Hamartom Nedir? Hamartom Belirtileri, Nedenleri, Tedavisi
Hamartom (hamartoma), büyüdüğü bölgedeki normal doku ve hücrelerin anormal bir karışımından oluşan tümör veya tümör benzeri bir büyüme için kullanılan genel bir terimdir. Örneğin, bir akciğer (pulmoner) hamartomu, akciğer çevresinde bulunan yağ, bağ dokusu ve kıkırdak dahil kanserli olmayan dokuların büyümesidir.
Hamartomlar ve normal doku arasındaki fark hamartomların dağınık bir kütlede büyümesidir. Hamartomların çoğu normal dokulara benzer bir oranda yavaş büyür. Erkeklerde kadınlardan daha sık görülürler. Bazıları kalıtsal olsa da, kimse bu büyümelerin çoğunun neden gerçekleştiğini kesin olarak bilmiyor.
Hamartomlar malign (kötü huylu) değildir; metastaz yapmazlar ve vücudun diğer bölgelerine yayılmazlar.
Hamartomlar oldukça yaygındır ve vücudun herhangi bir yerinde oluşabilir, ancak en sık cilt, beyin, gözler, kalp, böbrekler ve akciğerler etkilenir.
Hamartomlar görüntüleme çalışmalarında kansere benzer görünebilir ve bu nedenle çok korkutucu olabilir. Vücudun bazı bölgelerinde herhangi bir belirtiye neden olmayabilir, hatta zamanla gerileyebilir. Ancak daha ciddi vakalarda ve nerede büyüdüklerine bağlı olarak, bu büyümelerin ciddi komplikasyonları olabilir.
Hamartomalar Neden Oluşur?
Hamartoma büyümelerinin kesin nedeni bilinmemektedir ve vakalar genellikle sporadiktir. Bununla birlikte, bu iyi huylu büyümeler, aşağıdakiler de dahil olmak üzere diğer koşullarla ilişkilidir:
- Pallister-Hall sendromu: Bedensel gelişimi etkileyen ve ekstra parmak veya ayak parmaklarına sahip olmanıza neden olabilecek genetik bir bozukluk.
- Cowden sendromu: Birden fazla iyi huylu büyümeler geliştirmenize ve belirli kanserlerin gelişme riskinin artmasında neden olan bir durumdur.
- Tuberoskleroz: Beyinde, diğer hayati organlarda ve ciltte iyi huylu tümörlerin büyümesine neden olan nadir bir genetik durumdur.
Hamartoma Tümörlerinin Konumları (Hamartom Çeşitleri)
Hamartomlar vücutta hemen hemen her yerde oluşabilir. Daha yaygın alanlardan bazıları şunlardır:
Akciğer Hamartomu
Ayrıca pulmoner hamartom olarak da adlandırılan akciğer hamartomları en yaygın benign akciğer tümörleridir. Solunum sorunları yaşamanıza neden olabilir ve zatürreeyi tetikleyebilir. Daha ciddi vakalarda, kan öksürebilir veya akciğer dokunuz çökebilir. (Bkz: Atelektazi)
Cilt Hamartomu
Hamartomlar cilt üzerinde herhangi bir yerde oluşabilir, ancak sıklıkla yüz, dudak ve boyun üzerinde görülür.
Kalp Hamartomu
Kalpte büyüyen hamartomlar kalp yetmezliği semptomlarını tetikleyebilir. Hamartomlar, çocuklarda en sık görülen kalp tümörüdür.
Meme Hamartomu
Meme hamartomu, memede bulunan benign bir tümördür. Memede hamartom her yaşta görünse de, tipik olarak 35 yaş ve üstü kadınlarda bulunur. Genellikle kazara bulunur, büyük boyutlara kadar büyüyebilir ve meme deformitelerine neden olabilirler. Meme hamartomları şişmeye de neden olabilir.
Beyin Hamartomu
Beyindeki hamartomlar davranışsal ve ruhsal değişikliklere neden olabilir. Hipotalamusta (beynin vücut fonksiyonlarınızın çoğunu kontrol eden kısmı) büyürlerse, epileptik nöbetler yaşayabilirsiniz. Hipotalamik hamartomlar erken ergenliği de tetikleyebilir.
