Apendektomi (Apandisit Ameliyatı) Nedir? Neden Yapılır?

Apendektomi (appendectomy), karnın sağ alt tarafında bulunan apendiksin (apandis) cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Bu cerrahi işlem genellikle apandisiti (iltihaplı apendiks) tedavi etmek için acil olarak yapılır.

Apendiksin (apandis) çıkarılması için 2 ameliyat türü vardır. Standart yöntem açık apendektomidir. Daha yeni, daha az invaziv bir yöntem laparoskopik apendektomidir.

Apandisit olma olasılığınız varsa, ancak net bir tanı koymak mümkün değilse, cerrahi genellikle önerilir. Bunun nedeni, ameliyatın apendiksin patlama riskinden daha güvenli kabul edilmesidir.

Apendektomi yaygın bir ameliyattır ve birçok insan apendikslerini aldırmıştır. Apendiksin alınması gerekiyorsa, apendiksiniz olmadan yaşayabilir ve uzun vadeli sorunlar geliştirmezsiniz.

Apendiksin çıkarılması apandisiti iyileştirir. Apandisit tedavi edilmezse, yırtılabilir veya patlayabilir ve çok ciddi hastalıklara ve hatta ölüme neden olabilir.

Apendiks Nedir?

Apendiks (apandis), kalın bağırsağınıza bağlı küçük, tüp şeklinde bir kesedir. Kör bağırsak olarak da adlandırılan apendiks karnınızın sağ alt tarafında bulunur. Apendiks, vücutta herhangi bir hayati işlev gerçekleştirmez ve kesin işlevi bilinmemektedir.

Bununla birlikte, ishal, iltihaplanma ve ince ve kalın bağırsakların enfeksiyonlarından kurtulmamıza yardımcı olabileceğine inanılmaktadır. Bunlar önemli işlevler gibi gelebilir, ancak vücut hâlâ apendiks olmadan düzgün çalışabilir.

Apendiks iltihaplandığında ve şiştiğinde, bakteriler organın içinde hızla çoğalabilir ve irin oluşumuna yol açabilir. Bu bakteri ve irin birikimi, karnın sağ alt kısmına yayılan göbek çevresinde ağrıya neden olabilir.

Yürümek veya öksürmek ağrıyı daha da kötüleştirebilir. Ayrıca bulantı, kusma ve ishal yaşayabilirsiniz.

Apandisit belirtileri yaşıyorsanız hemen tedavi almanız önemlidir. Durum tedavi edilmediğinde, apendiks patlayabilir (delinebilir) ve bakteri ve diğer zararlı maddeleri karın boşluğuna salabilir. Bu hayatı tehdit edici olabilir ve hastanede daha uzun süre kalmanıza neden olur.

Apendektomi, apandisit için standart tedavidir. Apendiks delinmeden önce hemen alınması çok önemlidir. Apandisit ameliyatı yapıldıktan sonra, çoğu insan hızlı ve sorunsuz bir şekilde iyileşir.

Neden Apendektomi Yapılır?

Apendiks enfekte olduğunda, “apandisit” adı verilen ağrılı bir duruma neden olabilir. Doktorlar apandisitin tıbbi bir acil durum olduğunu düşünüyorlar çünkü apendiks patlayabilir veya yırtılabilir, bu da bulaşıcı içeriğin karın boşluğuna girmesine izin verir.

Bu, peritonit adı verilen ciddi bir enfeksiyona yol açabilir. Apendiksiniz yırtılırsa bir apse de geliştirebilirsiniz. Her ikisi de acil cerrahi gerektiren hayatı tehdit eden durumlardır.

Bu nedenle apendiksi yırtılmadan önce çıkarmak, komplikasyonları önlemek için çok önemlidir.

Apandisit, genellikle göbek deliği bölgesinde karın ağrısına neden olur. Ağrı ayrıca karnın sağ alt kısmına da yayılabilir. Apandisiti gösteren ek belirti ve semptomlar şunları içerir:

• Aniden göbek deliğinin yakınında başlayan ve karnın sağ alt tarafına yayılan karın ağrısı
• Karın şişkinliği
• Sert karın kasları
• Kabızlık ve ishal
• Mide bulantısı
• Kusma
• İştah kaybı
• Ateş

Apandisitten kaynaklanan ağrı tipik olarak karnın sağ alt tarafında ortaya çıksa da, hamile kadınlar karnın sağ üst tarafında ağrı olabilir. Bunun nedeni, hamilelik sırasında apendiksin daha yüksekte olmasıdır.

