Bartholin Kisti – Bartholin Apsesi Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Tedavisi

Bartholin kisti veya Bartholin apsesi (Bartholin cyst), bartholin bezlerinde tıkanma sonucu görülen şişkinliğe denir. Bartholin bezleri, vajina açıklığının (dudak kısmı) her iki yanında bulunan iki küçük bezdir.

Bu bezler cinsel ilişki sırasında sürtünmeyi azaltmaya yardımcı olan bir sıvı (mukus) üretir. Bartholin kisti, bu bezlerden birinin kanalında tıkanma olduğunda meydana gelir, mukusun birikmesine ve bir yumru oluşmasına neden olur. Bazen bir enfeksiyondan kaynaklanabilir, ancak Bartholin kisti bir enfeksiyon değildir.

Bartholin kisti genellikle yumuşak ve ağrısızdır ve herhangi bir soruna neden olmaz. Bununla birlikte kist içindeki sıvı enfekte olursa, iltihaplı doku (bartholin apsesi) denilen ağrılı, irin dolu bir kitle oluşabilir. Ayrıca, kist bazen çok büyüyebilir ve görünür hale gelebilir, bu da rahatsızlığa, oturma, yürüme ve diğer ilgili aktivitelere müdahale etmeye başlar.

Bartholin kisti veya apsesi sık görülen bir durumdur. Yaklaşık her 100 kadından 3’ünde, yaşamlarının bir noktasında sıvı dolu bir şişlik (kist) veya bir irin (apse) geliştirdiği tahmin ediliyor.

Her yaştaki kadınlarda bu kist gelişebilir, ancak 20 ile 30 yaş arasındaki cinsel açıdan aktif kadınlar arasında daha yaygındır. Yaşlandıkça kist geliştirme olasılığınız azalır, çünkü bezler 30 yaşına geldiğiniz zaman küçülmeye başlarlar. Ayrıca bu bezler ergenliğe erişene kadar çalışmadığı için genellikle çocukları etkilemez.

Kist her zaman tedaviye ihtiyaç duymaz, ancak ağrılı veya rahatsız edici ise tedavi gerekli olabilir. Bartholin kisti tedavisi, kistin boyutuna, kistin ne kadar ağrılı olduğuna ve kistin enfekte olup olmadığına bağlıdır.

Bartholin Bezi Nedir?

Bartholin bezleri, vajina girişinin hemen alt kısmında bulunan bir çift küçük bezdir. Her bez ortalama bir bezelye büyüklüğündedir. Hastalıklı veya enfekte olmadıkça, normal olarak bu bezleri göremez veya hissedemezsiniz, çünkü vajina girişinin yanındaki yumuşak dokularda (labia – vajinal dudaklar) bulunurlar.

Her bez az miktarda mukus benzeri bir sıvı üretir. Her bezden gelen bu sıvı, Bartholin bezi kanalı adı verilen kısa bir tüp (kanal) ile aşağı akar. Her kanal yaklaşık 2 cm uzunluğundadır ve vajina girişinin alt kısmına doğru açılır. Sıvı, cinsel ilişki sırasında kayganlaştırıcı görevi görür ve vajinanın girişini nemli tutmaya yardımcı olur.

Bilgicik: Bartholin bezleri, onları 18. yüzyılda ilk kez tanımlayan doktor Thomas Bartholin’in adını almıştır. Bazen vestibüler bezler olarak da adlandırılmaktadır.

Bartholin Kisti Neden Olur?

Tipik olarak, tıkanmaya neyin neden olduğu ve bazı kadınların neden Bartholin kistleri geliştirmeye yatkın olduğu bilinmemektedir. Genel olarak sıvı birikmesinin, bir enfeksiyon veya yaralanmadan kaynaklandığı düşünülüyor.

Escherichia coli (E. coli) ve gonore ve klamidya gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara neden olan bakteriler de dahil olmak üzere birçok bakteri bu kistlerle ilişkili olabilir.

