Kondrosarkom Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Tedavisi

Kondrosarkom (chondrosarcoma), kıkırdak hücrelerinde başlayan ve çevresindeki kemik dokusuna yayılan nadir görülen bir malign (kanserli) tümör türüdür.

Kemik hücrelerinden kaynaklanan “osteosarkom” gibi diğer daha yaygın kemik kanserlerinden farklıdır.

Bu yazıda: Kondrosarkom nedir? Kondrosarkomanın belirtileri nelerdir? Teşhisi ve tedavisi nasıl yapılır? gibi soruların ayrıntılı yanıtlarını bulabilirsiniz.

Kondrosarkom Nedir?

Kondrosarkom, sıklıkla kemikte oluşan nadir bir kanserdir, ancak yumuşak dokuda da çok nadiren ortaya çıkabilir. Tümör kıkırdak üreten hücrelerden oluşur.

Kıkırdak, vücudun önemli bir yapısal bileşenidir, büyüme sürecinde önemli bir rol oynar. Sert bir dokudur ancak kemikten daha yumuşak ve daha esnektir. Vücudun her yerinde bulunan birçok farklı kıkırdak türü vardır.

Kondrosarkoma, kıkırdağın bulunduğu vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir. Çoğu zaman uzuvların ve pelvisin kemiklerinde, özellikle de kalça kemiği ve uyluk kemiğinde başlar. Daha az sıklıkta olsa da, diğer alanlar (kaburgalar gibi) etkilenebilir.

Kondrosarkom ayrıca kafatası tabanında klivus ve petrous kemiği arasındaki kıkırdaktan kaynaklanabilir. Buna “petroklival sinkondroz” denir.

Kondrosarkom oluştuğunda, yavaş veya hızla büyüyebilir. Yakındaki dokuları istila edebilir ve vücudun başka yerlerinde kıkırdak ve kemiklere yayılabilir (metastaz yapabilir). Akciğerler gibi diğer doku ve organlara da yayılabilir. (bkz: akciğer metastazı)

Semptomlar bir kemik üzerinde büyük bir yumru veya kütle, kütleyi çevreleyen basınç veya şiddetli ağrıları içerebilir. Kafatası tabanının kondrosarkom belirtileri nörolojiktir ve baş ağrılarının yanı sıra görme veya işitme bozukluklarını içerebilir.

Tüm kanserlerde olduğu gibi, prognoz veya sonuç, tümörün ne kadar büyük olduğuna ve başka bir yere yayılıp yayılmadığına bağlıdır. Cerrahi, kondrosarkom için ana ve tercih edilen tedavidir, çünkü durum kemoterapi veya radyasyon gibi diğer kanser tedavilerine iyi cevap vermez. Buna rağmen, radyasyon, kafatası gibi cerrahi ile ulaşılabilecek bölgelerde olmayan tümörleri tedavi etmek için kullanılabilir.

Kondrosarkomlar Ne Kadar Yaygındır?

Kondrosarkom, yetişkinlikte teşhis edilen en yaygın primer kemik kanseri türüdür. Genel olarak ise ikinci en sık görülen birincil kemik kanseridir. Primer (birincil) kemik kanseri, başka bir organda başlayıp kemiğe yayılmanın aksine kemikten kaynaklanan kanserdir.

Birincil kemik kanserleri, tüm kanserlerin % 0.2’sinden azını oluşturur. Birincil kemik kanserlerinin % 40’ından fazlası kondrosarkomlardır.

Kondrosarkomlar her yaşta ortaya çıkabilir, ancak çoğunlukla 40 yaşın üzerindeki yetişkinleri etkiler. Nadiren çocuklarda da görülebilir.

Kondrosarkomun Nedenleri

Kondrosarkomun kesin nedeni bilinmemektedir. Bazı bireyleri bu tip maligniteye (kansere) yatkın hale getiren genetik veya kromozomal bir bileşen olabilir. Bazı kondrosarkom çeşitleri benign (iyi huylu) kıkırdak lezyonlarının kanserlere dönüşmesinden kaynaklanır.

Risk Faktörleri

Çoğu zaman, kondrosarkom normal kıkırdak hücrelerinden oluşur. Aynı zamanda önceden var olan iyi huylu (kanserli olmayan) bir kemik veya kıkırdak tümöründen de kaynaklanabilir. Kondrosarkom oluştuğunda mevcut olabilecek bazı iyi huylu koşullar şunları içerebilir:

• Enkondromlar: Kıkırdaktan başlayan ve genellikle elleri etkileyen (diğer alanları da etkileyebilir) bir tür iyi huylu kemik tümörü.

• Osteokondromlar: Büyüme plakasının yakınındaki kemiğin sonunda meydana gelen kıkırdak ve kemiğin aşırı büyümesidir.

• Ollier hastalığı: Bir enkondroma kümesi (genellikle elleri etkileyen iyi huylu kıkırdak tümörleri).

• Maffucci sendromu: Multipl enkondroma (genellikle elleri etkileyen iyi huylu kıkırdak tümörleri) tümörleri ve anjiyomların (kan damarlarından oluşan iyi huylu tümörler) kombinasyonu.