Apandisitiniz olduğuna inanıyorsanız derhal acil servise gidin. Komplikasyonları önlemek için hemen bir apandisit ameliyatı yapılmalıdır.

Apandisit Ameliyatı İçin Nasıl Hazırlık Yapılır?

Apendektomiden önce en az sekiz saat boyunca yemek yemekten ve içmekten kaçınmanız gerekir. Doktorunuza aldığınız reçeteli veya reçetesiz satılan ilaçlar hakkında bilgi vermek de önemlidir. Doktorunuz işlemden önce ve sonra nasıl kullanılması gerektiğini size söyleyecektir.

Ayrıca varsa aşağıdaki durumları da doktorunuza söylemelisiniz:

• Hamileyseniz veya hamilelik şüphesi varsa
• Latekse alerjiniz veya anestezi gibi bazı ilaçlara duyarlılığınız
• Kanama bozuklukları öyküsü varsa

Prosedürden sonra bir aile üyesi veya arkadaşınızın sizi eve götürmesini de ayarlamalısınız. Apendektomi genellikle genel anestezi kullanılarak yapılır, bu da sizi uykulu yapabilir ve ameliyattan birkaç saat sonra araba kullanamazsınız.

Hastaneye girdikten sonra doktorunuz size tıbbi geçmişinizi soracak ve fizik muayene yapacaktır. Muayene sırasında, doktorunuz karın ağrınızın kaynağını belirlemek için hafifçe karnınıza baskı uygulayacaktır.

Apandisit erken aşamasındaysa doktorunuz kan testleri ve görüntüleme testleri isteyebilir. Bununla birlikte, doktorunuz acil bir apandisit ameliyatı gerektiğine inanıyorsa bu testler yapılamayabilir.

Apendektomiden önce, sıvı ve ilaç alabilmeniz için IV’e (intravenöz) bağlanırsınız. Muhtemelen genel anestezi altına gireceksiniz, yani ameliyat sırasında uyuyacaksınız. Bazı durumlarda, bunun yerine size lokal anestezi verilir. Lokal bir anestezi bölgeyi uyuşturur, bu nedenle ameliyat sırasında uyanık olsanız bile, herhangi bir acı hissetmezsiniz.

Apendektomi Nasıl Yapılır?

İki tip apendektomi vardır: açık ve laparoskopik. Doktorunuzun seçtiği ameliyat türü, apandisitinizin şiddeti ve tıbbi geçmişiniz de dahil olmak üzere çeşitli faktörlere bağlıdır.

Açık Apendektomi

Açık bir apendektomi sırasında, cerrah karnınızın sağ alt tarafında bir kesi yapar. Apendiksiniz çıkarılır ve yara dikişlerle kapatılır. Bu prosedür, apendiksiniz patlarsa doktorunuzun karın boşluğunu temizlemesini sağlar.

Doktorunuz apendiksiniz patlamışsa ve enfeksiyon diğer organlara yayılmışsa açık bir apendektomi seçebilir. Ayrıca geçmişte karın ameliyatı geçirmiş kişiler için de tercih edilen seçenektir.

Karın iç astarının yaygın enfeksiyonu (peritonit) olduğunda, bazen karnın ortası boyunca bir kesim yoluyla çalışmak gerekir. Bu işleme “laparotomi” denir.

Laparoskopik Apendektomi

Bu yöntem daha az invazivdir. Bu, büyük bir kesi olmadan yapıldığı anlamına gelir. Laparoskopik apandisit ameliyatı sırasında cerrah, karnınızdaki birkaç küçük kesiden (delikten) apendikse erişir.

Daha sonra kanül adı verilen küçük, dar bir tüp takılacaktır. Kanül, karnınızı karbondioksit gazı ile şişirmek için kullanılır. Bu gaz cerrahın apendiksiniz daha net görmesini sağlar.

