Siklik Kusma Sendromu Nedir? Belirtileri, Tedavisi

Siklik kusma sendromu (cyclic vomiting syndrome), tekrarlayan bulantı, kusma ve yorgunluğa (uyuşukluğa) neden olan bir bozukluktur.

Bu durum ayrıca CVS, periyodik kusma sendromu, döngüsel kusma sendromu, konjonktürel kusma ve karın migreni olarak da adlandırılmaktadır.

Bu yazıda: Siklik kusma sendromu nedir? Siklik kusma sendromunun belirtileri nelerdir? Teşhisi ve tedavisi nasıl yapılır? gibi soruların ayrıntılı yanıtlarını bulabilirsiniz.

Siklik Kusma Sendromu Nedir?

Siklik kusma sendromu, kişinin ani, tekrarlayan şiddetli bulantı, kusma ve bitkinlikten muzdarip olduğu bir durumdur. Bu belirtiler belirgin bir nedene bağlı değildir.

Bu durum tüm yaş gruplarında görülür, ancak genellikle 3 ila 7 yaş arasındaki çocuklarda başlar. Çocuklarda daha yaygın olmasına rağmen, yetişkinlerde teşhis edilen vaka sayısı artmaktadır.

Bulantı, kusma ve uyuşukluk atakları bir saatten 10 güne kadar sürer. Etkilenen bir kişi saatte birkaç kez kusabilir ve bu da potansiyel olarak tehlikeli bir sıvı kaybına (dehidrasyon) yol açabilir. Ek semptomlar, olağandışı soluk cilt (solgunluk), karın ağrısı, ishal, baş ağrısı, ateş ve ışığa (fotofobi) veya sese (fonofobi) karşı artan duyarlılığı içerebilir.

Etkilenen insanların çoğunda, her atağın belirtileri ve semptomları oldukça benzerdir. Bu ataklar zayıflatıcı olabilir, bu da etkilenen bir kişinin işe veya okula gitmesini zorlaştırır.

Bulantı, kusma ve uyuşukluk atakları düzenli olarak veya rastgele ortaya çıkabilir. Ayrıca çeşitli faktörler tarafından tetiklenebilir. En yaygın tetikleyiciler duygusal heyecan ve enfeksiyonlardır.

Diğer tetikleyiciler, sağlıksız beslenme alışkanlıkları, aşırı sıcaklıklar, uyku eksikliği, aşırı zorlama, alerjiler, belirli yiyeceklerin veya alkolün alınması ve menstruasyonu (adet kanaması) içerebilir.

Durum tedavi edilmezse, ataklar genellikle yılda 4 ila 12 kez ortaya çıkar. Ataklar arasında kusma yoktur ve bulantı yoktur veya çok azalır. Bununla birlikte, etkilenen birçok kişi ataklar sırasında ve arasında ağrı, uyuşukluk, gastroözofageal reflü ve irritabl bağırsak sendromu gibi sindirim bozuklukları ve bayılma (senkop) gibi başka semptomlar yaşar.

Siklik kusma sendromu olan kişilerin depresyon, anksiyete ve panik bozukluğu yaşamaları daha olasıdır. Bu sağlık koşullarının doğrudan bulantı ve kusma ile ilişkili olup olmadığı belirsizdir.

Siklik kusma sendromu genellikle ağrı, bulantı, kusma ve ışığa ve sese aşırı duyarlılıkla ilişkili şiddetli baş ağrıları olan bir migren varyantı olarak kabul edilir. Siklik kusma sendromu, muhtemelen mide ağrısı ve kramp atakları ile karakterize edilen “karın migreni” (abdominal migren) adı verilen bir durumla aynı veya yakından ilişkilidir.

Sendromu teşhis etmek zordur, çünkü kusma birçok bozukluğun bir belirtisidir. Tedavi genellikle kusma olaylarını tetikleyebilecek olayları önlemeye yardımcı olmak için yaşam tarzı değişikliklerini içerir. Bulantı ve migren tedavileri de dahil olmak üzere ilaçlar semptomları azaltmaya yardımcı olabilir.

Siklik Kusma Sendromu Ne Kadar Yaygındır?

Bu durum çocuklarda yetişkinlerden daha yaygındır. Her 100.000 çocuğun yaklaşık 3’üne CVS teşhisi konur. Çocuklarda çoğu durumda, CVS 3 ve 7 yaşları arasında ortaya çıkmaya başlar. Bununla birlikte, bozukluk bebeklikten yaşlılığa kadar herhangi bir yaşta başlayabilir.