Böbrek Hamartomu
Hamartomlar, böbrek görüntüleme çalışmalarında rastlantısal olarak bulunabilir, ancak bazen böbrek fonksiyon bozukluğu semptomlarına neden olabilir.
Boyun ve Göğüs Hamartomları
Boynunda gelişen hamartomlar şişmeye neden olabilir ve ses kısıklığına neden olabilir. Göğsünüzde büyürlerse, bazı solunum sorunları veya kronik öksürük yaşayabilirsiniz.
Dalak Hamartomu
Dalakta bulunan hamartomlar karın bölgesinde ağrı ve rahatsızlığa neden olabilir.
Hamartom Belirtileri
Hamartomlar herhangi bir belirtiye neden olmadan büyüyebilir veya yakındaki organ ve dokular üzerindeki baskı nedeniyle rahatsızlığa neden olabilirler. Bu, hamartomun yerine bağlı olarak değişecektir. Daha ciddi vakalarda, hamartoma büyümesi hayatı tehdit edici olabilir.
Hamartomlar Yayılır Mı?
Kötü huylu (kanserli) tümörlerin aksine, hamartomlar genellikle vücudun diğer bölgelerine yayılmaz. Bununla birlikte, bulundukları yere bağlı olarak, yakındaki yapılara baskı yaparak zarar verebilirler.
Cowden sendromu olan kişilerin, özellikle meme ve tiroid kanserleri geliştirme olasılığının daha yüksek olduğunu belirtmek de önemlidir. Bu nedenle hamartomlar iyi huylu olsa da, doktorunuz kanser varlığını dışlamak için kapsamlı bir inceleme ve muhtemelen görüntüleme çalışmaları yapmak isteyebilir.
Nasıl Teşhis Edilir?
Hamartomların uygun testler olmadan teşhis edilmesi zordur. Bu büyümeler kanserli tümörlere benzeyebilir ve habis olmadıklarını doğrulamak için test edilmelidir.
Bu testler MRG, bilgisayarlı tomografi, mamogram, ultrason ve elektroensefalografi (EEG) içerir. Görüntüleme testleri sırasında malign bir tümöre (kanser) benzer görünebildiklerinden, teşhisi doğrulamak için sıklıkla bir biyopsi de gerekir.
Hamartom Tedavisi
Hamartom için tedavi seçenekleri büyük ölçüde tümörün konumuna ve semptomlara yol açıp açmadığına bağlı olacaktır.
Eğer hamartomlar semptomlara yol açmıyorsa tedavi gereksizdir. Bu durumda, doktorlar zaman içindeki büyümeyi gözlemlemek için “bekle ve izle” yaklaşımı alabilir.
Nöbetler yaşamaya başlarsanız, doktorlar bunları azaltmak için antikonvülsanlar reçete edebilir. İlaçlara cevap vermezseniz hamartomun cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir.
Bununla birlikte, hamartom ameliyatı, büyümenin büyüklüğüne ve konumuna bağlı olarak yaşamı tehdit eden komplikasyonlara neden olabilecek invaziv bir prosedürdür. Seçeneklerinizi doktorunuzla tartıştığınızdan emin olun.
Özellikle hipotalamik hamartom büyümesi için daha az invaziv bir seçenek, gamma knife radyocerrahisidir. Bu prosedür, tümör hücrelerini yok etmek için birden fazla radyasyon ışını kullanır. Yoğunlaştırılmış ışınlar hamartoma büyümelerini küçültür.
Pulmoner hamartomlar için ise gerekli olan prosedürler kama rezeksiyonu (tümörün ve tümörü çevreleyen dokunun üçgen şeklindeki bir bölümünün çıkarılması), lobektomi (akciğer loblarından birinin çıkarılması) veya pnömonektomi (akciğerin çıkarılması) içerir.
Kaynaklar ve Referanslar:
1: Overview of hamartoma tumors
2: What is a hamartoma?
