Miyozit Nedir? (kas iltihabı) Nedenleri, Belirtileri, Tedavisi

Miyozit (myositis), kas iltihabı ile karakterize, uzun süreli kas yorgunluğuna ve güçsüzlüğe neden olabilen nadir bir hastalık grubudur.

Bu hastalık grubu, otoimmün bozukluklar olan juvenil miyozit, dermatomiyozit ve polimiyozit ile birlikte inklüzyon cisimciği miyoziti (IBM) içeriyor.

Bazen inflamatuar miyopatiler olarak da adlandırılan bu hastalıklar, iç organları, deriyi ve çoklu kas gruplarını etkileyebilir. Bununla birlikte, yaralanma, enfeksiyon veya ilaçlardan kaynaklanan geçici miyozit formu da bulunmaktadır. Geçici formda genellikle sorun giderildikten sonra düzelme görülür.

Her miyozit olgusu kendi benzersiz özelliklerine ve tedavilerine sahipken, hepsi de kronik kas iltihabı içerir. Bu iltihaplanma genellikle kas yorgunluğu, halsizlik, sık düşme, ayak ve bacaklarda şişme ve kas ve eklem ağrısı ile sonuçlanır.

Miyozit hem çocukları hem de yetişkinleri etkileyebilir. Bir miyozit tipi hariç, genellikle kadınları erkeklerden daha fazla etkiler. 30 ila 60 yaş arasındaki yetişkinler ve 5 ile 15 yaş arasındaki çocukların miyozit alma olasılığı daha yüksektir.

Miyozit Tipleri

• Dermatomiyozit (DM)
• İnklüzyon cisimciği miyoziti (IBM)
• Jüvenil miyozit
• Polimiyozit (PM)
• İlaç kaynaklı (toksik) miyozit

Dermatomiyozit (DM)

Dermatomiyozit, kas güçsüzlüğünden önce gelen veya eşlik eden bir döküntü ile karakterizedir. Heliotrope döküntüsü ile teşhisi en kolay miyozit tipidir.

Kas güçsüzlüğü semptomlarına eşlik eden döküntüler, göz kapakları, yüz, göğüs, boyun ve sırt üzerinde oluşur. Ayrıca eklemler, dirsekler, dizler ve ayak parmakları üzerinde de gelişir.

Dermatomiyozitin diğer belirtileri şunlardır:

• Pullu, kuru veya pürüzlü cilt
• Boyun, kalça, sırt ve omuz kaslarında güçsüzlük
• Yorgunluk
• Yutma zorluğu (disfaji)
• Sertleşmiş deride kalsiyum topakları
• Kas ağrısı
• Eklem iltihabı
• Tırnak yatağı anormallikleri
• Kilo kaybı
• Düzensiz kalp atışı
• Gastrointestinal ülserler

İnklüzyon Cisimciği Miyoziti (IBM)

İnklüzyon cisimciği miyoziti, erkeklerde kadınlara göre daha sık görülen tek miyozit tipidir. Bu durumu geliştiren çoğu insan 50 yaşın üzerindedir.

IBM, bilek ve parmaklarda ve aynı zamanda uyluk kaslarında kas güçsüzlüğü ile başlar. Kas güçsüzlüğü daha küçük kaslarda daha belirgindir ve asimetriktir. Genellikle vücudun bir tarafı diğerinden daha fazla etkilenir. IBM’in genetik olduğuna inanılıyor.

IBM’in belirtileri şunlardır:

• Yürüme zorlukları, dengesizlik
• Sık düşmeler ve kalkarken zorlanma
• Zayıflamış el kavrama ve azalmış el ve parmak becerisi
• Yutma zorluğu
• Kas güçsüzlüğü ve ağrısı
• Azalmış derin tendon refleksleri

Juvenil Miyozit (JM)

JM, 18 yaşın altındaki çocuklarda görülür. Kızlar, JM’yi erkeklerden iki kat daha fazla geliştirirler. Diğer miyozit formlarına benzer şekilde JM, kas zayıflığı ve deri döküntüleri ile karakterizedir.

Juvenil miyozitin diğer belirtileri şunları içerir:

• Göz kapakları veya eklemler üzerinde gözle görülen kırmızımsı-mor renkli döküntüler
• Yorgunluk, huysuzluk veya sinirlilik
• Merdivenden çıkma ve giyinme gibi motor fonksiyon zorlukları
• Baş kaldırmada sorun yaşama
• Tırnak çevresindeki ciltte şişme veya kızarma
• Yutma sorunu
• Sertleşmiş deride kalsiyum topakları
• Kas güçsüzlüğü
• Kas ve eklem ağrısı
• Ses kısıklığı
• Karın ağrısı
• Ateş

Polimiyozit (PM)

Polimyozit (PM), vücudun gövde kısmına en yakın kaslarda kas güçsüzlüğü ile başlar ve oradan genişler. Her PM vakası benzersizdir ve PM’li kişiler sıklıkla ek otoimmün hastalıklara sahiptir.

