir.
Nasıl Teşhis Edilir?
İnterstiyel sistiti teşhis etmek için kesin bir test yoktur. İS, diğer mesane hastalıklarının aynı semptomlarının çoğunu paylaştığı için, önce doktorunuz bunları ekarte etmek zorundadır. Diğer koşulları ekarte etmek için yapılan testler şunları içerebilir:
- İdrar tahlili: İdrarınızın bir örneği idrar yolu enfeksiyonu belirtileri için analiz edilir.
- İdrar sitolojisi: İdrar sitolojisi, idrarınızdaki anormal hücrelerin aranması için yapılan bir testtir.
- Sistoskopi: Doktor, mesanenin içini ve idrar yolunun diğer kısımlarını sistoskop adı verilen bir aletle inceleyebilir. Sistoskopi ayrıca mesane kapasitesini değerlendirmek için de kullanılabilir.
- Biyopsi: Biyopsi, daha yakından incelemek için vücuttan alınan bir doku örneğidir. Bu prosedür anestezi altında yapılacaktır. Mesane duvarından ve üretradan (idrarın vücuttan geçtiği tüp) diğer koşulları dışlamak için doku alınabilir. Bir biyopsi mesane kanserini ekarte etmeye yardımcı olabilir.
- Potasyum duyarlılık testi: Bu testte, doktorunuz mesaneye her seferinde biri olmak üzere iki solüsyon (su ve potasyum klorür) verir (aşılar). Sağlıklı mesanelerde, her ikisine karşı da ağrı hissedilmez. Potasyum çözeltisinde suya göre belirgin derecede daha fazla ağrı veya aciliyet hissederseniz, doktorunuz interstisyel sistit teşhisi koyabilir.
İnterstisyel Sistit Tedavisi
İnterstisyel sistitin tedavisi yoktur. Uygulanan tedaviler semptomları hafifletmeyi amaçlar ve şunları içerebilir:
Fizik Tedavi
Pelvik kaslar mesaneyi yerinde tutar ve idrara çıkmayı kontrol etmeye yardımcı olur. Bu kasların egzersizi, İS semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir. Doktorunuz veya fizyoterapist egzersiz yapabileceğiniz kasları bulmanıza yardımcı olabilir.
Mesane Eğitimi
Mesane eğitimi, mesanenizin daha fazla idrar tutmasına yardımcı olabilir. Mesane ağrısı olan bir kişi, mesane dolu olmasa bile, acı ya da aciliyet hissettiği anda tuvaleti kullanma alışkanlığını kazanabilir. Sonuç olarak, kişi sık sık tuvalete gitmeye alışabilir.
Mesane eğitimini kullanmak için, ne sıklıkta idrar yaptığınızı ve ne sıklıkta idrar yapma dürtünüzün olduğuna dair bir günlük tutun. Tuvalete çıkmanız arasındaki süreyi aşamalı olarak artırmak için günlüğü kullanın.
Oral İlaçlar
İnterstisyel sistitin semptomlarını iyileştirebilecek oral ilaçlar:
- Non-Steroid Anti-İnflamatuar İlaçlar: (Ağrıyı azaltmak için)
- Trisiklik antidepresanlar: (Mesanenizi rahatlatmaya ve ağrıyı engellemeye yardımcı olur)
- Antihistaminikler: (İdrar aciliyetini ve sıklığını azaltamaya ve diğer semptomları hafifletmeye yardımcı olur)
- Pentosan polisülfat sodyum (Elmiron): İS ağrısının tedavisi için onaylanmış bir ilaçtır. Herhangi bir iyileşme fark edilmeden önce bu ilacın 6 aya kadar alınması gerekebilir.
Uyarı: Doktorunuz yazmadıkça hiç bir ilaç kullanılmamalıdır. Yüksek riskli yan etkiler görülebilir.
Mesane İlaçları (Mesane Yıkama)
Bu tedavide mesane, birkaç saniye ila 15 dakika arasında değişen sürelerde tutulan bir çözelti ile doldurulur. Bu, dimetil sülfoksit (DMSO) veya bir heparin (kan inceltici) ve ağrı kesici lidokain karışımı olabilir.
Doktor üretraya küçük bir kateter veya tüp yerleştirir ve mesaneyi ilaçla yavaşça doldurur. Bu ilaçlar mesane duvarının tahrişini hafifletebilir ve rahatlama sağlayabilir.
Mesane Germe
Mesane germe işlemi, mesanenin suyla gerilmesidir. Bu, mesanenin daha büyük olmasına yardımcı olur ve daha fazla idrar tutmasını sağlar. Mesanenin gerilmesini tolere etmenize yardımcı olmak için lokal veya genel anestezi verilecektir.
