Safra Kesesi Ağrısı Nedir? Nedenleri, Tedavisi

Safra kesesi ağrısı (gallbladder pain), safra kesesi ile ilgili hastalıktan kaynaklanan herhangi bir ağrıyı tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Bu ağrı genellikle karnınızın orta – sağ üst bölümünde görülür.

Safra kesesi ağrısı üreten başlıca safra kesesi problemleri safra taşları, safra kanalı taşları ve kolesistittir (safra kesesinde iltihaplanma).

Semptomlar değişir ve belirli yiyecekleri yediğinizde tetiklenebilir. Ağrı aralıklı veya sabit olabilir ve nedene bağlı olarak hafif ila şiddetli olarak tanımlanabilir.

Bazı durumlarda, ağrı sırt ve göğüs de dahil olmak üzere vücudun diğer bölgelerine yayılmaya başlayabilir.

Gazdan gelen ağrıdan farklı olarak, safra kesesi ağrısı tipik olarak pozisyon değiştirerek, geğirerek veya gaz çıkarılarak hafifletilemez.

Safra Kesesi Nedir?

Safra kesesi, karaciğerin altında karnınızın sağ tarafında bulunan armut şeklindeki bir organdır. Yağlı gıdaları parçalamaya yardımcı olan karaciğer tarafından üretilen bir sıvı olan safrayı depolar.

Safra keseniz vücudunuzun yağları ve vitaminleri sindirmesine yardımcı olmak için her yemek yediğinizde safra adı verilen yeşilimsi bir sıvı salar. Safra, kanal denilen tüpler yoluyla ince bağırsağınıza akar.

Safra kesenizde veya safra kanallarınızda bir şeyler ters gittiğinde, karnınızın sağ üst kısmında ağrı hissedebilirsiniz. Ayrıca aşağıdaki semptomlarla da karşılaşabilirsiniz:

• Özellikle derin nefes alırken sırt veya göğüste ağrı
• Ateş
• Mide bulantısı
• Şişkinlik
• Kaşıntı
• Yorgunluk

Diğer yaygın semptomlar arasında sarı cilt ve gözler (sarılık olarak bilinir), kilo kaybı ve idrar veya dışkıda renk değişiklikleri bulunur.

Safra kesesinin yeri göz önüne alındığında, safra kesesi ağrısı gibi görünen şey, aslında kalp, kas ve sindirim sisteminizdeki diğer organlarla ilgili ağrı olabilir. Bu nedenle ağrınızın bir doktor tarafından değerlendirilmesi önemlidir.

Safra Kesesi Ağrısı Neden Olur?

Aşağıdaki sağlık sorunlarının tümü safra kesesi ağrısının potansiyel kaynaklarıdır:

Safra Kesesi Taşları

Safra taşları, safra kesesi ağrısının en önemli nedenidir. Safra kesesi taşları, safra kesesinde oluşan küçük, sertleşmiş tortulardır.

Safra taşları küçük zerreler veya bir golf topunun boyutu kadar olabilir. Yeterince büyürlerse, bu taşlar safranın dışarı akmasını engelleyebilir. Bu da safra taşı atağına, karnınızın sağ üst kısmında ani bir ağrıya yol açabilir.

Tipik olarak, safra taşı oluşumu çok yavaş gerçekleşir. Kişi bir büyük taş, birden çok küçük taş veya ikisinin bir karışımını geliştirebilir. Safra taşı olması ve hiçbir belirtisi olmaması tamamen mümkündür. Bu tür taşlar iyi huylu olarak kabul edilir, çünkü sindirim sisteminizin işleyişine müdahale etmezler.

Safra Kanalı Taşları

Safra kanalı taşları, safra kanallarınıza sıkışan safra taşları ya da orada oluşan taşlardır. Safra kanallarını bloke edene kadar size sorun çıkarmayabilirler. Safra kanalını bloke ettiğinde karnınızda saatlerce gelip giden ciddi ağrılar olabilir.

Safra Çamuru

Safra kesesi taşlarının yanı sıra safra kesesinde safra çamuru (kalınlaşmış safra tuzları) da oluşabilir. Bu çamur, safra kesesinden sağlıklı safranın boşalmasını engeller ve potansiyel olarak safra taşı ile aynı semptomlara ve komplikasyonlara neden olur.

