Epididimit Nedir? Epididimit Belirtileri, Nedenleri, Tedavisi

Epididimit (epididymitis), testisin arkasındaki küçük, kıvrılmış tüpün (epididim) iltihaplanmasıdır. Epididimit her yaştan erkeği etkileyebilir, ancak en sık 14 ve 35 yaş arasındaki erkeklerde görülür. Genellikle bakteriyel bir enfeksiyon veya cinsel yolla bulaşan bir hastalıktan (CYBH) kaynaklanır.

Epididim iltihaplanması, yetişkinlerde akut skrotal ağrının en yaygın nedenidir. Her yıl Amerika Birleşik Devletleri (ABD) acil servislerinde 600.000’den fazla vakanın teşhis edildiği tahmin edilmektedir. Epididimit sıklığı genel popülasyonda her 1.000 erkeğin 1’inde görülür.

Akut ve kronik olmak üzere iki tip epididimit vardır:

Akut Epididimit

Akut epididimit aniden ortaya çıkar ve altı hafta veya daha az sürer, ağrı ve iltihaplanma hızla gelişir. Çoğu akut epididimit vakasında, testisler de iltihaplanır. Bu duruma epididimo-orşit denir. Testislerin, epididimin veya her ikisinin de iltihaplanıp iltihaplanmadığını söylemek zor olabilir. Bu nedenle epididimo-orşit terimi yaygın olarak kullanılmaktadır.

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) göre, 35 yaşın altındaki cinsel olarak aktif erkekler arasında akut epididimit en sık bel soğukluğu (gonore) ve klamidyadan kaynaklanır.

Kronik Epididimit

Altı haftadan uzun süren veya tekrarlayan epididim iltihaplanması kronik olarak kabul edilir. Kronik epididimit belirtileri yavaş yavaş ortaya çıkabilir. Belirtiler arasında skrotum, epididim veya testislerde rahatsızlık veya ağrı bulunur. Bazen kronik epididimitin nedeni tespit edilmez.

Epididim Nedir?

Epididim (çoğul, epididimidler), erkek üreme sisteminde spermleri testislerden duktus deferenslere (vaz deferens) taşıyan, sıkıca sarılmış bir ince tüp kütlesidir.

Epididim Nedir

Testisler üzerinde yer alan epididim, testislerde üretilen spermin depolanması, olgunlaşması ve gerektiğinde boşaltım kanallarına taşınmasında rol oynar. Bu yapılar her bir testis üzerine arka kısmında yer aldıklarından skrotumda yani testis torbasında sağda ve solda olmak üzere iki adettirler.

Epididimit Nedenleri Nelerdir?

Epididim iltihaplanmasın başlıca nedenleri şunlardır:

  • Klamidya ve bel soğukluğu gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklar
  • İdrar yolları enfeksiyonları
  • Bazı doğumsal böbrek ve mesane problemleri
  • Büyümüş veya enfekte bir prostat bezi
  • Üriner kateter kullanımı
  • İdrar yolları ve üreme sistemi ile ilgili ameliyat sonrası meydana gelen darlıklar
  • Verem (tüberküloz)
  • Travma ve yaralanmalar

Risk Faktörleri

  • Motosiklet kullanmak
  • Uzun süreli oturma (hareketsiz kalma)
  • HIV (aids) hastalığı
  • Sünnetsiz olmak
  • Korunmasız seks
  • İdrar yolundaki yapısal bozukluklar
  • Verem hastalığı
  • Behçet hastalığı
  • Son zamanlarda idrar yollarına yapılan ameliyatlar
  • Kasık yaralanmaları
  • Anormal kalp ritimlerini yönetmek için kullanılan ilaçlar

Çocuklarda Epididimit

Her yaştan erkekleri de etkileyebildiği gibi nadir olmakla birlikte, epididimit erkek bebek ya da küçük çocuklarda da görülebilir.

Çocuklarda epididimitin yaygın nedenleri şunlardır:

  • Doğrudan travma
  • Üretra ve epididimde yayılan idrar yolu enfeksiyonları (İYE’ler)
  • İdrarın epididim içine geri akışı
  • Epididiminin bükülmesi

Çocuklarda epididim iltihabı belirtileri şunları içerebilir:

  • Anormal akıntı
  • Pelvis veya alt karın bölgesinde rahatsızlık
  • İdrar yaparken ağrı veya yanma
  • Skrotumun kızarıklığı veya hassaslığı
  • Ateş

Çocuklarda epididimitin tedavisi, durumun altında yatan nedene bağlı olacaktır. Bazı ağrı kesicilerin kullanımı ve istirahat yardımı ile durum kendiliğinden çözülebilir. Bakteriyel bir enfeksiyonda antibiyotikler reçete edilebilir.

Epididimitin Belirtileri

Epididim iltihabı, sadece hafif semptomlarla başlayabilir. Bununla birlikte, tedavi edilmeden bırakıldığında, semptomlar daha kötü hale gelir.