Polimiyozit belirtileri şunlardır:

• Kas güçsüzlüğü ve ağrısı
• Omuz ve kalça kaslarında güçsüzlük
• Yutma zorluğu
• Sık yere düşme
• Yorgunluk
• Kronik kuru öksürük
• Ellerdeki derinin kalınlaşması
• Solunum zorluğu
• Ateş
• Kilo kaybı
• Boğuk ses

İlaç Kaynaklı (toksik) Miyozit

Toksik miyozitin bazı reçeteli ilaçlar ve yasadışı uyuşturuculardan kaynaklandığı düşünülmektedir. Statin gibi kolesterol düşürücü ilaçlar bu duruma neden olan en yaygın ilaçlar arasında olabilir. Çok nadir de olsa miyozite neden olabilecek diğer ilaçlar ve maddeler şunlardır:

• Bazı bağışıklık bastırıcılar
• Omeprazol (Prilosek)
• Adalimumab (Humira)
• Kokain
• Toluen

Toksik miyozitin belirtileri, diğer miyozit tiplerine benzerdir. Bu durumdan muzdarip insanlar tipik olarak toksisiteye neden olan ilacı durdurduklarında düzelme görürler.

Miyozit Nedenleri Nelerdir?

Miyozit, kaslarda iltihaba yol açan herhangi bir rahatsızlıktan kaynaklanır. Miyozitin nedenleri birkaç kategoriye ayrılabilir:

• İnflamatuar durumlar: Vücutta iltihaba neden olan durum kasları etkileyerek miyozite neden olabilir. Bu nedenlerin çoğu, vücudun kendi dokularına saldırdığı otoimmün rahatsızlıklardır. Potansiyel olarak miyozite neden olan inflamatuvar durumlar şunlardır:

• Lupus
• Skleroderma
• Romatoid artrit

İnflamatuar koşullar çoğu kez ciddi miyozit nedenleridir ve uzun süreli tedavi gerektirir.

• Enfeksiyon: Viral enfeksiyonlar, miyozite neden olan en yaygın enfeksiyonlardır. Nadiren, bakteri, mantar veya diğer organizmalar da miyozite neden olabilir.

Virüsler veya bakteriler kas dokusuna doğrudan istila edebilir veya kas liflerine hasar veren maddeleri salabilirler. Sık rastlanan soğuk ve gribal virüslerin yanı sıra HIV de miyozite neden olabilecek virüslerden sadece birkaçıdır.

• İlaçlar: Pek çok farklı ilaç geçici kas hasarına neden olabilir. Kaslardaki iltihaplanma genellikle tanımlanmadığından kas problemi miyozit yerine miyopati olarak adlandırılabilir. Miyozite veya miyopati’ye neden olan ilaçlar şunlardır:

• Statinler
• Kolşisin
• Plakenil (hidroksiklorokin)
• Alfa- interferon
• Kokain

Miyopati, kas hasarına neden olabilecek bir ilacı almaya başladıktan hemen sonra veya bazen aylar ya da yıllar sonra ortaya çıkabilir. Bazen iki farklı ilaç arasındaki etkileşimden de kaynaklanabilir. İlaçların neden olduğu şiddetli miyozit nadirdir.

Miyozitin Belirtileri Nelerdir?

Miyozitin ana semptomu kas zayıflığıdır. Zayıflık fark edilebilir veya sadece test ile bulunabilir. Kas ağrısı (miyaljiler) mevcut olabilir veya olmayabilir.

Dermatomiyozit, polimiyozit ve diğer inflamatuvar miyozit koşulları zayıflığa neden olur; zayıflık haftalar ya da aylar boyunca yavaş yavaş kötüleşir. Zayıflık boyun, omuzlar, kalçalar ve sırt gibi büyük kas gruplarını etkiler.

Miyozitten kaynaklanan zayıflık düşmelere neden olabilir ve oturma kalkma gibi günlük faaliyetleri zorlaştırabilir. Enflamatuar durumlarla ortaya çıkabilecek diğer semptomlar şunları içerir:

• İsilik
• Yorgunluk
• Ellerin derisinin kalınlaşması
• Yutma güçlüğü
• Nefes darlığı

Bir virüsün neden olduğu miyoziti olan insanlar genellikle burun akıntısı, ateş, öksürük, boğaz ağrısı, bulantı ve diyare gibi viral enfeksiyon belirtileri gösterir. Ancak, miyozitin belirtileri başlamadan önce viral enfeksiyon belirtileri günler veya haftalar sonra kaybolabilir.

Çoğu kas ağrısı miyozit kaynaklı değildir, genellikle burkulma, incinme, yaralanma veya soğuk algınlığı ve grip gibi alışılagelmiş hastalıklarla da ortaya çıkar. Bunlara ve diğer sıradan kas ağrısına myaljiler denir.