Bartholin Kisti Belirtileri

Küçük, enfekte olmayan bir Bartholin kisti varsa, bunu farketmeyebilirsiniz. Kist büyürse, vajinal açıklığınızın yakınında bir topak veya kitle hissedebilirsiniz. Bir kist genellikle ağrısız olmasına rağmen, hassas olabilir. Enfekte olması durumunda ise şu belirtilerle karşılaşabilirsiniz:

• Vajinal açıklığın yakınında hassas, ağrılı bir topak
• Yürürken veya otururken rahatsızlık
• Cinsel ilişki sırasında ağrı (disparoni)
• Ateş
• Bazı kadınlarda vajinal akıntı da görülebilir

Bir Bartholin kisti veya apsesi tipik olarak vajinal açıklığın sadece bir tarafında görülür.

Bartholin Kisti Kansere Dönüşür Mü?

Vajinal açıklığınızın yakınında yeni bir yumru bulursanız ve 40 yaşından büyükseniz mutlaka bir doktora başvurun. Çok nadir olmasına rağmen, Bartholin kistleri, Bartholin bezi kanserine dönüşebilir.

Nasıl Teşhis Edilir?

Doktorlar genellikle tıbbi geçmişi değerlendirdikten ve pelvik muayene yaptıktan sonra bir Bartholin kistini teşhis edebilir. Enfekte olmuş bir kistiniz varsa, doktorunuz cinsel yolla bulaşan bir hastalığın olup olmadığını belirlemek için vajinal salgıların bir örneğini alabilir.

Ayrıca 40 yaşın üstündeyseniz veya postmenopozal iseniz, doktorunuz vulva kanserini dışlamak için bir biyopsi de yapabilir. Bu test sırasında, doktor küçük bir doku numunesini alır ve mikroskop altında inceler.

Bartholin Kisti Tedavisi

Bir Bartholin kisti küçükse ve herhangi bir belirtiye neden olmazsa tedavi gerektirmeyebilir. Kist semptomlara neden olursa, bunun için tedavi görmelisiniz.

Doktorunuzun önerebileceği tedavi seçenekleri şunları içerir:

Oturma Banyosu (sitz baths)

Kistiniz ağrılıysa, hassassa veya size biraz rahatsızlık veriyorsa, doktorunuz etkilenen bölgeyi ılık suda bekletmeyi (oturmayı) içeren oturma banyosunu önerebilir.

Oturma banyoları genellikle küvet, leğen veya bu tür sorunlar için geliştirilen ve klozet içine oturan özel bir plastik oturma kabı kullanılarak yapılır. İşlem 3-4 gün boyunca bir kaç kez tekrarlanır.

Bartholin kistleri için oturma banyosu uygulması, küçük, enfekte bir kistin kendi kendine patlamasına ve boşalmasına yardımcı olabilir.

Oturma banyosu ayrıca hemoroid, anal fissür, prostatit, genital herpes ve kronik kabızlık gibi durumlar için de etkili bir evde tedavi yöntemidir.

Sıcak Havlu Uygulaması

Etkilenen bölgeye sıcak havlu uygulaması yapmak en etkili ev ilaçlarından biridir. Oturma banyosu gibi kistin boşalmasına yardımcı olacaktır.

Bartholin Kisti Ameliyatı

Evde tedavilerden sonra kist kaybolmazsa, kist enfekte olmuşsa veya kis büyümüşse küçük bir ameliyat geçirmeniz gerekebilir. Ameliyat seçenekleri şunları içerebilir:

• Basit drenaj: Kist basit bir şekilde kesilebilir ve sıvı içinden tahliye edilebilir. Bununla birlikte, bunun etkisiz olduğu kabul edilir ve kist geri dönme eğiliminde olduğu için yaygın olarak kullanılmaz.
• Kateter yerleştirme: İşlem için doktorunuz kist içinde küçük bir kesi yapar, boşalmasına izin verir ve ardından kesi içine küçük bir balon uçlu bir kateter (Word kateter olarakbilinir) yerleştirir. Kalıcı bir açıklığın oluşması için kateter en az dört hafta boyunca yerinde kalacaktır. Bu şekilde, sürekli bir drenaj akışı olacak ve gelecekteki sıvıların birikmesi önlenecektir.
• Marsupializasyon: Marsupilizasyon, kist içinde küçük bir kesim yapmak, onu boşaltmak ve daha sonra kalıcı bir drenaj akışı oluşturmak için küçük, kalıcı bir açıklık bırakacak şekilde vulva yüzeyine dikmeyi içerir. Yaklaşık 15-20 dakika süren bu prosedür lokal veya genel anestezi ile yapılır. İşlemden birkaç gün sonra drenajı teşvik etmek ve nüksün önlenmesine yardımcı olmak için bir kateter de yerleştirilebilir.
• Cerrahi eksizyon: Nadiren, yukarıdaki prosedürlerle etkili bir şekilde tedavi edilmeyen kalıcı kistler için doktorunuz, Bartholin bezininin tamamen çıkarılması için ameliyat önerebilir. Bu ameliyat yaklaşık bir saat sürer ve birçok hasta ameliyattan sonra eve gidebilir.

İlaçlar (antibiyotikler)

Kiste virüs bulaşmışsa veya testler cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon olduğunu gösteriyorsa doktorunuz bir antibiyotik reçete edebilir. Ancak, apse uygun şekilde drene edilirse, antibiyotiğe ihtiyacınız olmayabilir.

Yaşam Tarzı

Günde birkaç kez ılık suda günlük bekletme, enfekte bir Bartholin kistini veya absesini çözmek için yeterli olabilir. Enfekte bir kisti veya apseyi tedavi etmek için yapılan cerrahi bir prosedürden sonra, oturma banyosu ıslatma özellikle önemlidir. Oturma banyosu bölgeyi temiz tutmaya, rahatsızlığı kolaylaştırmaya ve kistin etkili bir şekilde drenajına yardımcı olur.

Bartholin kistine sahip olmak hiçbir şekilde yaşamı tehdit etmez. Bununla birlikte, onu tedavi etmek için ameliyat geçirecekseniz, seçeneklerinizi doktorunuzla kapsamlı bir şekilde tartışmanız önemlidir.

Özellikle, prosedürlerden kaynaklanabilecek tüm olası komplikasyonların size açıklandığından emin olmalısınız. Ayrıca, ameliyat ya da diğer tedaviler sonucu kistin tekrarlama olasılığının olduğu da bilinmelidir.

Bartholin Kisti Sıkılır Mı?

Bartholin kistlerini delmeye veya sıkarak patlatmaya çalışmayın.

Önleme

Bartholin apsesinin gelişmesini önlemek her zaman mümkün değildir. Ancak aşağıdaki faktörlere dikkat ederek riski en aza indirebilirsiniz:

• Klamidya ve bel soğukluğu gibi CYBE’yi önlemek için prezervatif kullanın.
• Cinsel yolla bulaşan hastalıklar için düzenli kontrollere gidin ve test yaptırın.
• Su ve sade, kokusuz sabun kullanarak iyi bir genital hijyen uygulayın.
• Meyveler, sebzeler, mineraller, lif, probiyotikler ve iyi protein kaynakları ile dolu bir diyet tüketerek bağışıklık sisteminizin gücünü koruyun.
• Gün boyunca bol miktarda sıvı için.
• Tekrarlayan kistleri ve diğer sağlık risklerini araştırmak için düzenli jinekolojik muayene olun.

Bartholin Kisti Bitkisel Tedavi

Bazı insanlara göre, doğal topikal tedaviler Bartholin kistinde bir rahatlama sağlayabilir. Ancak, bu doğal ilaçların kullanımını destekleyen bilimsel bir kanıt yoktur. Popüler topikal tedaviler şunları içerir:

Çay Ağacı Yağı

Çay ağacı yağı üzerine yapılan kapsamlı araştırmalar, bu yağın, antibiyotiklere dirençli bakterileri bile öldüren, son derece etkili bir mikrop öldürücü ve mantar ilacı olduğunu göstermiştir.

