Kornea Ülseri Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Tedavisi

Kornea ülseri (corneal ulcer), kornea üzerinde görülen açık bir yaradır. Ülseratif keratit olarak da bilinen kornea ülseri, çok ciddi olabilir bu yüzden erken tedavi edilmelidir. Kornea ülseri tedavi edilmezse veya tedaviye geç başlanırsa göze ciddi hasar verebildiği gibi bazen körlüğe bile sebep olabilir.

Korneal ülserin belirtileri genellikle göz kızarıklığı, ağrı, yabancı cisim hissi, tahriş, görme bulanıklığı, ışığa duyarlılık, müköz deşarj veya pürü ve göz kapağı şişmesi olarak görülür. Bir ülser yeterince büyükse çıplak gözle iris üzerinde beyaz bir nokta olarak görülebilir.

Özellikle tropik bölgelerde ve tarımla uğraşan insanlarda sık görülen bir durumdur. Gelişmekte olan ülkelerde A vitamini eksikliğinden etkilenen çocuklar kornea ülseri açısından yüksek risk altındadır.

Kornea Ülserinin Nedenleri

Kornea ülserlerine en sık mikroplar neden olur. İnsan gözü göz kapağı ve bol gözyaşı tarafından iyi korunmasına rağmen, zarar görmesi durumunda mikroplar ve bakteriler korneaya küçük aşınmalarla girebilir.

Genel olarak, kornea ülseri ne kadar derin olursa, durum o kadar ciddi hale gelir. Çok derin bir ülser korneanın üzerinde yara izi bırakarak ışığın göze girmesini engelleyebilir.

Kornea ülserinin sık görülen nedenleri arasında şunlar vardır:

• Bakteriyel enfeksiyonlar: Bakteriyel keratit olarak da bilinir ve korneal ülserin en yaygın nedenidir. Kontakt lens kullanıcıları (özellikle geceleri lensleri çıkarmayanlar) bu tür korneal enfeksiyona duyarlıdır.

Lens ile kornea yüzeyi arasındaki sürekli temas korneanın yüzeyinde bir aşınmaya neden olabilir. Lensler çıkarıldığında bakteriler aşınan alanlarda bir ülser oluşturabilirler. Lensin temiz olmaması ve uzun süre kullanılması da ülser oluşma ihtimalinin belirgin bir şekilde artırır.

• Viral enfeksiyonlar: Kornea ülseri, herpes simpleks virüs ve varisella virüsü (zona ve su çiçeği hastalığına neden olur) gibi virüslerden de kaynaklanabilir. Stres altındaysanız, güneş ışığına fazla maruz kaldıysanız veya bağışıklık sistemini bozan herhangi bir koşula sahipseniz herpes simpleks virüsüne tekrar tekrar maruz kalabilirsiniz.

• Mantar enfeksiyonları: Mantar enfeksiyonları yüzünden oluşan korne iltihabı çoğu zaman ciddi ülserle sonuçlanır ve hızlı bir şekilde tedavi edilmezse açık yara izi bırakacak ve yara durumuna bağlı olarak görüşünüzü etkileyebilir.

Etkilenenlerin en az %30’u eski görüşlerini geri kazanmak için kornea nakli olmak zorunda kalırlar. Ayrıca mantar enfeksiyonlarına, steroid içeren göz damlalarının aşırı kullanımı da neden olabilir.

• Paraziter enfeksiyonlar: Paraziter enfeksiyonun en yaygın biçimi acanthamoeba olarak adlandırılan bir amip (tek hücreli canlı organizması) nedeniyle oluşur. Acanthamoea amipleri genel olarak deniz, içme suyu, yüzme havuzları ve diğer su kaynakları gibi su yapılarında sıklıkla bulunur.

Acanthamoeba göze geldiğinde korneada ciddi şekilde yara izi ve kalıcı görme kaybına neden olabilen acanthamoeba keratiti oluşturabilir. Bu durum özellikle kontakt lens kullanıcıları için geçerlidir.

Yüzme öncesi lenslerini çıkarmayan kullanıcılar acanthamoebaya yakalanma ve kornea ülseri oluşumu risklerini önemli ölçüde artırırlar. Bu yüzden yüzme öncesi mutlaka lensler çıkarılmalıdır.

• Göz yaralanmaları: Göze bir cismin girmesi, travma, göz ameliyatları ve kostik kimyasallara maruz kalma sonucu gözde yaralanmalar ve çizikler olabilir. Korneanın yüzeyindeki herhangi bir yırtılma, çizik, aşınma veya yanık bakterilerin kolayca enfekte olmasına ve ciddi ülsere neden olabilir.

