Transvers Miyelit Nedir? Nedenleri, Belirtileri, Tedavisi

Transvers miyelit (transverse myelitis, TM), merkezi sinir sisteminin önemli bir parçası olan omurilikte oluşan bir iltihaplanmadır. İltihaplanma, sinir liflerini (aksonları) çevreleyen ve koruyan kaplamanın (miyelin) zarar görmesine neden olur.

Sonuç olarak, omurilikteki sinir hücreleri ile vücudun geri kalan kısmı arasındaki iletişim kesilebilir. İletişimin kesilmesi de kas güçsüzlüğüne, ağrılara, duyusal sorunlara, felce veya mesane ve bağırsak işlev bozukluğuna neden olabilir. Transvers miyelitten etkilenen çoğu insan sadece bir atak geçirir; küçük bir yüzdede birden fazla atak olabilir.

Vücudun dokularına saldıran enfeksiyonlar ve bağışıklık sistemi bozuklukları da dahil olmak üzere çeşitli faktörler transvers miyelite neden olabilir. Aynı zamanda multipl skleroz (MS) gibi diğer miyelin rahatsızlıklarından da kaynaklanabilir.

TM nispeten nadir görülen bir hastalıktır. En sık 10-19 yaşlarındaki çocuklarda ve 30 ila 39 yaşlarındaki yetişkinlerde görülür, ancak her yaşta ortaya çıkabilir.

Transvers miyelit tedavisi ilaçları ve rehabilitasyon tedavisini içerir. Transvers miyelitli çoğu kişi kısmen iyileşir. Fakat daha ciddi atakları olan kişilerde kalıcı hasarlar meydana gelebilir.

Transvers Miyelitin Nedenleri

Omurilik hasarının nedeni henüz kesin olarak belirlenememiştir, ancak viral veya bakteriyel enfeksiyona karşı bir otoimmün reaksiyona bağlı olabileceği düşünülmektedir.

Ayrıca aşağıdakiler de dahil olmak üzere bu rahatsızlığa neden olan çeşitli koşullar vardır:

• Enfeksiyonlar: Transvers miyelit genellikle varisella zoster (suçiçeği ve zona neden olan virüs), herpes simpleks, sitomegalovirüs, Epstein-Barr, influenza, ekovirüs, HIV, Hepatit A ve kızamıkçık gibi viral enfeksiyonlardan sonra gelişir.

Nadiren, parazitler de omuriliğe bulaşabilir ve Lyme hastalığı (Borrelia burgdorferi) gibi belirli bakteriler omuriliğin sinir köklerinin ağrılı bir inflamasyonuna neden olabilir.

• Multipl skleroz (MS): Multipl skleroz, bağışıklık sisteminin omurga ve beyindeki sinirleri çevreleyen miyelini yok ettiği bir hastalıktır. Transvers miyelit, multipl sklerozun ilk bulgusu olabilir veya bir nüksü temsil edebilir. Transvers miyelit, multipl sklerozun bir belirtisi olarak genellikle vücudunuzun yalnızca bir tarafında semptomlara neden olur.

• Nöromyelitis optika (Devic hastalığı): Nöromyelitis optica (Devic hastalığı), omurilik ve beyindeki bilgiyi ileten sinir çevresinde iltihaplanma ve miyelin kaybına neden olan bir durumdur. Nöromyelitis optik ile ilişkili transvers miyelit genellikle vücudunuzun her iki tarafını da etkiler.

Transvers miyelitise ek olarak, optik sinirin miyelininde hasar semptomları görülebilir; gözlerde ağrı ve geçici görme kaybı. Bu, transvers miyelit belirtileriyle veya bununla birlikte olabilir.

• Otoimmün bozukluklar: Bazı insanlarda otoimmün bozukluklar muhtemelen transvers miyelite katkıda bulunur. Bu bozukluklar arasında, çoklu vücut sistemlerini etkileyebilecek lupus ve ağız ve gözlerde ciddi kuruluğa neden olan Sjogren sendromu bulunur.

Bir otoimmün bozukluk ile ilişkili transvers miyelit, nöromyelit optik bir uyarı işareti olabilir. Nöromyelitis optik diğer otoimmün hastalıkları olanlarda daha sık görülür.

• Aşılama: Hepatit B, kabakulak, kızamıkçık ve difteri-tetanoz aşısıda dahil bulaşıcı hastalıklar için yapılan aşıların olası bir tetikleyici olabileceği düşünülüyor. Fakat bunun üzerinde tam bir araştırma yapılmadığı için kesin bir sonuca varılmamıştır.