Bazı insanlar bu tedaviden sonra semptomlarını geçici olarak rahatlatır. Araştırmacılar mesane germe işleminin neden bazı insanlara yardımcı olduğundan tam olarak emin değiller. Germe, mesanede sinirler tarafından gönderilen ağrı sinyallerini geçici olarak engelleyebilir.
Transkutanöz Elektrik Sinir Stimulasyonu (TENS)
TENS ile hafif elektriksel darbeler pelvik ağrıyı hafifletir ve bazı durumlarda idrar sıklığını azaltır. TENS, mesaneye kan akışını artırabilir. Bu, mesanenin kontrolüne yardımcı olan veya ağrıyı engelleyen maddelerin salınımını tetikleyen kasları güçlendirebilir.
Elektriksel darbeler cilt üzerine yerleştirilmiş elektrotlar vasıtasıyla iletilir. Bu tedavi işe yararsa, hasta mesane çevresindeki sinirlere küçük elektrik darbeleri veren vücuduna yerleştirilen bir cihaza sahip olmayı düşünebilir.
Sakral Sinir Stimülasyonu
Sakral sinir stimülasyonu sırasında, cerrahi olarak implante edilen bir cihaz, mesane aktivitesini düzenleyen sinirlere (sakral sinirler) elektriksel uyarılar verir. Bu sinirleri uyarmak, interstisyel sistit ile ilişkili idrar aciliyetini azaltabilir.
İşlem semptomlarınızı azaltırsa, cerrahi olarak implante edilmiş kalıcı bir cihazınız olabilir. Bu prosedür, interstisyel sistitin ağrılarını yönetmez, ancak idrar sıklığı ve aciliyet semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir.
Ameliyat
İnterstisyel sistit tedavisi için ameliyat son çare olarak kullanılır. Ameliyat mesanenin bazı bölümlerini ve hatta mesanenin tamamını kaldırmak için yapılabilir.
Hasta diğer tüm tedavi seçeneklerini denemişse ve ağrı dayanılmazsa, ameliyat düşünülebilir.
Yaşam Tarzı ve Ev İlaçları
- Diyet değişiklikleri: İS’li bazı insanlar belirli yiyeceklerin veya içeceklerin semptomlarını daha da kötüleştirdiğini fark eder. Eğer İS’niz varsa, herhangi bir yiyecek veya içeceğin semptomlara ve / veya alevlenmelere neden olup olmadığını görmek için ne yediğinize ve ne içeceğinize dair bir günlük tutmak yararlı olabilir.
İnterstisyel sistiti olan hastalar için asitli yiyecekler mesaneyi tahriş edebilir. Bu durumda, alkol, kafein, gazlı içecekler, çikolata, domates ve yapay tatlandırıcılar gibi bazı yiyecekleri diyetinizden çıkarmak bazı semptomları azaltmaya yardımcı olabilir.
- Sigarayı bırakın: Bazı insanlar sigara içmenin İS semptomlarını daha da kötüleştirdiğini düşünüyor. Araştırmacılar, tütünün interstisyel sistiti nasıl etkilediğini tam olarak bilmiyor. Ancak, sigara içmek mesane kanserinin önemli bir nedenidir. Sigara içiyorsanız, mesaneniz ve genel sağlığınız için yapabileceğiniz en iyi şeylerden biri sigarayı bırakmaktır.
- Stresi azaltmak: Stres, interstisyel sistiti olan birisinde alevlenmeleri ve semptomları tetikleyebilir. Stres azaltma yöntemlerini öğrenmek ve rahatlamak için zaman ayırmak interstisyel sistitle yaşamayı kolaylaştırabilir.
- Egzersiz: Kolay germe egzersizleri interstisyel sistit semptomlarının azaltılmasına yardımcı olabilir.
- Bol kıyafetler giyin: Karnınıza baskı yapan kemerler veya giysilerden kaçının.
İnterstisyel Sistit Hastaları İçin Sonuçlar Nelerdir? Prognoz
İS kronik bir durumdur. Tamamen tedavi edilemez, sadece yönetilebilir. Bununla birlikte, yaşam tarzınıza uygun bir tedavi yöntemi bularak iyi bir yaşam kalitesi sürebilirsiniz.
Kaynaklar ve Referanslar:
1: What is interstitial cystitis?
2: Interstitial cystitis (painful bladder syndrome)
3: About interstitial cystitis
4: Definition facts of interstitial cystitis