Delikli Safra Kesesi

Bu, safra taşlarınız zamanla organınızın duvarlarında bir delik açtığında ortaya çıkabilir. Nadirdir, ancak ölümcül olabilir. Karnınızın sağ üst kısmında ağrılar olabilir. Ayrıca yüksek ateş, bulantı ve kusma olabilir. Hemen tıbbi tedaviye veya cerrahiye ihtiyacınız olacak.

Kolesistit (Safra Kesesi İltihabı)

Safra kesesi iltihabı (kolesistit) en sık safra taşlarının bir sonucu olarak gelişir (akut kolesistit olarak adlandırılır). Daha az yaygın olarak, kolesistit safra taşı olmadan gelişir (akalküloz kolesistit olarak adlandırılır).

Daha az sıklıkla, tümörler, belirli bakteriler veya safra kanallarınızdaki diğer sorunlardan da kaynaklanabilir.

Safra keseniz iltihaplandığında ve şiştiğinde, semptomlar midenizin hemen üstündeki alan da dahil olmak üzere karnınızdaki ağrıyı içerir. Ayrıca sırt veya sağ kürek kemiğinde bir ağrı hissedebilirsiniz.

Primer Sklerozan Kolanjit (PSK)

Bu, safra kanallarınıza zarar veren bir karaciğer hastalığıdır. İlerleyici bir durumdur, yani zamanla kötüleşiyor. PSK’li 5 kişiden yaklaşık 4’ünde de enflamatuar bağırsak hastalığı vardır. PSK karaciğer yetmezliğine yol açabilir.

Birçok insanın semptomları yoktur. Ya da yorgun hissedebilir veya karnınızın sağ üst tarafında ağrı hissedebilirsiniz.

Biliyer Diskinezi

Biliyer diskinezi, safra akışını kontrol eden kaslı bir kapak olan Oddi sfinkterinizin düzgün çalışmadığı zaman ortaya çıkan bir safra kesesi motilite sendromudur. Safranın yanlış drenajı (akışı) nedeniyle, safra kesesi ağrısı ve bulantı ve kusma gibi diğer semptomlar ortaya çıkabilir.

Safra Kesesi Kanseri

Safra kesesi kanseri nadirdir ve teşhis edilmesi zordur. Çoğu zaman, kanser yayılana kadar semptomlarınız olmaz. Belirtiler, özellikle sağ üst tarafta karın ağrısı, kilo kaybı, sarılık ve karın şişkinliğini içerebilir.

Safra Kanalı Kanseri

Safra kanalı kanseri nadir görülen bir kanserdir. Buna kolanjiyokarsinom da denir. Anormal hücreler kontrolsüz bir şekilde büyüdüğünde gelişir. Sarılık, yoğun kaşıntılı cilt, yorgunluk ve istenmeyen kilo kaybı gibi septomlara neden olabilir.

Tümörleriniz yeterince büyükse, özellikle sağ taraftaki kaburgalarınızın altında karın ağrınız olabilir.

Doktora Ne Zaman Gidilir?

Safra kesesi ağrısı yaşıyorsanız, belirtileriniz ortadan kalkmış olsa bile en kısa sürede bir doktora başvurmalısınız. Doktorunuz gelecekte daha ciddi bir hastalık için sizi riske sokacak bir sorun yaşamadığınızdan emin olmak isteyecektir.

Aşağıdaki belirtilerden biriyle karşılaşırsanız derhal tıbbi yardım almalısınız:

• Rahat olmanızı engelleyen şiddetli, yoğun ağrı
• Nefes aldığında artan ağrı
• Beş saatten fazla süren ağrı
• Sarı ten veya gözlerinizin beyazlarının etrafında sarı renk (sarılık denir)
• Ateş ve titreme
• Hızlı kalp atımı
• Kalıcı kusma
• Koyu veya çay renkli idrar
• Açık renkli dışkı

Nasıl Teşhis Edilir?

Safra kesesi ağrınızın nedenine ulaşmak tıbbi bir öykü, fizik muayene, kan testleri ve görüntüleme testleri gerektirir.

