Kolesistektomi (Safra Kesesi Ameliyatı) Nedir? Neden Yapılır?

Kolesistektomi (cholecystectomy), safra kesesini çıkarmak için yapılan ameliyattır. Safra kesesi, karnınızın sağ üst tarafında karaciğerinizin hemen altında bulunan armut biçimli bir organdır.

Kolesistektomi safra akışını engelleyen safra taşlarının neden olduğu ağrılar olduğu durumlarda gerekli olabilir. (bkz: safra kesesi ağrısı)

Safra kesesi çıkarma ameliyatı yaygın bir ameliyattır ve sadece küçük bir komplikasyon riski taşır. Çoğu durumda, bu ameliyat yapıldığında hasta aynı gün taburcu olabilir.

Kolesistektomi en sık olarak karnınızın içini görmek ve safra kesesini çıkarmak için dört küçük insizyondan (kesiden) küçük bir video kamera ve özel cerrahi aletler yerleştirilerek yapılır. Buna “laparoskopik kolesistektomi” denir.

Bazı durumlarda safra kesesini çıkarmak için büyük bir kesi kullanılabilir. Buna ise “açık kolesistektomi” denir.

Bir safra kesesine ihtiyacınız yoktur, bu nedenle herhangi bir sorun geliştirirseniz çıkarmak için cerrahi genellikle önerilir.

Safra Kesesi Nedir?

Safra kesesi, karnınızın sağ tarafında karaciğerin hemen altında bulunan küçük bir organdır. Yiyecekleri sindirmeye yardımcı olmak için bağırsak tarafından kullanılan karaciğerinizden safra toplar ve depolar.

Yemeklerden sonra, safra kesesi sönük bir balon gibi boş ve düzdür. Yemekten önce, safra kesesi safra dolu ve küçük bir armut büyüklüğünde olabilir.

Sinyallere yanıt olarak safra kesesi, safra kesesi kanalları denilen tüpler aracılığıyla depolanmış safrayı ince bağırsağa sıkar. Safra, yağları sindirmeye yardımcı olur, ancak safra kesesinin kendisi gerekli değildir.

Safra kesesinin sağlıklı bir bireyde çıkarılması tipik olarak sağlık veya sindirim ile gözlemlenebilir hiçbir soruna neden olmaz, ancak küçük bir ishal ve yağ emilim bozukluğu riski olabilir.

Kolesistektomi Neden Yapılır?

Kolesistektomi en sık safra taşı ve neden oldukları komplikasyonları tedavi etmek için yapılır. Aşağıdaki durumlarda kolesistektomi yapılabilir:

• Safra kesesinde safra kesesi taşları (kolelitiazis)
• Safra kanalında safra kesesi taşları (koledokolitiazis)
• Safra kesesi iltihabı (kolesistit)
• Büyük safra kesesi polipleri
• Safra taşı nedeniyle pankreas iltihabı (pankreatit)
• Safra kesesi kanseri

Safra Kesesi Sorunlarının Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler şunları içerebilir:

• Karnınızda keskin ağrı
• Mide bulantısı ve kusma
• Hazımsızlık
• Ateş
• Sarılık (safra taşları safra kanalınızı tıkarsa sarılık olabilir)

Safra kesesi sorunlarının belirtileri diğer sağlık sorunlarına benzeyebilir. Emin olmak için mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.

Safra Kesesi Ameliyatı İçin Nasıl Hazırlık Yapılır?

Kolesistektomiye ihtiyacınız varsa, ameliyattan önceki gece hiçbir şey yememeniz istenir. İlaç almanız gerekiyorsa, bir yudum su içebilirsiniz. Ameliyattan 4 saat önce hiçbir şey almamalısınız.

Aldığınız tüm ilaçlar ve takviyeleri doktorunuza bildirin. Çoğu ilacı reçete edildiği gibi almaya devam edin. Doktorunuz kanama riskinizi artırabileceği için bazı ilaçları ve takviyeleri almayı bırakmanızı isteyebilir.

Çoğu insan kolesistektomiden sonra aynı gün eve gider, ancak hastanede bir veya daha fazla gece gerektiren komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Diş fırçanız, rahat kıyafetleriniz ve zaman geçirmek için kitap veya dergi gibi kişisel eşyaları getirerek hastanede kalmanız gerektiğinde önceden plan yapın.

Ayrıca, anestezi sizi uykulu kılacağından ameliyattan sonra birisinin yanınızda olmasını sağladığınızdan emin olun.

Kolesistektomi Nasıl Yapılır?

Kolesistektomi genel anestezi kullanılarak yapılır, bu nedenle işlem sırasında farkında olmayacaksınız. Anestezi ilaçları kolunuzdaki bir damar yoluyla verilir.