Transvers Miyelit Belirtileri

TM belirtileri genellikle birkaç saatten birkaç güne kadar ve bazen haftalarca kademeli olarak ilerleyebilir. Transvers miyelit genellikle omuriliğin etkilenen bölgesinin altındaki vücudun her iki tarafını etkiler, ancak bazen vücudun sadece bir tarafını da etkileyebilir.

Tipik belirtiler şunlardır:

• Sırt bölgesinde aniden başlayabilen ağrılar. Keskin ağrı bacaklarınıza, kollarınıza, göğsünüze veya karnınızı atabilir. Ağrı belirtileri, omuriliğinizin etkilenen kısmına göre değişir
• Ayak parmaklarında, ayaklarınızda veya bacaklarınızda uyuşukluk (paraparesis)
• Aşırı sıcak veya soğuğa karşı hassasiyet
• Mesane veya bağırsak kontrol sorunları
• Kas spazmları
• İştah kaybı
• Ateş

Nasıl Teşhis Edilir?

Doktor, semptomlarınız, tıbbi geçmişiniz, sinir fonksiyonunun klinik değerlendirmesi ve test sonuçlarına dayanarak transvers miyeliti teşhis edecektir.

Omuriliğin iltihaplanmasını gösterebilen ve diğer bozuklukların ekarte edilebileceği düşünebilen bazı testler de yapılabilir:

• Manyetik rezonans görüntüleme (MRI): Yumuşak dokuların 3 boyutlu görüntülerini oluşturmak için bir manyetik alan ve radyo dalgaları kullanır. Bir MRG, spinal kordun iltihaplanmasını ve omurilik veya kan damarlarını etkileyen anormallikler de dahil olmak üzere semptomların diğer potansiyel nedenlerini gösterebilir.

• Lomber ponksiyon (ya da LP): Beyin, omurilik veya sinir sisteminin diğer bölümlerini etkileyen koşulları test etmek için bir iğnenin omurganın alt kısmına yerleştirilerek omurilik ve beyninizi çevreleyen koruyucu sıvı olan beyin omurilik sıvısının (BOS) az bir miktarını alınmasıyla yapılan tıbbi bir prosedürdür.

Bu prosedür ile biyokimyasal, mikrobiyolojik ve sitolojik inceleme yapılabilir. Transvers miyelitli bazı insanlarda, BOS, iltihaplanmayı gösteren anormal derecede yüksek sayıda beyaz kan hücresi veya bağışıklık sistemi proteinleri olabilir. Omurilik sıvısı viral enfeksiyonlar veya bazı kanserler için de test edilebilir.

• Kan testleri: Omurilikte ve gözdeki sinirde enflamasyonun görüldüğü bir durum olan nöromiyelit optik ile ilişkili antikorları kontrol eden bir test içerebilir. Pozitif antikor testi olan insanlar, transvers miyelitin birden fazla atak geçirme riski yüksektir ve gelecekteki atakları önlemek için tedavi gerektirir.

Diğer kan testleri transvers miyelitise neden olabilecek enfeksiyonları belirleyebilir veya diğer semptomların nedenlerini ekarte edebilir.

Transvers Miyelit Tedavisi

Transvers miyelit için etkili bir tedavi mevcut değildir. Uygulanan tedaviler, semptomlara neden olan iltihabı hafifletmeye odaklanır. Semptomların yeterince şiddetli olması durumunda bazı kişilerin önce hastaneye yatırılması gerekebilir.

İntravenöz Steroidler

Muhtemelen birkaç gün boyunca kolunuzdaki bir damardan steroid alacaksınız. Steroidler omurganın iltihaplanmasını azaltmaya yardımcı olur.

Plazma Değişimi Tedavisi

İntravenöz steroidlere cevap vermeyen insanlar plazma değişim (Plazmaferez) tedavisine ihtiyaç duyabilirler. Plazmaferez, kanın veya plazmanın sıvı kısmının kan hücrelerinden ayrıldığı bir süreçtir.

Tipik olarak, plazma tuzlu su veya albümin gibi başka bir solüsyonla değiştirilir veya plazma tedavi edilir ve vücudunuza geri gönderilir. Transvers mikelyitisli kişilere bu terapinin nasıl yardımcı olduğu kesin değil, ancak plazma değişiminin iltihaplanma antikorlarını ortadan kaldırması da olabilir.

Antiviral İlaçlar

Omurilikte viral enfeksiyonu olan bazı insanlar antiviral ilaçlarla tedavi edilebilirler.

Ağrı Kesici İlaçlar

Kronik ağrı, transvers miyelitin sık görülen bir komplikasyonudur. Kas ağrısını azaltabilecek ilaçlar, asetaminofen (Tylenol, diğerleri), ibuprofen (Advil, Motrin IB, diğerleri) ve naproksen sodyum (Aleve) gibi yaygın ağrı kesiciler kullanılabilir.