Kondrosarkom Belirtileri

Kondrosarkom belirtileri, tümörün konumuna bağlı olarak değişebilir. Aşağıdakiler kondrosarkomun en yaygın belirtileridir. Bununla birlikte, her birey semptomları farklı şekilde yaşayabilir. Belirtiler şunları içerebilir:

• Etkilenen kemikte büyük kütle
• Kütle çevresinde baskı hissi
• Genellikle geceleri daha kötü olan ve dinlenmeyle rahatlamayan ağrı
• Etkilenen uzuvu hareket ettirmede zorluk
• Tümör omuriliğe bastırıyorsa, zayıflık, uyuşma veya inkontinans

Kafatası tabanının kondrosarkom (petroklival sinkondroz) belirtileri şunları içerebilir:

• Baş ağrısı
• Çift görme
• Kulak çınlaması (tinnitus)

Bu belirtiler mutlaka kanser olduğu anlamına gelmez. Yine de, herhangi biriyle karşılaşırsanız bir doktora görünmeniz önemlidir.

Nasıl Teşhis Edilir?

Çoğu kondrosarkom tümörü çok yavaş büyüdüğü için yıllarca teşhis edilmeyebilir. Bazı durumlarda, ilgisiz sorunlar için görüntüleme testleri sırasında tümörler tesadüfen keşfedilir.

Tam bir tıbbi öykü ve fizik muayeneye ek olarak, kondrosarkom için teşhis prosedürleri aşağıdakileri içerebilir:

• Görüntüleme testleri: Röntgen, daha fazla inceleme için şüpheli bir kemik bölgesini belirleyebilir. Manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ve bilgisayarlı tomografi (BT) gibi diğer görüntüleme testleri tümör hakkında ek bilgi sunabilir.

• Biyopsi: Doku örneklerinin mikroskop altında muayene için vücuttan (iğne ile veya ameliyat sırasında) çıkarıldığı bir prosedür. Bu, kanser veya diğer anormal hücrelerin olup olmadığını belirlemek için yapılır.

Kondrosarkom Evrelemesi

Kondrosarkom lokalize veya metastatik olarak tanımlanır.

• Lokalize kondrosarkom: Lokalize kondrosarkom, kanserin başladığı kemikten yayılmamıştır. Kemikte ameliyat sırasında çıkarılabilecek bir veya daha fazla kanser bölgesi olabilir.

• Metastatik kondrosarkom: Kanserin başladığı kemikten vücudun diğer bölgelerine yayılmıştır. Kanser çoğunlukla akciğerlere yayılır. Ayrıca diğer kemiklere de yayılabilir. (bkz: kemik metastazı)

Kondrosarkom Tedavisi

Kondrosarkomun tedavisi aşağıdakilere dayanarak belirlenecektir:

• Yaşınız, genel sağlığınız ve tıbbi geçmişiniz
• Kanserin türü, evresi (kapsamı) ve yeri
• Belirli ilaçlara, prosedürlere ve tedavilere toleransınız
• Hastalığın seyri için beklentiler
• Fikriniz veya tercihiniz

Tedavinin amacı kitleyi çıkarmak ve geri dönme olasılığını azaltmaktır. Tedavi seçenekleri şunları içerebilir:

Ameliyat

Ameliyat, kondrosarkoma için standart tedavidir. Cerrah, çevresindeki bir kısım sağlıklı doku ile birlikte tümörü çıkarır. Kondrosarkom için cerrahi seçenekler arasında biyopsi (yukarıda tarif edilmiştir), uzuv koruyucu cerrahi ve amputasyon bulunmaktadır. Sizin için en iyi prosedür kanserin evresi ve yeri tarafından belirlenecektir.

• Uzuv koruyucu cerrahi: Cerrah, bazı kaslarla birlikte kanserli kemik ve kıkırdağı çıkarır. Kemik, bir kemik nakli veya metal protez ile değiştirilebilir. Çoğu hasta, uzuvun tam kullanımını geri kazanmak için önemli rehabilitasyona ihtiyaç duyar.

• Amputasyon: Bir uzvun tamamı veya bir kısmı çıkarılır. Çoğu hasta tüm uzvunu kaybetmez. Hastaya geçici bir yapay uzuv ve ardından kalıcı bir protez verilir. Bu, hastanın fiziksel olarak aktif olmasını sağlar.

• Kafatası tabanının kondrosarkomları tedavisi: Cerrahi, kafatası tabanının kondrosarkomlarını çıkarmak ve tedavi etmek için kullanılan ana tedavidir.

Kafatası tabanının kondrosarkomlarına doğrudan endoskopik endonazal yaklaşım (EEY) kullanılarak yaklaşılabilir. Bu son teknoloji, minimal invaziv tedavi yaklaşımı, cerrahların açık bir kesi yapmadan burnun doğal koridorundan tümöre erişmelerini sağlar. Cerrahlar daha sonra kondrosarkomu burun ve burun boşluklarından çıkarır.

Radyasyon Tedavisi

Tümörünüz, tüm kanseri ortadan kaldırmayı zorlaştıran kafatasının tabanı gibi bir yerdeyse, doktorunuz ameliyattan önce veya sonra radyasyon terapisi kullanmanızı önerebilir.

Kemoterapi

Kondrosarkom tipik olarak çok yavaş büyüyen bir kanserdir ve kemoterapi çok hızlı büyüyen hücreleri hedef alır, bu nedenle bu tedavi genellikle çok etkili değildir. Bazı nadir kondrosarkom varyasyonları daha hızlı büyür, bu nedenle bu durumlarda kemoterapi yardımcı olabilir.

Fizik Tedavi

Kondrosarkom ameliyatı olanlar için fizik tedavi, ameliyattan sonra etkilenen bölgenin gücünü ve kullanımını geri kazanmaya yardımcı olur.

---

Kaynaklar ve Referanslar:
1: What is chondrosarcoma?
2: Chondrosarcoma
3: About chondrosarcoma
4: Key statistics about bone cancer