Yağ, sivilce, akne, kist ve buna bağlı iltihaptan sorumlu bakterileri öldürebilen 40’tan fazla aktif bileşiğe sahiptir. Dahası, çay ağacı yağı sebum, irin ve bartholin kist tıkanıklığına neden olan döküntülerin parçalanmasına yardımcı olabilir. Bu da drenaja yardımcı olacaktır.

Kullanımı: Bartholin kistlerinde çay ağacı yağı kullanmak için, oturma banyosuna 10-15 damla yağ ekleyebilir veya bir pamuklu ped kullanarak direkt olarak kiste uygulayabilirsiniz.

Uyarı: Çay ağacı yağı hafif bir anestezik olup kistlerin acısına yardımcı olabilir. Ancak, bazı insanlar için yağ cildi tahriş edebilir ve alevlendirebilir. Bu yüzden uygulamadan önce vücudun daha az hassas bir noktası üzerinde bir test yapın.

Elma Sirkesi (acv)

Elma sirkesi Bartholin kistleri için popüler bir ilaçtır. Kistlerin neden olduğu rahatsızlığı hafifletmek ve enfeksiyonları önlemek için potansiyel olarak faydalanabilirsiniz.

Kullanımı: Elma sirkesi (% 25) ve ılık su karışımıyla bir pamuk topunu veya pamuklu çubuğu ıslatabilir ve daha sonra 30 dakika boyunca kiste uygulayabilirsiniz. Rahatsızlık azalıncaya kadar bunu günde iki kez yapabilirsiniz.

Kabartma Tozu (sodyum bikarbonat)

Kabartma tozu Bartholin kistleri için harika bir ev ilacıdır. Çok yönlüdür ve diğer ilaçlarla birlikte kullanılabilir. Kabartma tozu, cildin pH seviyesini korumaya yardımcı olan özelliklere sahiptir ve bakteri üremesini kontrol altında tutar. Ayrıca kaşıntı ve yanmalarda da rahatlama sağlar.

Kullanımı: Birkaç çay kaşığı kabartma tozu ile birkaç damla soğuk suyla karıştırın. Karışımı kalın bir hamur halinde işleyin ve kiste uygulayın. Karışımı kalın bir macun haline getirin ve kiste uygulayın. Macunu kistinizde yaklaşık yarım saat tutun ve sonra ılık su ile yıkayın. Günde üç kez tekrarlayabilirsiniz.

Aloe Vera

Aloe vera, Bartholin kistleri için mükemmel bir ev tedavisi seçeneğidir. Antioksidan, antitümör ve antienflamatuar özelliklere sahiptir. Bartholin kistlerine biraz aloe vera jeli sürmek rahatsızlığı hafifletebilir, enfeksiyonları önleyebilir ve kistlerin kanserli hücrelere dönüşme riskini azaltabilir.

Kullanımı: Günde bir kez aloe vera jelini bir bir pamuklu çubukla kiste uygulayın ve 20-30 dakika orda bekletin.

Zerdeçal

Zerdeçal, istenmeyen iltihaplanma süreçlerini önleyebilir ve anti-enflamatuar aktivite gösterir. Sentetik anti-inflamatuar seçeneklerden daha güvenli ve daha etkili olduğu kabul edilir. Bartholin kistleri için bu ev ilacının kistleri doğal olarak bir gün kadar kısa bir sürede patlatabildiğini gösteren birçok rapor yayınlanmıştır.

Kullanımı: Bir yemek kaşığı zerdeçal tozunu hindistan cevizi yağı ile karıştırın ve kalın bir macun haline getirin. Macuna birkaç damla çay ağacı yağı ekleyin ve kiste uygulayın