Miyozitin Teşhisi

• Kan testleri: CK testi, kandaki kreatin kinaz (CK) enziminin seviyesini ölçmek için yapılır. Kreatin kinaz gibi yüksek kas enzimleri düzeyleri kas iltihabı anlamına gelebilir. Diğer kan testleri ise bir otoimmün durumu tanımlayabilecek anormal antikorları kontrol etmek için yapılır.

• MR taraması: MRI taraması miyozit alanlarını ve kaslardaki zaman içindeki değişimlerin belirlenmesine yardımcı olabilir.

• Elektromiyografi (EMG): EMG, sinir ve kas hastalıklarının teşhisini sağlayan, elektrik ve iğne kullanılarak yapılan bir ölçüm yöntemidir. EMG miyozit nedeniyle zayıflamış veya tahrip olmuş kasları tanımlayabilir.

• Kas biyopsisi: Kas biyopsisi miyozitin teşhisi için en doğru testtir. Doktor zayıf bir kas belirler, küçük bir kesi yapar ve test için kas dokusunun küçük bir örneğini çıkarır. Kas biyopsisi miyozitli çoğu insanda nihai teşhise ulaşılmasını sağlar.

Kas güçsüzlüğünün ve ağrısının miyozitten çok daha fazla nedeni vardır ve miyozit testi basit bir işlem değildir. Bu nedenlerden dolayı, miyozitin teşhis süreci uzun olabilir.

Miyozit Tedavisi

Miyozitin herhangi bir tedavisi yoktur, ancak semptomları yönetilebilir. Tipik olarak, iltihaplanmayı hızla azaltmak için tedavi yüksek dozlarda kortikosteroidlerle başlar.

Bununla birlikte, miyozit, kişiden kişiye değişir; bu nedenle, hastalığın altında yatan nedenini tedavi etmek önemlidir, enfeksiyonlar için antibiyotik veya otoimmün hastalık için hastalığı düzenleyen antiromatizmal ilaçlar (DMARD) kullanılabilir.

Azatioprin ve metotreksat gibi hastalık düzenleyici immünsupresif ilaçlar, kortikosteroidlerin başarısız olduğu durumlarda kullanılabilir. Ayrıca bunun yanında intravenöz immünoglobülin de kullanılabilir.

Egzersiz ve Fizyoterapi

Şiddetli kas ağrısı ve güçsüzlük gibi miyozitin ciddi belirtileri varsa, egzersiz yapmaya çok dikkat etmeniz gerekir. Çoğu uzman bu süre boyunca egzersiz yapmalarını önermez.

Bununla birlikte, özellikle çocukluk çağında miyozitin geliştiği vakalarda, nazik kas ve eklem hareketinin sürdürülmesi çok önemlidir. Durum kontrol altına alındığında, bir fizyoterapistin tavsiyesi üzerine yumuşak bir egzersiz programı başlatılabilir ve kademeli olarak arttırılabilir.

Miyozit İlaçları

Steroidler, polimiyozit ve dermatomyozitin tedavisinde kullanılan ana ilaç türüdür. Bunlar:

• Steroid kremler: Dermatomyozitde derinin etkilenmiş bölgelerini tedavi etmek için kullanılabilir.
• Steroid tabletler: Şiddetli kas güçsüzlüğü varsa daha yüksek steroid tablet dozları verilebilir.

Yüksek doz steroidler kilo alımı, yüksek tansiyon, diyabet, katarakt ve osteoporoz (kemik erimesi) gibi yan etkilere neden olabilir.

Anti-Romatizmal İlaçlar (DMARD)

Kaslarınızdaki iltihap artarsa, doktorunuz hastalığı modifıye eden antiromatizmal ilacı (DMARD) reçete edebilir. Azatioprin, metotreksat, siklofosfamid veya mikofenolat gibi DMARD’lar bağışıklık sisteminizi bastırır ve iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olur.

İntravenöz İmmünoglobülin Tedavisi

Kas güçsüzlüğünün hayatı tehdit eden solunum ya da yutkunma sorunlarına neden olduğu şiddetli miyozit vakalarında damar içi immünoglobülin tedavisine ihtiyaç duyulabilir.

Bağışlanan kandan alınan normal antikorların enjeksiyonu bağışıklık sisteminizin çalışma şeklini geçici olarak değiştirir. İntravenöz immünoglobülin tedavisi miyozit semptomlarında hızlı bir iyileşme sağlayabilir, ancak çok pahalıdır ve faydaları genellikle sadece birkaç hafta sürer.

Bu nedenle, uzun vadeli bir tedavi olarak uygun değildir ve genellikle yalnızca ağır hasta olan kişilerin tedavisinde kullanılır.

Miyozit hastalığı olan bazı insanlar baston, yürüteç (walker) veya tekerlekli sandalye kullanmaya ihtiyaç duyabilir. Bununla birlikte, bazı insanlar semptomlarını iyi yönettiğinde kısmi veya tamamen iyileşme yaşayabilir.

---

Kaynaklar ve Referanslar:
1: Myositis (polymyositis and dermatomyositis)
2: What is myositis?
3: About myositis