İlaçlar etkin olmaya başladığında, sağlık ekibiniz nefes almanıza yardımcı olmak için boğazınıza bir tüp sokacaktır. Cerrahınız daha sonra laparoskopik veya açık bir prosedür kullanarak kolesistektomiyi yapar.

Durumunuza bağlı olarak, cerrahınız iki cerrahi yaklaşımdan birini önerecektir:

Açık Kolesistektomi

Açık kolesistektomi sırasında cerrah, karnınızda sağ taraftaki kaburgalarınızın altında bir kesi yapar. Kas ve doku karaciğerinizi ve safra kesenizi ortaya çıkarmak için geri çekilir. Cerrahınız daha sonra safra kesesini çıkarır.

Açık bir kolesistektomi bir veya iki saat sürebilir.

Laparoskopik Kolesistektomi

Laparoskopik kolesistektomi sırasında cerrah karnınızda dört küçük kesi yapar. Küçük bir video kameralı bir tüp, insizyonlardan biri yoluyla karnınıza yerleştirilir. Safra kesenizi çıkarmak için karnınızdaki diğer kesilerden geçen cerrahi aletleri kullanırken cerrahınız ameliyathanede bir video monitörü izler.

Laparoskopik kolesistektomi daha az invazivdir. Bu, karnınızda çok küçük kesikler kullanıldığı anlamına gelir. Bu ameliyatta daha az kanama var ve iyileşme süresi genellikle açık cerrahiden daha kısadır.

Bazı durumlarda laparoskop safra kesenizin çok hasta olduğunu gösterebilir veya başka sorunlar gösterebilir. Bu durumda cerrahınız safra kesenizi güvenli bir şekilde çıkarmak için açık bir cerrahi yöntem kullanmak zorunda kalabilir.

Kolesistektominin Komplikasyonları Nelerdir?

Kolesistektominin bazı olası komplikasyonları şunları içerebilir:

• Kanama
• Enfeksiyon
• Safra kesesinden ince bağırsağa safra taşıyan tüp (safra kanalı) yaralanması
• Karaciğer hasarı
• İnsizyon (kesi) bölgesinde yara izleri ve uyuşma hissi
• İnsizyon bölgesinde bir organ veya doku şişmesi (fıtık)
• Kan pıhtıları ve zatürree gibi genel anestezi riskleri

Laparoskopik prosedür sırasında, cerrahi aletler karnınıza yerleştirilir. Bu bağırsaklarınıza veya kan damarlarınıza zarar verebilir.

Size özgü başka riskler de olabilir. Prosedürden önce endişelerinizi doktorunuzla görüştüğünüzden emin olun.

Kolesistektomi Sonrası Sonuçlar

Bir kolesistektomi safra taşlarının ağrı ve rahatsızlığını hafifletebilir. Diyet modifikasyonları gibi konservatif tedaviler genellikle safra taşlarının tekrarlanmasını engelleyemez. Çoğu durumda, bir kolesistektomi safra taşlarının geri gelmesini önleyecektir.

Safra kesesi olmadan mükemmel bir normal yaşam sürdürebilirsiniz.

Karaciğeriniz hala yiyeceklerinizi sindirmek için yeterli safra yapacak, ancak safra kesesinde depolanmak yerine sürekli sindirim sisteminize damlar.

Ameliyattan önce özel bir diyet yemeniz tavsiye edilmiş olabilir, ancak daha sonra buna devam edilmesi gerekmez. Bunun yerine, genel olarak sağlıklı ve dengeli bir diyet yapmayı hedeflemelisiniz.

Bazı insanlar ameliyattan sonra şişkinlik veya ishal gibi sorunlar yaşarlar, ancak bu genellikle birkaç hafta içinde düzelir. Prosedürün ardından bağırsak alışkanlıklarınızdaki değişiklikleri veya yeni semptomları doktorunuza bildirin.

Bazı yiyeceklerin veya içeceklerin bu semptomları tetiklediğini fark ederseniz, ileride bunlardan kaçınmak isteyebilirsiniz.

Ameliyat sonrası normal aktivitelere ne kadar çabuk dönebileceğiniz, cerrahınızın hangi prosedürü kullandığına ve genel sağlığınıza bağlıdır. Laparoskopik kolesistektomi geçiren insanlar birkaç gün içinde işe geri dönebilirler. Açık kolesistektomi geçirenlerin işe geri dönebilmeleri için bir hafta veya daha fazla zamana ihtiyaçları olabilir.

---

Kaynaklar ve Referanslar:
1: What is a cholecystectomy?
2: Cholecystectomy (gallbladder removal)