Siklik Kusma Sendromunun Nedenleri

Her ne kadar siklik kusma sendromunun nedenleri henüz belirlenmemiş olsa da, araştırmacılar bozukluğa katkıda bulunabilecek çeşitli faktörler önermişlerdir. Bu faktörler beyin fonksiyonundaki değişiklikleri, hormonal anormallikleri ve gastrointestinal problemleri içerir.

Birçok araştırmacı, siklik kusma sendromunun migren benzeri bir durum olduğuna inanıyor, bu da beynin belirli bölgelerindeki sinir hücreleri (nöronlar) arasındaki sinyal değişiklikleriyle ilişkili olduğunu gösteriyor.

Etkilenen birçok kişinin kalp hızı, kan basıncı ve sindirim gibi istemsiz vücut fonksiyonlarını kontrol eden otonom sinir sistemi anormallikleri vardır. Bu anormalliklere dayanarak, siklik kusma sendromu genellikle bir tür disotonomi olarak sınıflandırılır.

Bazı siklik kusma sendromu vakaları, özellikle çocukluk çağında başlayanlar, mitokondriyal DNA’daki değişikliklerle ilişkili olabilir. Mitokondri, hücrelerin sindirim sistemi olarak hareket eder, besin maddelerini alır ve daha sonra onları parçalayıp hücreler tarafından kullanılabilecek enerjiyi oluşturur.

Çoğu DNA çekirdekteki kromozomlarda paketlenmiş olmasına rağmen, mitokondrilerin de az miktarda kendi DNA’ları vardır (mitokondriyal DNA veya mtDNA olarak bilinir).

Mitokondriyal DNA’daki çeşitli değişiklikler siklik kusma sendromu ile ilişkilendirilmiştir. Bu değişikliklerin bazıları tekli DNA yapı taşlarını (nükleotitler) değiştirirken, diğerleri mitokondriyal DNA’nın daha büyük segmentlerini yeniden düzenler. Bu değişiklikler muhtemelen mitokondrilerin enerji üretme kabiliyetini bozmaktadır.

Araştırmacılar, bozulmuş mitokondrilerin otonom sinir sisteminin belirli hücrelerinin, sindirim sistemini etkileyebilecek şekilde arızalanmasına neden olabileceğini düşünüyor. Bununla birlikte, mitokondriyal fonksiyondaki değişikliklerin bulantı, kusma ve uyuşukluk ataklarına nasıl neden olabileceği belirsizliğini koruyor.

Siklik Kusma Sendromu Atağını Ne Tetikleyebilir?

Belirli kusma nöbetleri aşağıdakiler tarafından tetiklenebilir:

• Soğuk algınlığı, alerji veya sinüs problemleri
• Özellikle çocuklarda duygusal stres veya heyecan
• Kaygı veya panik atak, özellikle yetişkinlerde
• Alkol, kafein, çikolata veya peynir gibi bazı yiyecek ve içecekler
• Mevsim değişiklikleri (belirtiler sonbahar ve kış aylarında daha yaygındır)
• Aşırı yemek, uzun süre yemek yememek veya yatmadan hemen önce yemek yememek
• Sıcak hava
• Yol tutması
• Çok fazla egzersiz yapmak
• Âdet dönemleri
• Fiziksel tükenme

Kusma nöbetleri için tetikleyicilerin belirlenmesi, siklik kusma sendromunun yönetilmesine yardımcı olabilir.

Siklik Kusma Sendromu Nasıl Kalıtılır?

Çoğu siklik kusma sendromu vakasında, etkilenen insanların ailelerinde bozukluğun bilinen bir geçmişi yoktur. Bununla birlikte, etkilenen birçok birey, annelerinde ve anne tarafındaki akrabalarında migren, irritabl bağırsak sendromu veya depresyon gibi ilgili durumların aile geçmişine sahiptir.

Bu aile öyküsü, mitokondriyal DNA’da bulunan genler için geçerli olan “maternal kalıtım” veya “mitokondriyal kalıtım” olarak bilinen bir kalıtım paterni göstermektedir.

Mitokondriyal kalıtım bozuklukları, bir ailenin her kuşağında ortaya çıkabilir ve hem erkekleri hem de kadınları etkileyebilir.

Bununla birlikte, mitokondri bir nesilden diğerine sadece yumurta hücreleri (sperm hücreleri yoluyla değil) ile aktarılabildiğinden, çocuklar sadece annelerinden mitokondriyal DNA mutasyonlarından kaynaklanan bozuklukları devralabilir. Babalar mtDNA’daki değişikliklerle ilişkili özellikleri çocuklarına aktarmazlar.