Karın şişirildikten sonra, kesiden laparoskop adı verilen bir alet yerleştirilir. Laparoskop, yüksek yoğunluklu bir ışığa ve önde yüksek çözünürlüklü bir kameraya sahip uzun, ince bir tüptür.

Kamera görüntüleri bir ekranda görüntüleyerek cerrahın karnınızın içini görmesini ve aletleri yönlendirmesini sağlar. Apendiks bulunduğunda, dikişlerle bağlanacak ve çıkarılacaktır. Küçük kesiler daha sonra temizlenir, kapatılır.

Laparoskopik cerrahi genellikle yaşlı yetişkinler ve aşırı kilolu insanlar için en iyi seçenektir. Açık bir apendektomi prosedüründen daha az risk taşır ve genellikle daha kısa bir iyileşme süresine sahiptir.

Apendektomi Sonrası Ne Olur?

Apendektomi bittiğinde, hastaneden taburcu olmadan önce birkaç saat boyunca gözlemleneceksiniz. Yaşamsal belirtileriniz, nefes alma ve kalp atış hızınız gibi yakından izlenecektir. Hastane personeli ayrıca anestezi veya prosedüre karşı herhangi bir olumsuz reaksiyon olup olmadığını kontrol edecektir.

Taburcu olma zamanlaması aşağıdakilere bağlı olacaktır:

• Genel fiziksel durumunuz
• Yapılan apandisit ameliyatının tipi
• Vücudunuzun ameliyata reaksiyonu

Bazı durumlarda, bir gece hastanede kalmanız gerekebilir.

Apandisitiniz şiddetli değilse ameliyat olduktan sonra aynı gün eve gidebilirsiniz. Genel anestezi aldıysanız, bir aile üyesinin veya arkadaşınızın sizi eve götürmesi gerekecektir. Genel anestezinin etkilerinin kaybolması genellikle birkaç saat sürer, bu nedenle işlemden sonra araç sürmek güvensiz olabilir.

Apendektomiyi takip eden günlerde, insizyonların (kesiler) yapıldığı bölgelerde orta derecede ağrı hissedebilirsiniz. Herhangi bir ağrı veya rahatsızlık birkaç gün içinde iyileşmelidir.

Doktorunuz ağrıyı hafifletmek için ilaç reçete edebilir. Ayrıca ameliyattan sonra bir enfeksiyonu önlemek için antibiyotik reçete edebilirler. Kesileri temiz tutarak enfeksiyon riskinizi daha da azaltabilirsiniz. Ayrıca aşağıdakileri içeren enfeksiyon belirtilerini de izlemelisiniz:

• Kesi çevresinde kızarıklık ve şişme
• Yüksek ateş
• Titreme
• Kusma
• İştah kaybı
• Karın krampları
• İki günden fazla süren ishal veya kabızlık

Küçük bir enfeksiyon riski olmasına rağmen, çoğu insan apandisit ve apendektomiden çok az zorlukla iyileşir. Bir apendektomiden tam iyileşme yaklaşık dört ila altı hafta sürer.

Bu süre zarfında, doktorunuz muhtemelen vücudunuzun iyileşebilmesi için fiziksel aktiviteyi sınırlamanızı önerecektir. Apendektomiden sonraki iki ila üç hafta içinde doktorunuzla bir takip randevusuna katılmanız gerekir.

Apendektominin Riskleri Nelerdir?

Apendektomi oldukça basit ve yaygın bir prosedürdür. Bununla birlikte, ameliyatla ilişkili bazı riskler vardır, örneğin:

• Kanama
• Yara enfeksiyonu
• Ameliyat sırasında apandisit patlarsa ortaya çıkabilecek enfeksiyon, kızarıklık, karın içinde şişme (peritonit)
• Tıkanmış bağırsaklar
• Yakındaki organlarda yaralanma

Size özgü başka riskler de olabilir. Endişelerinizi ameliyattan önce sağlık uzmanınızla görüştüğünüzden emin olun.

---

Kaynaklar ve Referanslar:
1: What is an appendectomy?
2: About appendectomy