• Tıbbi geçmiş: Safra kesesi ağrısı için doktorunuzu gördüğünüzde, rahatsızlığınız hakkında size birkaç soru soracaktır. Örneğin, karnınızdaki ağrıyı tam olarak nerede hissettiğinizi olabildiğince iyi belirlemenizi isteyecektir.

Doktorunuz ayrıca safra kesesi ağrınızın yağlı yemekler yemekle ortaya çıkıp çıkmadığını veya ateş, bulantı veya kusma gibi başka semptomlarınız olup olmadığını da sorgulayabilir.

• Fiziksel muayene: Fizik muayeneniz sırasında doktorunuz karnınıza, özellikle safra kesenizin bulunduğu sağ üst kısma odaklanacaktır. Cilt değişiklikleri, şişkinlik, hassasiyeti incelemeye ek olarak, muhtemelen “Murphy belirtisi” adı verilen bir teknik uygulayacaktır.

Bu manevra sırasında, doktorunuz derin bir nefes almanızı sağlarken, herhangi bir ağrının ortaya çıkıp çıkmadığını görmek için safra kesenize basar. Eğer öyleyse, bu iltihaplı bir safra kesesini gösterir.

• Kan testleri: Safra kesesi ağrısını değerlendirirken, doktorunuz tam kan sayımı (CBC) ve bir bilirubin seviyesi görmek isteyecektir.

• Görüntüleme testleri: Ağrınızın safra kesesi hastalığının bir sonucu olduğunu doğrulamak için doktorunuz safra kesenizi görselleştirmek isteyecektir. İlk test ve bazen ihtiyaç duyulan tek test bir ultrasondur. Ayrıca başka görüntüleme testleri de yapılabilir.

Safra Kesesi Ağrısı Tedavisi

Safra kesesi ağrısının tedavisi kesin nedenine bağlıdır. Tedavi seçenekleri şunları içerebilir:

“İzle ve Bekle” Yaklaşımı

Asemptomatik (belirtisiz) safra taşı olan insanlar için, ” izle ve bekle ” yaklaşımı alınır, yani safra kesesini çıkarmak için ameliyat sadece safra taşları semptomlara neden olmaya başlarsa yapılır.

İlaçlar

Safra taşlarını tedavi etmek için ilaçlar nadiren kullanılır, ancak doktorunuz safra kesesi ağrınızı hafifletmek için bazı ilaçlar reçete edebilir.

Safra kesesi hastalığının bir komplikasyonu olan bir safra kesesi veya safra yolu enfeksiyonu geliştirirse antibiyotik de verilebilir.

Ameliyat

Safra kesesi taşları veya başka bir sorun varsa kesin tedavi ameliyattır. Safra kesesini çıkarmanın (kolesistektomi) iki cerrahi yolu vardır. Şu anda, tercih edilen cerrahi yöntem, safra kesesinin karın içinde sadece küçük insizyonlar (kesiler) kullanılarak cerrahi aletlerle çıkarıldığı laparoskopik cerrahidir. Bununla birlikte, bazı hastalar daha kapsamlı cerrahi gerekebilir.

Safra Kesesi Ağrısını Önleme

Sağlıklı bir yaşam tarzına odaklanmak, safra taşlarını ve dolayısıyla safra kesesi ağrısını önlemek için en iyi yoldur.

Bu öneriler safra kesenizi sağlıklı tutmakla beraber ayrıca kalbinizi de sağlıklı tutar:

• Periyodik kontroller için doktorunuza düzenli olarak başvurun.
• Düzenli egzersiz yapın. Her gün 30 dakikalık tempolu yürüyüş ve diğer hafif egzersizler yapmayı hedefleyin.
• Sebze, meyve, az yağlı süt ürünleri, kepekli tahıllar, baklagiller ve baharatlar açısından zengin sağlıklı bir diyet yiyin.
• Kilonuzu düşük tutun, ancak hızlı kilo kaybını önlemeye çalışın.
• Doymuş yağ ve kolesterolü yüksek yiyeceklerden kaçının.
• Bir kolesterol ilacı veya hormon replasman tedavisi kullanıyorsanız, bu ilaçların safra taşı gelişimi riskinizi artırıp artırmadığını öğrenmek için doktorunuza danışın.

---

Kaynaklar ve Referanslar:
1: What is gallbladder pain?
2: Gallbladder pain