Bazen, periyodik kusma sendromu olan kişilerde, maternal kalıtımın takip edilemeyen bir aile öyküsü vardır. Bu durumlarda, kalıtım paterni bilinmemektedir.

Siklik Kusma Sendromu Belirtileri

Siklik kusma sendromunun belirtileri genellikle sabahları başlar. Belirti ve semptomlar şunları içerir:

• Şiddetli bulantı, öğürme ve kusmanın tekrarlanan bölümleri
• İştahsızlık
• Işığa duyarlılık
• Karında ağrı
• Ciltte soluk görünüm
• Şiddetli yorgunluk
• Şiddetli baş ağrısı
• Salya akması veya tükürme
• Aşırı susuzluk

Çocukluk çağında bulantı, kusma veya karın ağrısı atakları, etkilenen bir kişi yaşlandıkça migren baş ağrılarıyla değişebilir. Siklik kusma sendromu veya abdominal migrenli birçok insanın ailede migren öyküsü vardır.

Etkilenen bazı kişilerde gelişimsel gecikme veya zihinsel engellilik olsa da, siklik kusma sendromu olan çoğu insan normal zekaya sahiptir. İletişimi ve sosyal etkileşimi etkileyen otizm spektrum bozukluğu da siklik kusma sendromu ile ilişkilendirilmiştir. Ek olarak, kas güçsüzlüğü (miyopati) ve nöbetler mümkündür. Bu ek özelliklerden herhangi birine sahip kişilerin siklik kusma sendromu plus olduğu söylenir.

Nasıl Teşhis Edilir?

Kapsamlı bir klinik değerlendirme, ayrıntılı bir hasta öyküsü ve karakteristik bulguların tanımlanması temelinde siklik kusma sendromu tanısından şüphelenilebilir. CVS’nin belirlenmesi ancak tekrarlayan kusmanın diğer nedenleri göz ardı edildikten sonra yapılabilir.

Doktorunuz, kan ve idrar üzerinde testler yapmanın yanı sıra metabolik ve karaciğer fonksiyon testleri de isteyebilir. Ayrıca sindirim sistemindeki tıkanıklıkları veya diğer sindirim durumlarının belirtilerini kontrol etmek için endoskopi, ultrason veya BT taraması gibi görüntüleme çalışmaları da yapılabilir.

Siklik Kusma Sendromu Tedavisi

Döngüsel kusma sendromunun tedavisi yoktur, ancak birçok çocuk yetişkinliğe ulaştıklarında artık kusma ataklarına sahip değildir.

Siklik kusma sendromunun tedavisi, bulantı ataklarını önlemeye, kısaltmaya veya yönetmeye ve kusma ve karın ağrısı semptomlarını azaltmaya yöneliktir. Doktorunuz şunları reçete edebilir:

• Bulantı önleyici ilaçlar
• Ağrı kesici ilaçlar
• Mide asidini baskılayan ilaçlar
• Antidepresanlar
• Nöbet önleyici ilaçlar

Migren için kullanılan aynı tip ilaçlar bazen siklik kusma ataklarını durdurmaya veya hatta önlemeye yardımcı olabilir. Bu ilaçlar atakları sık ve uzun süren veya ailede migren öyküsü olan kişiler için önerilebilir.

Dehidrasyonu (sıvı kaybını)önlemek için IV sıvıların verilmesi gerekebilir. Tedavi, semptomların şiddeti ve süresinin yanı sıra komplikasyonların varlığına göre bireyselleştirilir.

Alternatif Tıp

Alternatif ve tamamlayıcı tedaviler kusma ataklarını önlemeye yardımcı olabilir, ancak bu tedavilerin hiçbiri iyi çalışılmamıştır. Bu tedaviler şunları içerir:

• Koenzim Q10 (ubikinon): Vücutta ek olarak bulunan doğal bir maddedir. Koenzim Q10, hücrelerin temel işlevlerine yardımcı olur.

• L-karnitin: Vücutta yapılan ve takviye olarak temin edilebilen doğal bir maddedir. L-karnitin, vücudunuzun yağları enerjiye dönüştürmesine yardımcı olur.

• Riboflavin (B-2 vitamini): Bazı gıdalarda bulunan ve takviye olarak alınabilen bir vitamindir. Riboflavin, vücudun mitokondriyal süreçlerinde rol oynar.

---

Kaynaklar ve Referanslar:
1: Cyclic vomiting syndrome
2: What is cyclic vomiting syndrome (CVS)?
3: Abdominal migraine
4: About cyclic vomiting syndrome
5: Periodic vomiting