• Kuru göz sendromu: Göz yaşı mikroplara karşı savaşan özelliklere sahiptir. Ayrıca gözyaşları gözleri yağladığı için aşınma olasılığını da en düşük seviyeye düşürür. Göz kuruluğu olan insanlarda gözyaşı eksikliği olduğu için ülser oluşma riski daha yüksektir.

• Göz kapağı bozuklukları: Ptozis (göz kapağı düşüklüğü) ve bell paralizi gibi rahatsızlıklarda göz kapağı düzgün kapatılamadığından korneada kuruluk olabilir ve bu kuruluk da kornea ülserine neden olabilir.

Risk Faktörleri

• Kontakt lens kullanmak
• Göz hasarları veya kimyasal bir sıçrama
• Diyabet (şeker hastalığı) ve romatoid artrit gibi tıbbi durumlar
• Göz ilaçlarının yanlış kullanılması
• Göz kuruluğu
• Şişmiş göz kapakları
• Göz ameliyatı olmak
• A vitamini eksikiği
• Zayıf bağışıklık sistemi

Kornea Ülseri Belirtileri

Korneal ülseriniz varsa aşağıdaki semptomlardan bir veya daha fazlası görülebilir:

• Ciddi göz ağrısı
• Gözde bir cisim varmış gibi hissetmek
• Gözlerde sulanma ve akıntı
• Gözde kaşıntı ve deşarj
• Işık hassasiyeti (fotofobi)
• Bulanık veya puslu görme
• Göz kızarması ve iltihabı
• Göz kapaklarında şişme
• Kornea üzerinde gri veya beyaz nokta

Bu belirtilerden herhangi birine sahipseniz hemen tedaviye başlamak oldukça önemlidir. Tedavi edilmezse görme kayıplarına ve hatta körlüğe neden olabilir.

Nasıl Teşhis Edilir?

Göz doktorunuz kornea üzerindeki herhangi bir hasarı tespit etmek için floresein (fluorescein) olarak adlandırılan özel bir boya kullanır. Bu boya göze damlatıldıktan sonra biyomikroskop adı verilen özel bir mikroskop kullanılarak kornea incelenir.

Ayrıca doktorunuz kornea ülserinden bir enfeksiyonun sorumlu olduğunu düşünüyorsa minik bir doku örneği de alınabilir. Bu doku örneğinde bakteri, virüs veya mantarın olup olmadığını görmek için ayrıntılı olarak incelenir.

Kornea Ülseri Tedavisi

• Antibiotikler (bakteriyel enfeksiyonu tedavi etmek için)
• Antiviral ilaçlar (viral enfeksiyon tedavisinde)
• Antifungal ilaçlar (fungal enfeksiyon tedavisinde)
• Ağrı kesiciler
• Bazı durumlarda steroidler

İlaçlar

Antibiyotikler, antifungal veya antiviral göz damlaları kornea ülseri tedavisinin temel dayanağıdır. Herhangi bir enfeksiyon azaltıldığında veya yok olduğunda şişmeyi azaltmak ve skar oluşumunu önlemek için steroid veya anti-inflamatuar göz damlaları da kullanılabilir.

Kornea ülseri tedavi sürecinde kullanılan steroid göz damlaları bir enfeksiyonu kötüleştirebildiği için yanlızca doktor tavsiyesi ve gözetiminde kullanılmalıdır. Bunun yanında ayrıca doktorunuz ağrıyı azaltmak için ağız yoluyla alınan ağrı kesici ilaçlar da reçete edebilir.

Kornea Ülseri Ameliyatı

Korne ülseri ilaçla tedavi edilemiyorsa görüşünüzü korumak için korna nakli (keratoplasti) gerekebilir. Kornea naklinde görme yeteneğini düzeltmek için hasarlı kornea çıkarılır yerine donörden alınan sağlıklı bir korne dokusu yerleştirlir.

Kornea nakli güvenli bir işlemdir fakat diğer cerrahi işlemler gibi bu prosedürün de riskleri olabilir. Ameliyattan sonra alınan kornea dokusunun reddi, glokom gelişimi, göz enfeksiyonu, katarakt ve korneanın şişmesi gibi komplikasyonlar görülebilir.

Komplikasyonlar

Tedavi edilmemiş kornea ülseri ve enfeksiyonlar aşağıdakilere durumlara yol açabilir:

• Şiddetli görme kayıpları
• Kornea izleri
• Katarakt veya glokom
• Körlük (nadir)

Belirtileri Gidermek İçin Doğal Tedaviler

Kornea ülseri olanlar aşağıdaki vitamin ve besin takviyeleri ile genel göz sağlığını koruyabilir ve belirtilerin giderilmesine yardımcı olabilir.