Epididim iltihabı olanlar şu belirtilerle karşılaşabilir:

  • Alt karın ya da pelvik bölgede ağrı veya rahatsızlık
  • Ağrılı cinsel ilişki (disparoni)
  • Meniden kan gelmesi (hematospermi)
  • Anormal akıntılar
  • Skrotumda şişlik ve ağrı
  • Genişlemiş testis
  • Genellikle bir tarafta testis hassasiyeti
  • Skrotumda kızarıklık ve ısı artışı
  • Bağırsak hareketleri ile testislerde ağrı
  • Ağrılı ve sık sık idrara çıkma
  • Cinsel ilişki sırasında ağrılı boşalma
  • Hafif bir ateş
  • Titreme
  • Apse

Nasıl Teşhis Edilir?

Epididimiti teşhis etmek için, doktor fiziksel bir muayene yapacak ve hassas bir alan veya yumru aramak için skrotumu inceleyecektir. Ayrıca prostatınızı kontrol etmek ve herhangi bir hassasiyet olup olmadığını kontrol etmek için rektal muayene yapabilir.

Özellikle genç erkeklerde epididimit ve testis torsiyonu arasındaki farkı söylemek zor olabilir. Bazen her ikisi aynı anda ortaya çıkabilir.

Doktorunuz muayeneye bağlı olarak epididimit olduğundan şüpheleniyorsa, diğer sorunları dışlamak için bir veya daha fazla test yaptırabilir:

  • İdrar ve kan örnekleri: İdrarınız ve kanınızdaki örnekler anormallikler için analiz edilir.
  • Akıntı örneği: Üretradan akıntı örneği almak için penisinizin ucuna dar bir çubuk yerleştirilir. Laboratuvarda belsoğukluğu ve klamidya açısından örnek kontrol edilir.
  • Ultrason: Bu görüntüleme testi, testis torsiyonunu ekarte etmek için kullanılabilir.

Epididimit Tedavisi

Epididimitin tedavisi, altta yatan enfeksiyonun tedavi edilmesini ve semptomların hafifletilmesini içerir. Bakteriyel epididimiti ve epididimo-orşiti tedavi etmek için genellikle antibiyotikler reçete edilir.

Bunun yanı sıra, doktorlar muhtemelen ağrı kesicileri ve anti-enflamatuar ilaçları da ağrıyı ve şişliği azaltmak için tavsiye edeceklerdir.

Genel olarak, tedavi başladıktan sonra epididimit ile ilişkili ağrı 1 ila 3 gün içerisinde geçecektir. Bununla birlikte, bazı semptomların ortadan kaybolması aylar alabilir.

Daha ciddi vakalarda, kişi hastanede kalmak zorunda kalabilir ve bazı cerrahi prosedürler gerektirebilir. Ayrıca enfeksiyonun temizlendiğinden emin olmak için doktorla yapılacak takip muayeneleri de gerekli olacaktır.

CYBH durumunda, siz ve eşiniz antibiyotik seyrinizi tamamlayana ve tamamen iyileşene kadar cinsel ilişkiden kaçınmalısınız.

Ameliyat

Bir apse oluşmuşsa, tahliye etmek için ameliyat gerekebilir. Bazen, epididiminin tamamı veya bir kısmı cerrahi olarak çıkarılmalıdır (epididimektomi). Epididimit, altta yatan fiziksel anormalliklerden kaynaklanıyorsa da cerrahi düşünülebilir.

Ayrıca bazı bitkisel ilaçlar (otlar) da tedavi sürecine katkı sağlayabilir. Bunlar:

  • Ekinezya (kirpi otu): Bu bitki enfeksiyonla mücadele için mükemmeldir. Kurutulmuş nane ile birlikte kaynatılıp içildiğinde ağrılarınızı dindirecektir.
  • Pulsatilla (rüzgar çiçeği): Bu bitki bir yatıştırıcı, antibakteriyel, antispazmodik ve anti-inflamatuar olarak kullanılır.
  • Atkuyruğu: Prostat büyümesi ve prostat iltihabına karşı kullanılabilecek bitkilerin başlıcalarındandır.

Sonuçları (Komplikasyonlar)

  • Kronikleşme
  • Skrotal fistül
  • Kalıcı hasar (kısırlık ve testis dokusu ölebilir)

Yaşam Tarzı ve Ev İlaçları

  • Cinsel ilişki esnasında prezervatif kullanın.
  • Kafein içeren içecekler tüketmeyin.
  • Kabızlık önleyici (dışkı yumuşatıcı) besinler tüketin (meyve, fındık, kepekli tahıllar).
  • Yoruyucu aktivitelerden ve ağır kaldırmaktan kaçının.
  • Uzun süreli oturma sürelerini minimize tutun.
  • Septomlar kaybolana kadar cinsel ilişkiye girmeyin.

Kaynaklar ve Referanslar:
1: Epididymitis (WHO)
2: Epididymitis – symptoms and causes
3: Epididymitis – diagnosis and treatment
4: What are epididymitis and orchitis?
5: Epididymitis and Orchitis: An Overview

onay Bu yazı yalnızca "yüksek kaliteli kaynaklar" referans alınarak yazılmıştır.
YAZAR: Cüneyt Şakar
Genel sağlık, hastalıklar ve sağlıklı yaşam bilgisini erişilebilir ve anlaşılabilir hale getirmeye adamış sertifikalı bir sağlık yazarıdır.
Başa dön tuşu