Eritem Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Tedavisi

Eritem (erythema), cilt kızarıklığı için kullanılan tıbbi bir terimdir. Eritem, yüzeysel kılcal damarların genişlemesi ve tahrişinden kaynaklanır; bunların içinden artan kan akışı (hipermi) cilde kırmızımsı bir renk verir.

Genellikle bir ilaca, hastalığa veya enfeksiyona yanıt olarak ortaya çıkar ve hafif bir deri döküntüsünden hayatı tehdit eden bir acil duruma kadar değişebilir.

Birkaç eritem türü vardır ve vücudun her yerinde kırmızı, mor veya kahverengi gibi farklı desen ve renk varyasyonlarında görünebilir. Kızarıklığın bazı biçimleri, patlayan ve yaralara yol açan kabarcıklara neden olabilir.

Cilt semptomlarına ek olarak, bazı kişilerde yorgunluk, eklem ağrısı, baş ağrısı ve kaşıntı da görülür.

Sebepler, semptomlar ve tedavi eritemin tipine bağlıdır. Daha hafif vakalar tedavi olmaksızın birkaç gün veya hafta içinde geçer. Daha ciddi vakalar ilaç veya hastane bakımı gerektirir.

Kimler Etkilenir?

Güneşte çok zaman geçiren herhangi bir yaştaki herkes, özellikle UV kaynaklı eritem geliştirme riski altındadır.

Erkekler eritema multiformeyi kadınlardan daha sık geliştirme eğilimindedir, ve kadınların da eritema nodozum geliştirme riski erkeklerden daha fazladır.

20 ila 30 yaş arasındaki insanlarda eritema nodozum gelişme riski daha yüksektir. Bir kişinin hastalığın aile öyküsü varsa, tüm eritem formlarının gelişme riski daha yüksektir.

Eritem Tipleri

UV kaynaklı eritem (güneş yanığı): Bir kişi ultraviyole radyasyondan yanık geliştirdiğinde, cildin tahriş olmasına, kızarıklığa ve iltihaplanmaya neden olur. Açık ara en yaygın eritem türüdür.

Eritema multiforme: İlaçlara veya enfeksiyona karşı alerjik reaksiyon nedeniyle oluşur. Vücutta kırmızı, kabarık cilt lekelerine neden olur.

Eritema noduzum: En çok bacaklarda ve ayak bileklerinde görülen, ancak uyluklarda, ön kollarda veya gövdede de bulunabilen kırmızı, ağrılı nodüllerin (topaklar) varlığı ile karakterize bir cilt bozukluğudur.

Eritema ab igne: Eritema ab igne, kızılötesi radyasyona veya cilde doğrudan ısıya tekrar tekrar maruz kalmanın neden olduğu nadir bir döküntüdür. Isı kaynakları arasında sıcak su şişeleri, ısıtma pedleri, dizüstü bilgisayarlar ve alan ısıtıcıları bulunur.

Eritema migrans: Lyme hastalığının erken evrelerinde görülür. Eritema kronikum migrans olarak da bilinir.

Eritema induratum: Tüberküloz ile ilişkili eritema tipidir. Nodüler vaskülit ve Bazin hastalığı olarak da bilinir.

Eritema infekyozumu: Tokatlanmış bir yanak görünümüne ve döküntüye neden olan yaygın bir çocukluk çağı enfeksiyonudur. Beşinci hastalık olarak da bilinir.

Eritema marginatum: Uzuvlarda pembe halkalarla karakterizedir, ancak düzensiz veya uzun şekillerde de olabilir. Genellikle kaşıntılı veya ağrılı değildirler.

Eritema toksikum: Yeni doğan bebekleri etkileyen yaygın bir deri döküntüsüdür. Yenidoğanın toksik eritemi ve eritema toksikum neonatorum olarak da bilinir.

Eritema giratum repens: Hızla hareket eden ve genellikle altta yatan kanserin bir işaretii olan figüratif eritemdir. En sık akciğer kanseri ile ilişkilidir. Gammel hastalığı olarak da bilinir.

Palmar eritem: Avuç içi ve bazen de parmakları içeren kızarıklıktır. Hafif sıcaktır ancak ağrılı veya kaşıntılı değildir. Her iki elde de oluşur. Sıcaklık değişiklikleri, avuç içi basıncı, duygusal durumlar veya elin yükselmesi ile daha kırmızı hale gelebilir.

Eritem annüler santrifuj: Nadir bir deri döküntüsüdür. Döküntü, merkezi bir bölgeden yayılan küçük kırmızı yumrulara sahiptir. Yumrular genellikle halka benzeri bir desen oluşturur, ancak düzensiz şekillere yayılabilir.

Eritemin Nedenleri?