• D vitamini: Herhangi bir enfeksiyon tipiyle savaşırken, vücudunuzdaki D vitamini seviyesini artırmanız zorunludur. Araştırmalara göre D vitamini eksikliği insanları bir enfeksiyon geliştirmeye daha yatkın hale getirebilir.

Yüksek kaliteli bir D3 vitamini takviyesi almanın yanı sıra, uskumru, yılan balığı ve somon gibi D vitamini bakımından zengin balıkları tüketmeniz önerilir. Vitamin D ayrıca ruh hali, konsantrasyon ve bağışıklık sistemi tepkisini iyileştirdiği kanıtlanmıştır.

• Çinko: Çinko antioksidan özellikleri gösterir bu yüzden günlük 50 miligram çinko alımı bağışıklık sisteminin tepkisini arttırır ve iltihaplanmayı azaltır. Buna ek olarak, çoğu zaman yaşa bağlı göz hastalıkları riski taşıyanlarda göz sağlığının korunması için önerilir.

• L-lizin: Araştırmalar, önemli bir amino asit olan L-lizin’in tekrarlayan viral enfeksiyonlara karşı mücadele etmeye ve önlemeye yardımcı olduğunu gösteriyor. Günde üç kez 1000 miligram alınması önerilir.

Ek olarak, sığır ve kuzu eti, ton balığı, beyaz fasulye, kabak çekirdeği ve yumurta gibi diyetinize L-lizin bakımından zengin yiyecekler ekleyebilirsiniz.

• A vitamini: Kötü göz sağlığı A vitamini eksikliğiyle bağlantılıdır. Bu yüzden bir göz problemi ile savaşırken A vitamini alımınızı artırmanız önemlidir.

• Diyet değişimleri: Bir enfeksiyonla savaşırken diyetinizi değiştirmeniz, özellikle mantar enfeksiyonunu iyileştirmenin anahtarıdır. Yoğurt, kefir ve lahana turşusu gibi probiyotik açısından zengin gıdaların yanı sıra lif, protein ve yağ alımını artırmaya odaklanın.

• C vitamini: C vitamini, bağışıklık sisteminin tepkisini artırır, göz enflamasyonunda görmeyi iyileştirir ve makula dejenerasyonuna karşı korur. Kırmızı biber, kivi ve narenciye gibi C vitamini açısından zengin gıdaların alımını artırabilirsiniz.

• Çay ağacı yağı: Göz kapağına ve göz çevresine uygulanan çay ağacı yağı, paraziter bir göz enfeksiyonu ile mücadeleye yardımcı olabilir. Çay ağacı yağını göze damlatılmamalıdır, buna dikkat edin.

Araştırmalar, göz çevresinde kullanıldığında, enflamasyon, göz yaşı üretimi ve görme düzeylerinde bir iyileşme sağlayabileceği ve gözün parazit enfeksiyonunun tekrarlamasının nadir olduğu belirtilmiştir.

Kornea Ülserini Nasıl Önleyebilirim?

• Ellerin kirli olması bu göz hastalığına yakalanmanın bir numaralı nedenir. Bu yüzden elleriniz kirliyken göze temas etmekten kaçınmalısınız.

• Çok uzun süre kontak lens kullanmaktan kaçının ve kontak lensiniz gözünüzdeyken yatmayın.

• Her akşam lenslerinizi çıkarın ve dikkatlice dezenfekte edin.

• Asla başkasının lenslerini kullanmayın.

• Lensleri tutmadan önce daima ellerinizi yıkayın ve kurutun.

• Lensleri temizlemek için asla musluk suyu kullanmayın çünkü su da çeşitli bakteriler içerebilir.

• Mercekleri gece boyunca dezenfekte edici solüsyonlarda saklayın ve kontakt lens kutunuzu da düzenli olarak temizleyin.

• Gözleriniz tahriş olduğunda lensleri çıkarın ve gözleriniz iyi olana kadar onları kullanmayın.

• Temizleme talimatlarını titizlikle uygulayın ve güvenebileceğiniz bir göz doktorunun önerdiği ürünleri kullanın.

• Çünkü bazı solüsyonlar lensleri yeterince dezenfete etmeyebilir.

• Bir bezi ılık suyla ıslatın (sıcak kompres) ve gözünüzün üzerine yerleştirin. Bu şişlik ve ağrı azalmasına yardımcı olacaktır.

• Başka bir yaralanmayı önlemek için güneş gözlüğü veya koruyucu gözlük takın.

---

Kaynaklar ve Referanslar:
1: About corneal ulcers
2: What is corneal ulcers?
3: Corneal ulcers