Enterovirüs 71 (EV71) Enfeksiyonu: Belirtileri, Tedavisi

Enterovirüs 71 (EV71), insan gastrointestinal sisteminde (bağırsak) çoğalan geniş bir virüs ailesinden biridir. Enterovirus EV71 enfeksiyonu, hafiften başlayıp hayatı tehdit eden ciddi komplikasyonlara kadar değişen hastalıklara neden olabilir.

Enterovirüs 71, pikornavirüs (picornaviridae) ailesinden alınan tek sicimli RNA pozitif iplikçikli bir virüstür. Enterovirüsler, poliovirüsler ve nonpoliyovirüs olmak üzere iki sınıfa ayrılır. Enterovirüs 71 nonpoliyovirüs olarak kabul edilir. Enterovirus 71 (EV71), el-ayak-ve-ağız hastalığının (HFMD) ortak nedenlerinden biridir. HFMD, EV71 enfeksiyonunun en sık görülen tanısı olmasına rağmen, ensefalit, aseptik menenjit ve akut sarkık felç gibi daha ciddi komplikasyonlar da ortaya çıkabilir. Bu hastalık fekal-oral yolla bulaşır ve 11 hafta boyunca dışkıda kalabilir. Kolonizasyon bağırsaklarda oluşur ve daha sonra kan dolaşımına ve organ sistemlerine yayılabilir. EV71 salgınları, Avrupa’da az sayıda salgınla Asya-Pasifik bölgesinde meydana geldi. Bu enfeksiyondan komplikasyonlar ortaya çıkabilir ancak mortalite oranı bugüne kadarki en büyük salgında yalnızca % 14’e ulaşmıştır.

Nörolojik hastalıklar enterovirüs 71 enfeksiyonunun ciddi bir komplikasyonudur ancak nörolojik hastalık vakaları ve salgınları nadirdir. Bu virüs en yaygın olarak çocukluk çağı hastalıklarından biri olan el, ayak ve ağız hastalığına neden olan bir virüstür. El, ayak ve ağız hastalığı genellikle ağızda, ellerde ve ayaklarda kabarcıklar veya ülserlerin görüldüğü bir hastalıktır. Kuluçka dönemi (enfekte olma ile semptomlar geliştirme arasındaki zaman) genellikle 3 ila 5 gündür.

Bilgicik: Enterovirus 71 (EV71) ilk olarak 1969’da Kaliforniya’da nörolojik hastalık vakalarından izole ve karakterize edilmiştir. Daha sonra Bulgaristan’da (1975) ve Macaristan’da (1978) salgınlarla Avrupa’ya yayılmıştır.

Enterovirüs 71 Nasıl Yayılır?

EV71 enfeksiyonu, burun ve boğaz salgıları (tükrük, balgam), kabarcıklardan gelen sıvı veya enfekte kişilerin dışkılarına doğrudan temas yoluyla kişiden kişiye iletilir. Virüs birkaç hafta boyunca dışkılardan atılmaya devam edebilir ve dışkıda virüs bulunduğu sürece bulaşıcı olmaya devam eder.

EV71 ile doğrudan temastan sonra, virüs enfeksiyöz bir doza erişmek için kendisini çoğaltabilir. Bu durumda EV71’in TCID50 değeri 9 log 7’dir. Kuluçka süresi 3 ila 10 gün arasındadır. EV71, oda sıcaklığında birkaç gün boyunca canlı kalabilir ve GI yolunun asiditesinden kurtulabilir. Kolonizasyon, GI yolu veya solunum yollarında bulunur. İlk replikasyon bağırsak yolunda başlar. Sonra enfeksiyonun üçüncü gününe kadar kan dolaşımına yayılır. Virüs daha sonra organ sistemlerine yayılır ve 3-7 günlerde ikinci bir viral enfeksiyon atağına neden olur. Daha ciddi enfeksiyonlarda enfeksiyon merkezi sinir sistemine (CNS) de ilerleyebilir.

Enterovirüs 71 Belirtileri Nelerdir?