Eritemin birçok nedeni vardır. Bununla birlikte, eritema nodozum ve eritema multiforme vakalarının yarısı bilinmemektedir. Eritemaya neden olduğu bilinen faktörler / koşullar şunlardır:

• Güneş radyasyonundan kaynaklanan güneş yanığı
• Gebelik
• Alerjiler
• Crohn hastalığı, ülseratif kolit
• Masaj, egzersiz yapmak
• Mononükleoz ve herpes simpleks virüsü dahil enfeksiyonlar
• Civa toksisitesi
• Niasin uygulaması
• Cımbız ve ağda kullanımı
• Akne ilaçlarının yanı sıra nöbet önleyici ilaçlar
• Behçet hastalığı
• Elektriksel işlemler
• Kutanöz radyasyon sendromu
• Kedi tırmığı hastalığı
• Mantar hastalıkları
• Strep boğaz
• Sarkoidoz
• Ve daha fazlası

Temel olarak, cildin yüzey kılcal damarlarının genişlemesine neden olan herhangi bir şey, bir tür eritem ile sonuçlanabilir.

Eritem Belirtileri

Belirti ve semptomlar tipler arasında değişiklik gösterir.

UV Kaynaklı Eritem Belirtileri

• Kızarık ve ağrılı deri yüzeyi
• Normalden daha sıcak ve gergin bir deri
• İltihap
• Tahriş

Eritema Nozduzum Belirtileri

• Ateş
• Eklem ve kas ağrısı
• Lezyonların başlamasından önce grip benzeri semptomlar, genel yorgunluk
• Şişmiş eklemler, genellikle ayak bilekleri ve dizlerde
• Akciğer, boğaz veya burun enfeksiyonları
• Vücudun çeşitli bölgelerindeki ağrılı nodül kümeleri ve lezyonları

Eritema Multiforme Belirtileri

• Avuç içlerinde, ayaklarda, ellerde, dizlerde ve dirseklerde şişlik, lezyon ve kırmızı lekeler (genellikle aniden)
• Lezyonlar ortaya çıkmadan önce, kişi kaşıntı, ateş ve yorgunluk yaşayabilir
• Boğa gözü benzeri veya dairesel kırmızımsı yamalar veya iltihaplı kızarıklıklar
• Kaşıntı
• Ateş
• Eklem ağrıları, yorgunluk
• Baş ağrısı

Nasıl Teşhis Edilir?

Çoğu zaman, doktorunuz tarafından yapılan fizik muayene eritemi teşhis etmek için yeterlidir. Cildin içindeki kanamalardan ve diğer pigmentasyon sorunlarından ayırt edilebilir, çünkü eritem parmak basıncıyla kaybolurken diğerleri kaybolmaz.

Durum daha derin cilt katmanlarındaki arterlerden kaynaklanmadığı sürece cildinizin ısısı normalde eritemden yükselmez.

Doktorunuz boğaz kültürü, kan testi, cilt biyopsisi veya röntgen de isteyebilir. Bu testler semptomlarınıza katkıda bulunabilecek veya bunlara neden olabilecek ilaçları veya enfeksiyonları ortaya çıkaracaktır.

Eritem Tedavisi

Çoğu durumda, eritem kendi kendini sınırlayıcıdır ve tedavi gerektirmez. Tedavinin gerekli olduğu durumlarda, doktor döküntünün türüne ve nedenine bağlı olarak semptomları tedavi eder.

Bakteriyel bir enfeksiyondan şüphelenilirse, doktor antibiyotik reçete edebilir. Bir ilaç alerjisinden şüphelenilirse, doktor ilacı durduracak ve gerektiğinde başka bir ilaçla değiştirebilir.

Eritem için destekleyici bakım şunları içerir:

• Etkilenen bölgelerde suğuk kompresler
• Kaşıntı için ağrı kesici veya antihistaminikler
• Ağır vakalarda steroid veya IV ilaçlar
• Kaşıntılı veya ağrılı ciltler için yatıştırıcı kremler

Bu ilaçlar ve destekleyici bakım, durumun süresini kısaltmaz, ancak hastaya rahatlık sağlayabilir.

Eritem Tedavisinde Genel Yaklaşımlar

• Eriteminize neden olan veya katkıda bulunan şüpheli ilaçları durdurmak
• Şiddetli vakalar için yatak istirahati ve reçeteli ilaçlar
• Bağışıklık sisteminizi güçlendirmek (sağlıklı yiyecekler yiyerek, düzenli uyuyarak ve egzersiz yaparak), enfeksiyonları önleme ve vücuttaki genel iltihabı azaltma gibi önleyici terapi
• Besin takviyeleri, antioksidanlar ve B6, C, D, E vitaminleri, likopen, beta-karotenler, selenyum, çinko ve diğerleri gibi vitaminler ve mineraller
• Aloe vera, melisa, flavonoidler, adaçayı özü, calendula, altınmühür (goldenseal), civanperçemi ve diğerleri dahil bitkisel takviyeler biraz yardımcı olabilir
• Hafif vakalar hiç tedavi gerektirmeyebilir

Eritemi Önleme

Eritemin önlenmesi, ilaçların neden olduğu altta yatan hastalıkların uygun tedavisini, güneşe maruz kalmayı sınırlamayı, uygun bağışıklık sistemi desteğini ve ikincil enfeksiyonu önlemek için iyi hijyeni içerir.

---

Kaynaklar ve Referanslar:
1: What is erythema?
2: Erythema and skin injuries
3: Good skin care