Sinir ağrısı, sertralin (Zoloft) gibi antidepresan ilaçlar ve gabapentin (Neurontin, Gralise) veya pregabalin (Lyrica) gibi antikonvülsan ilaçlarla tedavi edilebilir.

Diğer Komplikasyonları Tedavi Etmek İçin Kullanılan İlaçlar

Doktorunuz, kas spastisitesi, üriner veya bağırsak disfonksiyonu, depresyon veya transvers miyelit ile ilişkili diğer komplikasyonlar gibi sorunları tedavi etmek için gerektiğinde diğer ilaçları reçete edebilir.

Transvers miyelitin tekrarlayan ataklarını önlemek için kullanılan ilaçlar: Nöromyelitis optik ile ilişkili antikorlara sahip insanlar, daha fazla transvers miyelit atağı veya optik nevrit gelişme şansını azaltmak için kortikosteroidler ve / veya bağışıklık baskılayıcı ilaçlar gibi devam eden ilaçlara ihtiyaç duyarlar.

Diğer Terapiler

Ek terapiler, uzun vadeli iyileşme ve bakıma odaklanır:

• Fizik tedavi: Fizik tedavisi güç ve koordinasyonun iyileştirilmesine yardımcı olur. Fizyoterapistiniz, tekerlekli sandalye, baston veya ayraç gibi gerekli yardımcı cihazların nasıl kullanılacağını size öğretebilir.

• İş terapisi: İş terapisinde transvers miyelitli kişilerin banyo, yemek hazırlama ve ev temizliği gibi günlük aktiviteleri gerçekleştirmenin yeni yollarını öğrenmelerine yardımcı olur.

• Psikoterapi: Bir psikoterapist, anksiyete, depresyon, cinsel işlev bozukluğu ve transvers miyelitle baş etmeyle ilgili diğer duygusal veya davranışsal sorunları tedavi etmek için konuşma terapisini kullanabilir.

Transvers miyelitten kurtulma, bireyler arasında değişkenlik göstermektedir ve ayrıca altta yatan nedene bağlıdır. Bazı hastalar başlangıçtan 2 ila 12 hafta sonra düzelmeye başlar ve 2 yıla kadar iyileşmeye devam edebilir. Diğer hastalar hiçbir zaman iyileşme belirtileri göstermeyebilir.

Bununla birlikte, erken tedavi görürlerse, bazı hastalar tamamıyla iyileşirler. Ancak, sağlık sorunları bir yıl veya daha fazla sürebilir.

Transvers miyelitli hastaların yaklaşık üçte biri bir ataktan sonra üç kategoriden birine girer:

• Engellilik yok ya da hafif: Bu insanlar sadece en az kalıcı semptomlar yaşarlar.

• Orta derecede engellilik: Bu insanlar hareketli, ancak yürüme, uyuşma veya karıncalanma ve mesane ve bağırsak sorunları konusunda zorluk çekebilir.

• Ağır sakatlık: Bazı insanlar kalıcı olarak bir tekerlekli sandalyeye ihtiyaç duyabilir ve günlük bakım ve aktivitelerde sürekli yardım isteyebilir.

Transvers miyelitin seyrini tahmin etmek zordur. Genellikle, belirti ve semptomların hızlı bir şekilde başladığı insanlar, nispeten daha yavaş başlangıçlı olanlardan daha kötü bir prognoza sahiptir.

Komplikasyonlar

• Ağrı: Ağrı, bozukluğun en yaygın zayıflatıcı uzun vadeli komplikasyonlarından biridir.

• Sertlik, gerginlik veya ağrılı spazmlar: Kaslarınızdaki sertlik, gerginlik veya ağrılı spazmlar (kas spastisitesi). Bu en çok kalçalarda ve bacaklarda görülür.

• Cinsel işlev bozukluğu: Cinsel işlev bozukluğu, transvers miyelitin yaygın bir komplikasyonudur. Erkekler ereksiyon veya orgazm ulaşmada zorluk yaşayabilir. Kadınlar orgazma ulaşmakta zorluk çekebilir.

• Depresyon veya anksiyete: Yaşam biçimindeki önemli değişiklikler, kronik ağrı veya sakatlık stresi ve cinsel işlev bozukluğunun ilişkiler üzerindeki etkisi nedeniyle uzun vadeli komplikasyonları olanlarda yaygın olarak depresyon veya anksiyete görülebilir.

---

Kaynaklar ve Referanslar:
1: What is transverse myelitis?
2: Transverse myelitis (TM)
3: Transverse myelitis