Genel olarak görülen başlıca belirtiler:

• Ateş
• Boyun tutulması
• Kusma
• İsilik
• Öksürük
• Sinirlilik
• Nöbetler
• Kararsızlık
• Zayıflık
• Felç

EV71 enfeksiyonları çok çeşitli semptomlara neden olabilir ve 5 yaşın altındaki çocuklarda daha sık görülür. En sık görülen hastalık el-ayak-ve-ağız hastalığıdır (HFMD). HFMD genellikle çocuklarda görülür ve genellikle hafiftir. Avuç içi ve tabanı üzerinde papüloveziküler bir döküntü oluştururken, birden fazla ağız ülseri (herpangina olarak da bilinir) oluşur. İki yaşın altındaki çocuklarda atipik döküntüler sık ​​görülür. EV71’den kaynaklanabilecek diğer belirtiler üst solunum yolu enfeksiyonları, ateş, gastroenterit, bronşiyolit ve pnömonidir. EV71 enfeksiyonlarında birçok yetişkinde belirti olmamasına rağmen bunların % 20’sinden fazlasında üst solunum yolu enfeksiyonu gelişir.

EV71 enfeksiyonları aynı zamanda aseptik menenjit, akut sarkık felç ve ensefalit (genellikle beyinsapında) gibi nörolojik ve sistemik komplikasyonlara neden olabilir. Bu semptomlar genellikle HFMD ile birlikte görülür. Enfekte çocukların yalnızca küçük bir kısmı bu komplikasyonları geliştirirler fakat bunların görülmesi ciddi ve ölümcül olabilir. Çocuklar bu semptomları birkaç gün içinde geliştirebilirler.

Bilgicik: Genelde Enterovirus 71’in neden olduğu El-Ayak-Ağız salgınından Çin’de yaklaşık 1,2 milyon çocuk etkilenmiştir. Etkilenen bu çocuklardan yaklaşık 15’bininde hastalık sonrası ciddi komplikasyonlar görülmüştür ve bunlardan 353’üde yaşamını yitirmiştir.

Nasıl Teşhis Edilir?

El, ayak ve ağız hastalığı teşhisi genel olarak bulgularla teşhis edilir. Fakat laboratuar testleri yapılmadıkça hangi virüsün el, ayak ve ağız hastalığına neden olduğunu belirlemek mümkün değildir.

EV71 enfeksiyonunun kesin teşhisini yapmak için boğaz salgıları, dışkı veya BOS (beyin-omurilik sıvısı: beyin ve omuriliği çevreleyen sıvı) örneklerinden virüs için PCR (polimeraz zincir reaksiyonu) testi veya kültürü gibi laboratuar testleri gereklidir.

Enterovirüs 71 (EV71) Tedavisi

El-ayak-ve-ağız hastalığını tipik olarak içeren EV71’in hafif enfeksiyonları için özel bir tedavi yoktur. Semptomlar genellikle enfeksiyondan itibaren 7 ila 10 gün sonra kendiğinden iyileşir. Ağrıyı hafifletmek için oral anestetik kullanılabilir. Hastalıkla ilişkili genel ağrının tedavisi, ibuprofen ve asetaminofen gibi karşı ilaçlarla tedavi edilebilir.

EV71 enfeksiyonu için özel bir tedavi yoktur. Ancak EV71’i tedavi etmek için antiviral ajanlar ve intravenöz immunglobulin tedavisi üzerinde bazı çalışmalar yapılmaktadır. İki araştırma grubu inaktive alum-adjuvent EV71 aşısını yaptı, ancak şu anda faz III denemesindedir. Bu aşı bugüne kadar yüksek etkinliğe ve sürekli immünojeniteye sahiptir. Virüs benzeri parçacık (VLP) aşıları da incelenmiştir. Yapılan çalışmalar, VLP’nin EV71 için potansiyel bir aşı olduğunu göstermiştir ancak henüz bunlar test aşamasındadır.

Bilgicik: Uluslararası haftalık genel tıp dergisi The Lancet’te 2013’te yayımlanan bir habere göre Çin’de Dr. Feng-Cai Zhu öncülüğünde geliştirilen bir aşının enterovirus 71’e karşı % 90 koruma sağladığı bildirilmiştir.

Enfeksiyonu Nasıl Önleyebiliriz?

İyi hijyen, EV71 enfeksiyonunun yayılmasını önlemenin en etkili yoludur. Eller sabun ve suyla iyice yıkanmalı ve sonra tamamen kurutulmalıdır. İletim fekal-oral yolla yapıldığından, sık sık yıkanmak, kirli yüzeylerin dezenfekte edilmesi ve kirli giysilerin yıkanması önemlidir. EV71 birçok temizlik ürününe dirençlidir bu nedenle klorlu veya iyotlu dezenfekte maddeleri kullanmanız gerekir. Çocuklara yemek yeme ve tuvalete gittikten sonra etkili bir şekilde ellerini yıkamalarını öğretin. Ayrıca El ayak ve ağız hastalığı olan çocuklar tüm kabarcıklar iyileşene kadar okullardan uzak tutulmalıdır.